اوپك به اعضاي خود توصيه كرده در موضعگيريهاي نفتي، سخني از «قيمت» به زبان نياورند تا شكايت امريكا از اين نهاد بينالمللي را دشوار كنند.
اوايل مهرماه، با امتداد روند رشد قيمتهاي نفت، يك كميسيون فرعي در سناي امريكا لايحه «منع كارتلهاي توليد و صادركننده نفت» (نوپك) را بررسي كرد. اين لايحه كه به گفته برخي ميتواند مصونيت كشورهاي عضو اوپك مقابل ايالات متحده را خدشهدار كند، سازمان كشورهاي صادركننده نفت را به واكنش واداشته است. رويترز روز چهارشنبه در گزارشي اقتصادي نوشت كه اوپك براي دوري از ريسك شكايت حقوقي امريكا درباره «دستكاري بازار» از اعضاي خود خواست تا زماني كه درباره سياست نفتي صحبت ميكنند به قيمت نفت اشاره نكنند.
عليه ركورد
بهاي نفت خام در دهه نخست پاييز به بالاترين سطح در ۴ سال پيش از آن رسيد. در آن مقطع كه اين ركورد ثبت شد، طرحي كه مدتي پيش در كنگره امريكا مسكوت مانده بود، بار ديگر زنده شد، طرحي كه بر اساس آن دولت امريكا ميتواند از اعضاي اوپك شكايت كند.
۱۱ مهر لايحه «نوپك» در سناي امريكا بررسي شد، گرچه هنوز اجرايي نشده است. اين لايحه قانون ضدتراست امريكا را تغيير ميدهد و در نتيجه ميتوان از توليدكنندگان اوپك به اتهام تباني شكايت كرد. به اين ترتيب در صورت نهايي شدن اين لايحه، محدود كردن توليد نفت يا گاز يا تعيين قيمت آنها ممنوع ميشود. اين در حالي است كه كشورهاي عضو اوپك در حال حاضر در اين زمينه از مصونيت برخوردارند. رهبران پيشين ايالات متحده با اين قانون مخالفت كرده بودند، اما دونالد ترامپ، منتقد سرسخت اوپك است.
حدود يك ماه پيش وقتي جلسه كشورهاي اوپك و غيراوپك بدون اشاره به لزوم افزايش توليد پايان يافت، عدهاي معتقد شدند كه ترامپ نهايي شدن لايحه مذكور را با جديت بيشتر پيگيري خواهد كرد. با آنكه بعدا خبر رسيد كه روسيه و عربستان مخفيانه براي افزايش توليد توافق كردهاند، رييسجمهور جنجالي امريكا همچنان منتقد قيمتگذاريها و مواضع سازمان كشورهاي توليدكننده نفت مانده است. به قول، جو مكمونيگل، تحليلگر ارشد انرژي در موسسه تحقيقاتي «پوتوماك»، «اوپك مايه خشم و اوقات تلخي ترامپ است. همه گمان ميكنند كه ترامپ ميتواند به آساني از نوپك دفاع كند.»
مورد «وايتاند كيس»
چهارشنبه رويترز به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد: در جولاي مقامات بلندپايه اوپك با وكلاي شركت حقوقي بينالمللي «وايتاند كيس» براي گفتوگو درباره لايحه نوپك در كارگاهي در وين شركت كردند و وكلاي اين شركت به آنها توصيه كردند از صحبت عمومي درباره قيمتهاي نفت خودداري كرده و به جاي آن درباره ثبات بازار نفت صحبت كنند. همچنين به مقامات اوپك توصيه شده به بررسي كانالهاي لابي ديپلماتيك به منظور تلاش براي جلوگيري از تصويب لايحه نوپك به عنوان يك قانون بپردازند.
دبيرخانه اوپك در اول آگوست نامهاي به وزيران اعضاي اين گروه ارسال و توصيه مشابهي را ارايه كرد. سهيل المزروعي، وزير انرژي امارات متحده عربي كه امسال رياست دورهاي اوپك را در اختيار دارد، در اين نامه نوشت: ما معتقديم كه ثبات بازار و قيمتها هدف اصلي اقداماتمان است. مايلم از همه كشورهاي عضو اوپك و همچنين متحدانمان درخواست كنم در اظهارنظرشان درباره تلاشهاي جمعي يا شرايط بازار نفت، از هرگونه اشاره به قيمتها خودداري كنند.
