چندي پيش غلامعلي جعفرزاده، نماينده اعتدالي رشت در مجلس كه به عنوان يك عضو كميسيون برنامه و بودجه و مهم‌تر از آن، نايب‌رييس نخست فراكسيون مستقلين ولايي پارلمان از حاميان سرشناس دولت شناخته مي‌شود، از احتمال افزايش قيمت بنزين تا حدود ٥٠٠٠ تومان خبر داد و به تابناك گفت: «اطلاع موثقي دارم و اخباري به دست ما رسيده كه رييس‌جمهور قصد دارد، قيمت بنزين را افزايش بدهد و بنابر همين شنيده‌ها، قرار است عدد بالايي هم قيمت‌ها افزايش پيدا كند.» او در اين رابطه هشدار داد كه «به رييس دولت مي‌گويم با آتش‌بازي نكنيد. افزايش نرخ بنزين بازي با آتش است. مردم در شرايط بسيار بحراني و سختي هستند و تامين بودجه از راه گران كردن كالا دقيقا خواست اتاق جنگ آمريكا است.»
هرچند كه بنابر تحليل جلال ميرزايي، رييس كميته سياسي فراكسيون اميد كه به عنوان يك عضو كميسيون انرژي مجلس قاعدتا جزو كارشناسان جدي اين حوزه محسوب مي‌شود، اين مساله كذب بوده و از قضا ساخته دست مخالفان دولت و اتاق‌هاي فكر اين مخالفان داخلي! همان شايعاتي كه درمورد ديالوگ چهارشنبه دو هفته قبل رييس‌جمهور، وزرا و ديگر اعضاي كابينه در اين‌باره مطرح شد كه مدعي بود اوايل مردادماه و در داغ‌ترين روزهاي تابستان، رييس‌جمهور و اعضاي كابينه در يك صبح چهارشنبه ديگر با حضور در نهاد رياست‌جمهوري، در جلسه هيات دولت از برنامه‌ها و اقدامات دولت در مورد افزايش قيمت بنزين سخن گفته‌اند كه باوجود مخالفت برخي از اعضا، مورد تاكيد دولت و رييس‌جمهور بوده است.
جعفرزاده ايمن‌آبادي كه معتقد است بخشي از اين شايعات ريشه در حقيقت دارد، از ايستادگي مجلس درمقابل هرگونه افزايش قيمت بنزين سخن گفته و تاكيد كرده است: «مشكل كنوني ما، قيمت حامل‌هاي انرژي است و بنزين در كشور ما جزو كالاهاي اساسي است؛ همان‌طور كه در برخي كشورها خودرو كالاي اساسي است يا مسكن در آلمان، بنزين يك ماده آتش‌زاست و بالا رفتن آن جامعه را به آتش خواهد كشيد» او با اشاره ضمني به برخي ناآرامي‌ها و همچنين طولاني شدن صفوف بنزين در اقصي نقاط كشور مي‌گويد: «در برخي از شهرهاي كشور بنزين ناياب شده و اخيرا گزارش صف‌هاي طولاني از بنزين را داشتيم.
در اين ميان، گزارش‌هاي محرمانه‌اي از دعواي دولتي‌ها بر سر افزايش قيمت به گوش ما رسيده و ممكن است بنزين افزايش ٣ تا ٤ برابري داشته باشد.» جعفرزاده كه حالا در آستانه طرح سوال ٨٠ نماينده عمدتا اصولگرا از رييس‌جمهور، در كنار اعضاي فراكسيون اميد و در صف حاميان دولت ايستاده، آن زمان تلويحا روحاني را به استيضاح تهديد كرده و گفته بود: «نمي‌دانم چرا همه دولت‌هاي ما، به استثناي دولت اصلاحات كه عاقلانه‌تر عمل كرد، در ٢ يا ٣ سال آخر رفتار احمدي‌نژادي از خود نشان مي‌دهند و رفتارهاي مستبدانه مي‌كنند. افزايش قيمت بنزين، باعث بروز برخي اشكالات اساسي مي‌شود و دولت اين را بداند، اگر بنزين را گران كند، بسياري از تصميمات سخت درباره رييس‌جمهور را براي ما آسان خواهد كرد.»
بنزين در ايران از مهم‌ترين كالاهاي اساسي است كه قيمتش هر سال به يكي از مباحث مهم بودجه‌نويسي كشور در دولت و مجلس تبديل مي‌شود. تلاش دولت همين سال گذشته و در جريان تصويب بودجه سال جاري براي افزايش حدودا ٥٠٠ توماني قيمت بنزين، اگر نگوييم مهم‌ترين بحث بودجه ٩٧ را رقم زد، قطعا يكي از مهم‌ترين مباحث آن برهه زماني بود.
