مهاجرت ۴/۴ میلیون نفر در ۵ سال

کاهش مهاجرت داخلی

مقایسه میزان مهاجرت در ۵ ساله ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ با ۵ ساله ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ نشان از کاهش بیش از ۱.۲ میلیون نفری کل مهاجران و ۸ هزار نفری تعداد مهاجران از خارج از کشور دارد.

مهاجرت داخلی و خارجی

در فاصله سال‌های ۸۵ - ۱۳۹۰ درمجموع ۵ میلیون و ۵۳۴ هزار و ۶۶۶ نفر وارد کشور شده یا در داخل کشور جابه جا شده‌اند. از این تعداد، محل اقامت قبلی ۵ میلیون و ۸۹ هزار و ۳۵۴ نفر (۹۲ درصد)، داخل کشور، ۱۰۲ هزار و ۵۱۹ نفر(۱.۹ درصد) خارج از کشور بوده و۳۴۲ هزار و ۷۹۳ نفر (۲.۶ درصد) نیز محل اقامت قبلی خود را اظهار نکرده‌اند.

۹۷ درصد جابه‌جایی داخلی

اما در فاصله سال‌های ۹۵ - ۱۳۹۰ تعداد ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار و ۹۸۸ نفر وارد کشور شده یا در داخل کشور جابه جا شده‌اند. از این تعداد، محل اقامت قبلی ۴ میلیون و ۱۷۷ هزار و ۶۷۹ نفر (۹۷ درصد)، داخل کشور، ۱۱۰ هزار و ۸۲۹ نفر (۲.۶ درصد)خارج از کشور بوده و ۱۲ هزار و ۴۸۰ نفر معادل ۳ درصد نیز محل اقامت قبلی خود را اظهار نکرده‌اند.

شهرها، مقصد ۸۳ درصد مهاجران

طبق گزارش مرکز آمار ایران از مجموع کل مهاجران، ۳ میلیون و ۵۶۴ هزار و ۷۳۵ نفر (۸۲.۹ درصد) به نقاط شهری و ۷۳۶ هزار و ۲۵۳ نفر (۱۷.۱ درصد)به نقاط روستایی وارد شده‌اند.

رشد مهاجرت معکوس

همچنین از مجموع مهاجران داخلی این دوره ۲ میلیون و ۸۵۲ هزار و ۳۴۹ نفر برابر با ۶۸.۳ درصد از شهر به شهر، ۶۰۸ هزار و ۳۱نفر (۱۴.۶ درصد) از روستا به شهر(مهاجرت معکوس)، ۲۱۰ هزار و ۲۱۰ هزار و ۳۸۳ نفر

(۵ درصد) از روستا به روستا و ۹۱۶ هزار و ۵۰۶ ۵۰۶ نفر (۱۲.۱ درصد) از شهر به روستا مهاجرت کرده‌اند. بدین ترتیب همچنان شهرها برای جذب مهاجر جذابیت دارند، اما با تغییراتی که در اقتصاد ایجاد شده است، روند مهاجرت معکوس به روستاها نیز تقویت شده است به طوری که ۱۴.۶ درصد مهاجران از شهر به روستا رفته‌اند.

مهاجرپذیرها و مهاجر فرست‌ها

در فاصله ۵ ساله مورد بررسی بیش از ۲ میلیون نفر در میان استان‌های کشور جابه جا شده‌اند که حدود یک چهارم از این مهاجرت‌ها (۲۵ درصد) به مقصد استان تهران انجام شده است. استان‌های البرز، اصفهان و خراسان رضوی به ترتیب پس از استان تهران قرار می‌گیرند. بررسی مقاصد مهاجرت در میان استان‌ها رابطه مستقیمی با احتمال یافتن شغل، میزان رفاه و وجود مراکز تحصیلی در هراستان دارد.

در زمینه مهاجران خارج شده از استانها نیز همچنان استان تهران با ۱۷ درصد در رتبه نخست قرار دارد و پس از آن، استان‌های خوزستان، خراسان رضوی و البرز قرار دارند. با بررسی میزان مهاجرت خالص که براساس تعداد مهاجران وارد شده و خارج شده از هر استان، محاسبه می‌شود، استان‌های تهران و البرز به ترتیب با جذب ۱۶۶ هزار و ۲۹۰ و ۱۰۴ هزار و ۲۳۲ نفر بیشترین مهاجرپذیری را داشته‌اند.استانهای خوزستان، لرستان و کرمانشاه نیز به ترتیب با مهاجرت ۸۱ هزار و ۸۵۹ نفر، ۶۴ هزار و ۱۲۲ و ۳۴ هزار و ۹۲۸ نفر بیشترین تعداد مهاجرفرستی را دارا بوده‌اند.

از سوی دیگر براساس سرشماری ۱۳۹۵ استان‌های سمنان، البرز و یزد بیشترین مهاجرپذیری و استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری بیشترین مهاجرفرستی را داشته‌اند.

سهم مهاجرت

در فاصله زمانی ۹۵-۱۳۹۰، از مجموع کل مهاجران کشور(۴ میلیون و ۳۰۰ هزار و ۹۸۸ نفر)، استانهای تهران (۱۹.۶ درصد)، خراسان رضوی (۳.۷ درصد) و اصفهان (۷ درصد) به ترتیب بالاترین سهم از مهاجران وارد شده و استان‌های ایلام (۰.۷ درصد)، چهارمحال و بختیاری (۱.۱ درصد) و خراسان شمالی (۱.۲ درصد) پایین‌ترین سهم از مهاجران وارد شده را به خود اختصاص داده‌اند. مقایسه سهم مهاجرت و جمعیت استانها نشان می‌دهد استان‌های پر جمعیت دارای سهم بیشتری از مهاجرت و استانهای کم جمعیت دارای سهم کمتری از مهاجرت کل کشور دارا هستند.

