بررسی روند بازار سرمایه؛ ۲۵ ماه عقبگرد / محدوده حمایتی بورس کجاست؟

شاخص کل بورس تهران پس از هفته‌ها جدال با عدد و رقم امروز محدوده یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی را شکست و وارد کانال ۱.۲ میلیونی شد و به نوعی می‌توان گفت که شاخص کل بورس روز گذشته سقوط کرد. این سقوط شاخص خروج نقدینگی و اعتماد را در پی داشت.

با ورود شاخص به محدوده یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی برخی از کارشناسان ترس سقوط بیشتر شاخص یعنی تا انتهای این کانال را دارند. از سوی دیگر برخی از کارشناسان می‌گویند که این افت شاخص و تغییر کانال می‌تواند فرصت مناسبی برای رشد دوباره بورس باشد؛ یعنی شاخص به واسطه این ریزش تغییر مسیر خواهد داد و به نوعی رشد هیجان‌انگیز خود را آغاز می‌کند. البته سهام موجود در بازار سرمایه ارزندگی کافی و لازم را برای رشد دارند اما تنها نبود اعتماد اجازه ورود نقدینگی و پول پر قدرت را برای رشد شاخص صنایع نمی‌دهد.

تقربیا ۲۵ ماه است که بورس روند نزولی دارد و در این مدت شاخص تنها چند ماه کوتاه مثبت بوده و بعد از آن منفی بوده؛ حال در پنجمین ماه متوالی سال ۱۴۰۱ بورس منفی نشده است. این ۲۵ ماه منفی بودن نشان از عدم ارزندگی نیست بلکه اخبار منفی و نبود نقدینگی باعث شده که شاخص کل بورس منفی بماند.

علت نبود نقدینگی نیز به نبود اعتماد برمی‌گردد، زمانی که اعتماد نباشد نقدینگی هم وارد بازار سرمایه نمی‌شود. بی‌اعتمادی نیز به عملکرد مسوولان در بورس پدید آمده است و عملکرد مثبت مسوولان می‌تواند بی‌اعتمادی بورس را کاهش و وضعیت بازار سرمایه را بهتر کند. با افزایش اعتماد سهامداران نیز می‌توانند نقدینگی وارد بازار کنند و با ورود نقدینگی شاخص رشد و جهش خود را آغاز خواهد کرد. در یک نظر معادله ساده‌ای است که مسوولان اعتمادسازی کنند تا پول وارد بازار شود و به واسطه ورود پول شاخص روند صعودی به خود بگیرد. اما در اصل مسوولان طی ۲۵ اخیر توانسته‌اند این معادله ساده را حل کنند و هر روز شاخص بیش از گذشته افت می‌کند. نکته اساسی اینجاست که رییس دولت سیزدهم وعده ترمیم بورس را داده بود و اما در دوران ریاست ابراهیم رییسی بورس در باتلاق نزول فرو رفته و همچنان نزولی است. به هرحال رییس دولت سیزدهم باید کاری برای ترمیم بورس و بازگشت شاخص کل انجام دهد.

محدوده حمایتی بورس کجاست؟

نگاهی به روند تکنیکالی شاخص کل بورس به خوبی نشان می‌دهد که این نماگر اصلی بازار سرمایه، در محدوده حمایتی قابل قبولی قرار دارد که نقشی حیاتی برای آن بازی می‌کند. این حمایت که در محدوده ۱.۲۷ تا ۱.۳۱ میلیون واحدی قرار دارد، می‌تواند مانع محکمی در برابر ریزش بیشتر بازار باشد و اجازه کاهش قیمت زیادی را به سهام ندهد. اکثر اوقات باعث تغییر روند می‌شوند که این تغییر از ریزشی به صعودی یا خنثی خواهد بود. اگر به‌طور واقع‌بینانه به این موضوع نگاه کنیم، از آنجا که ابهامات زیادی همچون آینده مذاکرات هسته‌ای، بودجه سال آینده، بازارهای جهانی و... وجود دارد، تغییر روند نزولی به خنثی اتفاقی محتمل‌تر به نظر می‌رسد. از همین رو انتظار می‌رود که برای مدتی شاهد نوسان بسیار اندک با ارزش معاملات پایین در همین محدوده‌ها باشیم. از سمتی نیز باید به افزایش تقاضا برای گروه‌ها و سهام کوچک اشاره کرد. از آنجا که نسبت P/E Forward کوچک‌ترهای بورس با بزرگ‌ترها برای بار دیگر بسیار به هم نزدیک شده‌اند و رخدادهای اقتصادی اخیر مانند حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و ریزش بازارهای جهانی، ورق را برای شرکت‌های کوچک برگرداند، به نظر می‌رسد برای مدتی تقاضا به سمت نمادهایی با ارزش بازار کوچک‌تر، سودآوری و فروش خوب و قیمت جذاب کوچ کند.

