به گزارش ایلنا، با توجه به برخی چالشها در تعیین گازبها، دولت با تصویب نظام جدید تعرفهگذاری چهار پلهای گاز طبیعی، گامی اساسی در جهت اصلاح الگوی مصرف برداشته است. این نظام با هدف سادهسازی و ایجاد عدالت در مصرف، جایگزین نظام ۱۲ پلهای سابق شده و اکنون بر اساس میانگین مصرف هر شهر محاسبه میشود.
تمامی دستگاههای دولتی موظف به کاهش ۲۰ درصدی گاز هستند
هدف نخست نظام تعرفهگذاری مصوب دولت بخش دولتی است، به نحوی که تمامی دستگاههای دولتی موظف شدهاند با مدیریت مصرف نسبت به کاهش مصرف گاز به میزان ۲۰ درصد در مقایسه با سال ۱۴۰۱ با لحاظ شرایط دمایی اقدام کنند و در صورت عدم رعایت این تکلیف، گازبهای آنها متفاوت از گذشته محاسبه خواهد شد.
چرا نظام ۱۲ پلهای تعرفه گاز تغییر کرد؟
در نظام تعرفهگذاری جدید، در بخش خانگی نیز در صورتی که مصرف یک مشترک در هر شهر از میانگین مصرفکنندگان همان شهر بیشتر باشد بخشی از مصرف مشترک که کمتر از ۵۰ درصد میانگین مصرف شهر است، در پله نخست قرار گرفته و از تعرفه حمایتی بهرهمند و مصرف بیشتر در پلههای بعدی محاسبه میشود.
نظام قبلی بر اساس نظام پلکانی و ۱۲ پله بود، روش پلکانی یک روش شناخته شده در تمام دنیاست اما در هیچ جای دنیا ۱۲ پله تعریف نمیشود؛ نظام پلکانی باید برای مدیریت مصرف و بازدارنده باشد اما زمانی بازدارنده است که فاصله بین پلهها معنادار باشد که اینگونه نبود، بنابراین عملکرد مناسبی نداشت. مشترک باید بداند که اگر مصرف را بالا ببرد وارد پلهای میشود که فاصله زیادی با قبل دارد و این جنبه بازدارندگی دارد، نتیجه اینکه یکی از پیشنهادهای گروههای مطالعاتی این بود که نظام پلکانی باید کم شود و به همین دلیل تعداد پلهها به ۴ پله کاهش و فاصله بین پلهها معنادار شد.
مصرف ۱۳۰۰ شهر بررسی میشود
یکی از ویژگیهای نظام جدید قیمتگذاری تغییر اقلیمبندیها است؛ در نظام قبلی ۵ اقلیم هواشناسی داشتیم که بر اساس گزارش سازمان هواشناسی شهرها در این ۵ اقلیم بودند و در برخی مناطق نیز ایستگاه هواشناسی وجود نداشت و این محل اعتراض نسبت به تعرفهها بود و اختلافاتی بین مقامات محلی ایجاد میکرد، در نظام جدید تقسیمبندی قبل وجود ندارد و هر شهر با خودش سنجیده میشود و بر اساس میزان مصرف ۵ سال گذشته بررسی میشود. بعبارت دیگر ۵ اقلیم تبدیل به تعداد شهرهای کشور یعنی ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ شهر اقلیم شد و این به عدالت نزدیک شد، چون رفتار مصرفی هر شهر مشخص است و آن مبنای محاسبه قرار داده میشود. به طور مثال، برای تعیین گازبهای سال ۱۴۰۴؛ ۵ سال قبل محاسبه و مرز پلهها تعیین شد.
در نظام قبلی دو بازه سرد و گرم تعریف شده و این تاریخ ثابتی بود و برخی اعلام میکردند سرما زودتر و برخی معتقد بودند سرمای شهرشان کوتاهتر است و این محل مناقشه بود و در نظام جدید مرز پلهها را به صورت ماه به ماه محاسبه میشود، دو بازه زمانی در سال به ۱۲ بازه تبدیل و به عدالت نزدیک شد. اکنون ۲۸ میلیون مشترک و ۱۲ ماه در سال داریم که مصرف ۵ سال گذشته برای تک به تک بررسی تا مرز پلهها مشخص شود و برای انجام این محاسبات هربار ۱.۵ میلیارد دیتا بررسی میشود.