بحثي كه در تبصره ١٨ لايحه بودجه طرح شده بود و به اين اعتبار تبصره ١٨ بودجه ٩٧ از پرتكرارترين نتايج جست‌وجوي كاربران در گوگل و فضاي مجازي شد. آن‌جا كه مجلس با تصميم دولت كه بنا داشت با افزايش قيمت بنزين، بخشي از بودجه مدنظر خود براي ايجاد اشتغال را تامين كند، ايستاد و هر چه دولت سعي كرد با ارايه ادله كارشناسي ضرورت اين افزايش قيمت را به اثبات برساند، مجلسي‌ها با دلايلي عمدتا ناظر بر التهابات اجتماعي و تاثير اين افزايش قيمت بر افزايش قيمت ساير كالاها و متعاقبا فشار به جامعه و درنتيجه افزايش نارضايتي‌ها مانع شدند.
آن زمان البته بحث تعيين نرخ دلار در بودجه نيز به يكي از همين جدل‌هاي دامنه‌دار مجلس و دولت تبديل شد و درنهايت زور دولت در اين خصوص نيز به مجلس نرسيد. هرچند حالا كه دلار بارها بيش از نرخ مدنظر دولت افزايش يافته، بسته‌هاي جديد ارزي و بودجه‌هاي تكميلي و نرخ‌هاي جديد، صحبت درباره دعواي چندصدتوماني آن زمان مجلس و دولت را بيشتر به فكاهي شبيه ساخته است.
در موضوع نرخ دلار حالا پس از تلاش و مقاومت بسيار، اين خود بازار است كه حرف نهايي را ديكته مي‌كند و با اين همه، دولت جمهوري اسلامي در سال ٩٧ نيز همچون تمامي سال‌هاي پيش از اين، فاصله ميان قيمت بنزين مصرف داخل كشور و آنچه تحت عنوان قيمت فوب خليج فارس به عنوان قيمت واقعي سوخت مطرح است را با انواع و اقسام يارانه‌ها پر كرده تا آب در دل شهروندان تكان نخورد. در يك چنين «آرامشي» بود كه انتشار شايعاتي درمورد افزايش قيمت بنزين تا سقف ٥ هزار تومان و تاييد آن از سوي يكي، دو نماينده مجلس، خبر از «توفاني» مي‌داد كه انگار در تمام اين سال‌ها در راه بوده و استحكامات شهر و شهروندان، غافل از آن.
البته حالا نزديك به ٢ هفته از آن اظهارنظر رسانه‌اي جعفرزاده در مورد احتمال افزايش چندبرابري قيمت بنزين مي‌گذرد و برخلاف گفته او، اتفاقي نيفتاده است. با اين حال جعفرزاده ايمن‌آبادي در جريان پيگيري موضوع، همين يكشنبه پيش به «اعتماد» گفت كه حرفش مستند به گفته منابع موثقي در دولت بوده و مو لاي درز گفته‌هايش نمي‌رود. نايب‌رييس فراكسيون مستقلين ولايي مجلس براي اثبات سخنانش به جلسه آينده نزديك كميسيون انرژي در اين رابطه اشاره كرده و مي‌گويد: «كميسيون انرژي تصميم گرفته به موضوع افزايش قيمت بنزين ورود كند. پس مي‌بينيم اين گفته‌ها درست بوده است.»
همزمان اما بهروز نعمتي، سخنگوي هيات رييسه مجلس و ازجمله اعضاي ارشد فراكسيون مستقلين موضوع را از اساس تكذيب كرده و به «اعتماد» گفته است: «اين حرف‌ها دروغ محض است. شك نكنيد كه هيچ صحبتي در اين رابطه نشده است.»
البته اهميت مسائلي از اين دست به‌ميزاني است كه گاهي تاييد يا تكذيب يك منبع نمي‌تواند دليلي براي رد يا پذيرش اصل مدعيات باشد. با اين همه اما توضيحات جلال ميرزايي مي‌تواند راهگشا باشد. اين عضو اصلاح‌طلب كميسيون انرژي درباره ورود اين كميسيون به بحث افزايش قيمت انرژي گفته است: «ما در كميسيون هيچ بحثي درمورد افزايش قيمت بنزين و ديگر حامل‌هاي سوخت نداشتيم.» رييس كميته سياسي فراكسيون اميد كه با «اعتماد» گفت‌وگو كرده، مي‌گويد: «اتفاقا قرار است برخي دارندگان جايگاه‌هاي توزيع بنزين به‌خاطر مشكلاتي كه اخيرا شاهد بوديم به كميسيون بيايند اما اين موضوع هيچ ارتباطي به بحث افزايش قيمت بنزين ندارد.»
امروز ١٦ مرداد سال ٩٧ است و به‌قول معروف چله تابستان و داغ‌ترين روزهاي سال، بنزين هنوز با همان قيمت تثبيت شده در ابتداي سال جاري، يعني ليتري ١٠٠٠ تومان به فروش مي‌رسد. نرخي كه به‌خصوص با كاهش ارزش ريال در ماه‌هاي گذشته، بيش از پيش غيرواقعي است و بارها و بارها دورتر از قيمت فوب خليج فارس اما حقيقت بازار بنزين ايران را برساخته و هنوز خبري از بنزين ٥٠٠٠ توماني نيست. تا ببينيم كه آيا در ادامه اين تابستان داغ هم همچنان درجه حرارت قيمت بنزين و حامل‌هاي سوخت روي عدد ١٠٠٠ مي‌ماند يا نه!
عليرضا كيانپور
- 10
- 6