به ازای هر ۱۰۰ زن، ۱۰۶ مرد مهاجر

بر اساس نتایج سرشماری ۱۳۹۵ طی دوره زمانی ۹۵-۱۳۹۰ از مجموع بیش از ۴.۳ میلیون نفری که مهاجرت کرده‌اند، ۲ میلیون و ۲۱۰ هزار و ۳۸۷ نفر مرد و ۲ میلیون و ۹۰ هزار و ۶۰۱ نفر زن بوده‌اند، در نتیجه نسبت جنسی مهاجران ۱۰۵.۷ به‌دست می‌آید. به‌عبارتی در برابر هر ۱۰۰ زن حدود ۱۰۶ مرد مهاجر در کل کشور وجود داشته است و سهم مردان بیشتر از زنان بوده است.

جوانان ریسک پذیر

 ترکیب سنی مهاجران نشان می‌دهد که بالاترین سهم مهاجران متعلق به گروه‌های سنی ۲۴ ـ۲۰ و ۲۹ ـ۲۵ ساله است.

همچنین بالاترین سهم برای مردان مربوط به گروه‌های سنی ۲۴ ـ۲۰ و

۳۴ ـ۳۰ ساله و برای زنان مربوط به گروه‌های ۲۴ ـ۲۰ و ۲۹ـ۲۵ ساله بوده است. در مجموع ۹۰ درصد از مهاجران زیر ۴۵ سال و ۱۰ درصد بالای ۴۵ سال هستند.

متأهل‌ها در صدر مهاجرها

 توزیع نسبی مهاجران ۱۰ ساله و بیشتر نشان می‌دهد، ۶۲.۹ درصد دارای همسر، ۳۳.۵ درصد هرگز ازدواج نکرده، ۱.۸ درصد بی‌همسر بر اثر طلاق، ۱.۷ درصد بی‌همسر بر اثر فوت همسر و ۰.۱ درصد وضع زناشویی را اظهار نکرده‌اند.

این مقادیر برای غیرمهاجران ۱۰ ساله و بیشتر به ترتیب ۶۳.۹، ۳۰.۱، ۱.۷، ۴.۳ و۰.۰۲ درصد بوده است. مقایسه وضع زناشویی مهاجر و غیرمهاجر بیانگر آن است که درصد غیرمهاجر دارای همسر بیشتر از مهاجر دارای همسر بوده است، ولی مهاجر هرگز ازدواج نکرده، بیشتر از غیرمهاجر هرگز ازدواج نکرده بوده است، همچنین غیرمهاجران بی‌همسر بر اثر فوت بیشتر از مهاجران بی‌همسر بر اثر فوت بوده است. در سایر گزینه‌ها تفاوت بارزی وجود ندارد.

۳۶ درصد مهاجران تحصیلات عالی دارند

توزیع نسبی مهاجران ۶ ساله و بیشتر نشان می‌دهد، ۹۴.۶ درصد باسواد و ۵.۴ درصد بی‌سواد هستند و از میان باسوادان، ۷.۱۵ درصد ابتدایی، ۱۶.۲ درصد راهنمایی، ۹.۲ درصد متوسطه، ۲۲.۶ درصد دیپلم یا پیش دانشگاهی، ۳۶.۱ درصد تحصیلات عالی و ۰.۲ درصد سایر دوره‌های تحصیلی داشته‌اند.

۹۰ درصد مهاجران شاغلند

توزیع نسبی مهاجران ۱۰ ساله و بیشتر کشور نشان می‌دهد، از بین مهاجران فعال، ۱۰.۹ درصد بیکار و ۸۹.۱ درصد شاغل هستند این مقادیر برای غیرمهاجران به ترتیب ۱۲.۷ و ۸۷.۳ درصد است.

برای مهاجران غیرفعال نیز، ۴۲.۷ درصد محصل، ۴۶.۴ درصد خانه دار، ۴.۹ درصد دارای درآمد بدون کار و ۵.۹ درصد نیز سایر موارد بوده است. براین اساس درصد بیکاری در بین مهاجران کمتر از غیرمهاجران بوده است. برای افراد غیرفعال نیز در بین مهاجران درصد بیشتری محصل هستند در صورتی که غیرمهاجران سهم بیشتری از خانه‌داری را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین درصد بیکاری در بین زنان دو برابر مردان بوده و در بین غیرمهاجران بیشتر از مهاجران بوده است.

بـــرش

دلایل مهاجرت

مطالعه علت مهاجرت در سرشماری ۱۳۹۰ نشان می‌دهد که بعد از پیروی از خانوار، دستیابی به مسکن مناسب و جست‌و‌جوی کار برای مردان مهم‌ترین علت‌های مهاجرت محسوب می‌شوند و چون اکثریت مردان سرپرست خانوار هستند، خانوار نیز به تبعیت از آنان اقدام به مهاجرت می‌کنند. بنابراین همین مسأله باعث دامن زدن به مشکل مسکن و اشتغال و تشدید نیازهای این دو بخش در مقصد خواهد شد. به اعتقاد کارشناسان درکنار موارد گفته شده، متمرکز بودن مراکز تحصیلی، درمانی، مراکز دولتی و رفاه بالاتر در شهرهای بزرگ همچنان موتور محرک مهاجرت محسوب می‌شود.