۷۰ درصد مشترکین گاز؛ در پله اول
طبق مصوبه تا ۵۰ درصد مشترکین در پله یک از ۵۰ تا ۷۵ درصد در پله دوم و از ۷۵ تا ۹۵ پله ۳ و بالای ۹۵ در پله ۴ قرار خواهند گرفت و برآوردها حاکی از این است که پله اول ۷۰ درصد، پله دوم ۱۸ درصد، پله سوم ۱۰ درصد و پله چهارم ۲ درصد خواهند بود یعنی پله اول مشترکان کممصرف، دوم مشترکین با مصرف متوسط، پله سوم پرمصرف و کسانی که در پله چهارم قرار دارند، بدمصرف هستند.
گازبهای صفر برای مشترکین تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی
همچنین بر اساس این مصوبه، مشترکینی که در سکونتگاههای غیردائم ساکن هستند، باید بر اساس پلههای سوخت، گازبهای متفاوتی پرداخت کنند. این روش محاسبه بهگونهای طراحی شده است که مشترکین کمبرخوردار و دهکهای پایین درآمدی از حمایت بیشتری برخوردار شوند. مشترکینی که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند، در پله اول مصرف، گازبهای صفر خواهند داشت. همچنین، دهکهای خانواری یک و دو نیز در صورت قرار گرفتن در پله اول، از این مزیت بهرهمند خواهند شد.
یکی از نکات مهم این مصوبه، تاکید بر جلوگیری از مصرف بیرویه انرژی در مراکز عمومی است. این مصوبه تصریح میکند که هیچ مرکز عمومی نباید به نحوی تشویق به مصرف بیرویه انرژی داشته باشد. در این راستا، بازدیدهای میدانی در ۳۱ استان کشور برنامهریزی شده است تا مشترکینی که احتمالاً گازبهای بالایی دارند، شناسایی و بررسی شوند.
بررسیها نشان میدهد که برخی از مشترکین از انرژی گاز برای مصارف غیرمعمول مانند تفریحات لوکس، استخرهای فضای باز، یا حتی تولید رمزارز استفاده میکنند. این مصوبه بهطور ویژه بر جلوگیری از چنین سوءاستفادههایی تاکید دارد و مشترکین متخلف تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.
تفاوت تعرفهها
بر اساس این مصوبه، تعرفههای گازبها در پلههای مختلف بهصورت زیر تعیین شده است:
- پله اول: تعرفه یک و یارانه بیشتر
- پله دوم: تعرفه ۳ درصد پله چهارم
- پله سوم: تعرفه ۱۲ درصد پله چهارم
- پله چهارم: تعرفه بالاتر و یارانه کمتر
مشترکین کمبرخوردار از حمایت بیشتری برخوردار میشوند
این تفاوت تعرفهها بهگونهای طراحی شده است که مشترکین کمبرخوردار از حمایت بیشتری برخوردار شوند و مشترکینی که در پلههای بالاتر قرار دارند، هزینه بیشتری پرداخت کنند.
این مصوبه همچنین به بهبود ساختوساز در مناطق روستایی و کاهش اتلاف انرژی توجه ویژهای دارد. برنامههایی برای تجهیز مشترکین روستایی به بخاریهای با راندمان بالا و اصلاح ساختوساز در دستور کار قرار گرفته است. این اقدامات به کاهش مصرف بیرویه انرژی و افزایش بهرهوری کمک خواهد کرد.
پیشبینی کاهش ۱۰ درصدی مصرف در بخش خانگی
بر اساس مطالعات انجامشده، پیشبینی میشود که در بخش خانگی، ظرفیت صرفهجویی ۱۰ درصدی وجود داشته باشد. این مصوبه امیدوار است که با اجرای این نظام جدید، تا پایان سال جاری، اطلاعات دقیقی از اثربخشی آن بهدست آید و به کاهش ناترازی انرژی کمک کند. هرچه از حوزههای نامولد انرژی صرفهجویی شود، این انرژی در بخشهای مولد به کار گرفته خواهد شد که منافع آن شامل کاهش تورم، بیکاری و رشد اقتصادی خواهد بود.
در صورتی که مشترکی در مرز پله اول و دوم قرار داشته باشد، گازبهای او بر اساس پله اول محاسبه خواهد شد. این رویکرد به حمایت بیشتر از مشترکین کمبرخوردار کمک و از افزایش هزینههای آنها جلوگیری میکند.
این مصوبه گامی مهم در جهت مدیریت بهینه مصرف انرژی و حمایت از اقشار کمدرآمد است و امیدوار است که با اجرای آن، شاهد کاهش مصرف بیرویه و افزایش بهرهوری در بخش انرژی باشیم.
- 18
- 6