فشارهاي ترامپ، حتي عربستان سعودي، همپيمان امريكا كه بزرگترين صادر كننده نفت اوپك است را نسبت به قانون پيشنهادي نوپك نگران كرده است. تصميم براي خودداري از صحبت درباره قيمت نفت كه معمولا راهي براي هدايت انتظارات بازار از سوي اوپك بوده است، منعكس كننده موضع تهاجمي ترامپ در بازار نفت است كه اوپك را نگران كرده و روابط ميان رياض و واشنگتن را به بوته آزمون گذاشته است.
مسير دوم
به اين ترتيب در شرايطي كه قيمتهاي بالاي نفت، با وجود افت از اوج ۴ ساله، عامل نگراني ترامپ است، اوپك تلاش ميكند بهانههاي حقوقي را از رييسجمهور امريكا بگيرد. با اين همه، اشاره به قيمتهاي نفت تنها راهي نيست كه اوپك تلاش ميكند بازار را راهنمايي كند. اين گروه هم ميتواند با كاهش توليد قيمتها را تقويت كند و هم با افزايش عرضه خلاف اين اقدام را انجام دهد.
با اين حال، هماهنگي محرمانه درباره نحوه گفتوگو با بازار، نشاندهنده اين است كه اوپك رويهاي متفاوت با گذشته را در پيش گرفته است. پيش از اين عربستان سعودي اغلب به سطح قيمت مورد نظر در زمان صحبت درباره سياست نفتي اشاره ميكرد و به دنبال پيشبرد اقدامات خود براي دستيابي به هدف مورد نظر بود.
اگرچه شانس تصويب اين لايحه به عنوان يك قانون در سال جاري اندك به نظر ميرسد اما نگرانيها در ميان اعضاي اوپك و ساير توليدكنندگان نفت درباره حمايت ترامپ از اين لايحه با توجه به انتقاد علني وي از اوپك و قيمتهاي بالاي نفت افزايش پيدا كرده است. اين نامه دو ماه پيش از تيرگي روابط ميان امريكا و عربستان به دليل ناپديد شدن يك خبرنگار سعودي پس از مراجعه به كنسولگري عربستان در استانبول منتشر شده است.
مشكل مضاعف رياض
به تازگي يك منبع آگاه در سنا گفته كه تجديد علاقه به لايحه نوپك محتمل است، زيرا قانونگذاران در حال بررسي اقداماتي در واكنش به ناپديد شدن جمال خاشقجي، روزنامهنگار مخالف عربستاني هستند. اين منبع آگاه كه مايل نبود نامش فاش شود، اظهار كرده كه با تعطيلي چند هفتهاي نمايندگان امريكايي، ارزيابي مواضع در حال حاضر دشوار است.
عربستان سعودي سال گذشته با هدايت اوپك براي در پيش گرفتن اقداماتي به منظور تقويت قيمت نفت برخلاف رويه سابق خود، واشنگتن را خشمگين كرد. به گفته منابع صنعتي، تمايل عربستان براي درآمد حداكثري و بالا بردن ارزش شركت آرامكو در آستانه عرضه عمومي اوليه سهام اين شركت، عامل اين تغيير رويكرد بوده است. با اين حال منابع آگاه به رويترز گفتند عرضه اوليه عمومي سهام آرامكو كه انتظار ميرود ۱۰۰ ميليارد دلار ارزش داشته باشند، مسكوت شده است.
اما محمد بن سلمان، وليعهد عربستان ماه جاري گفت: عرضه اوليه سهام آرامكو به سال ۲۰۲۱ موكول شده است. منابع صنعتي متعدد ميگويند؛ اين تاخير تا حدودي به دليل ريسكهاي حقوقي ثبت آرامكو در نيويورك بوده كه مكان مورد نظر شاهزاده سعودي براي عرضه سهام آرامكو بوده است.عربستان با توجه به سرمايهگذاري حدود يك تريليون دلار در امريكا كه شامل داراييهاي آرامكو است در صورت تصويب شدن لايحه نوپك ممكن است ضرر و زيان سنگيني را متحمل شود.
اين قانون مصونيت حاكميتي كه توليدكنندگان نفت از جمله اعضاي اوپك از اقدام حقوقي امريكا برخوردار بودند را لغو ميكند. به گفته منابع آگاه، خالد الفالح، وزير انرژي عربستان سعودي در جريان ديدارهاي خصوصي كه با ريك پري، وزير انرژي امريكا داشت، نگرانيهاي كشورش در مورد لايحه نوپك را مطرح كرده است.
رادين ناصحي
- 16
- 5