فرش قرمز بورس در مهر ماه

صنایع بورس تهران در مهرماه ۱۴۰۱ به واسطه افت شاخص کل با کاهش تراز قابل توجهی همراه بودند. شاخص کل بورس تهران تا روز ۶ مهرماه روند صعودی داشت و تا تراز یک میلیون و ۳۴۶ هزار واحدی پیش رفت اما با تشدید ناآرامی‌های اجتماعی و قطعی اینترنت بازار بورس تهران با رکود بیشتری مواجه شد و شاخص کل روندی نزولی را تا انتهای مهر ماه در پیش گرفت. بازار بورس و اوراق بهادار در دو ماهه ابتدای امسال روند صعودی داشت اما از اواسط خرداد ماه روند صعودی آن شکسته شد و شاخص کل وارد یک کانال نزولی شد که همچنان از آن خارج نشده است. در مرداد ماه به وسیله شروع دور جدید مذاکرات احیای برجام بازار بورس و مخصوصاً سهم‌های ریالی بازار، حمایت شدند و در نیمه اول شهریور ماه نیز سهم‌های سبک‌تر بازار با ورود پول حقیقی مواجه شدند اما با همه این اوصاف بازار در این ماه‌ها برایند منفی داشت و شاخص کل نزولی بود. در نیمه دوم شهریور ماه رکود معاملات در بازار بورس تهران شدت گرفت و در مهر ماه به وسیله قطع شدن اینترنت به اوج خود رسید به شکلی که در روز ۲۷ مهر با ۱۵۵۴ میلیارد تومان ارزش معاملات خرد رکورد ۱۸ ماه گذشته شکسته شد.

صنایع بورس تهران در مهر ماه به واسطه قطعی اینترنت و مشکلات عدیده دیگر بازار سرمایه در این ماه برای چندمین ماه پیاپی با کاهش تراز روبرو شدند. این‌بار دو دستگی ریالی و دلاری یا دو دستگی صنایع سبک و سنگین به بازار خط نمی‌داد و می‌توان گفت که در بعضی از روزها بورس تهران قرمز یک دست را تجربه می‌کرد. با این وجود می‌توان تأثیر اندکی برای اصلاح روند شهریور ماه متصور بود که صنایع سبک بازدهی‌های بهتری را به دست آوردند و اصلاح این روند، مهر ماه را برای صنایع سنگین، ماه بهتری ساخت اما شدت این دو دستگی به میزان شهریور ماه نبود. بازدهی بهتر صنایع سنگین در مهر ماه به وسیله افت بیشتر شاخص کل هم وزن به نسبت شاخص کل بازار قابل تشخیص است البته این بازدهی بهتر به این معنی نیست که صنایع سنگین با رشد تراز شاخص صنعت مهرماه را سپری کردند، بلکه تنها از کاهش تراز کمتری برخوردار بودند. ۳۰ صنعت بزرگ بورس تهران در مهر ماه غالباً با کاهش تراز کار خود را به پایان رساندند و تنها دو صنعت بیمه و فرآورده‌های نفتی در این ماه بازدهی مثبت داشتند.

نیمی از ۳۰ صنعت بزرگ بورس تهران در مهر ماه بازدهی بیشتر از منفی ۴ درصد داشتند و نیم دیگر عملکرد منفی‌تری را به ثبت رساندند. در بین ۱۵ صنعتی که بازدهی بیشتر از منفی ۴ درصد داشتند تنها دو صنعت بیمه و فرآورده‌های نفتی با بازدهی ۷ درصدی و ۵.۳ درصدی رشد تراز را در این ماه تجربه کردند و دو صنعت اداره بازار‌های مالی و فنی مهندسی نیز در انتهای مهر تراز اول مهر ماه را به دوش کشیدند و عملکردی خنثی داشتند. شاخص کل بورس تهران نیز تا ۲۷ مهر بازدهی منفی ۳.۳ درصدی داشت و نشان داد تنها ۱۳ صنعت بازدهی بهتری به نسبت شاخص کل داشته‌اند. نیمه دیگر ۳۰ صنعت بزرگ بورس تهران در مهرماه بازدهی کمتری از منفی ۴ درصد داشتند و در این ماه، افت تراز بالایی را تجربه کردند. تمام این ۱۵ صنعت بازدهی کمتری به نسبت شاخص کل هم وزن داشتند. بیشترین افت تراز شاخص در مهرماه متعلق به صنعت اطلاعات و ارتباطات بود که بیش از ۱۶ درصد کاهش تراز را در مهر تجربه کرد. پس از آن صنعت محصولات فلزی با ۱۱ درصد افت تراز دومین بازدهی منفی را در این ماه به ثبت رساند و جایگاه سوم کاهش تراز صنعت نیز مشترکاً متعلق به صنایع کاشی و سرامیک و رادیویی با ۹.۸ و ۹.۷ درصد کاهش تراز است.

با توجه به شرایط ناآرامی‌های اجتماعی روزهای پایانی مهر و افت چند ماهه بورس تهران که در ماه اخیر نیز اعتراضات زیادی را به دنبال داشت و با تجمع سرمایه‌گذاران نزدیک به سازمان بورس همراه بود، بازار به‌شدت نیازمند گذار از رکود معاملاتی حال حاضر است. تمام صنایع نیز در ماه‌های اخیر افت‌هایی سنگینی را در قیمت سهام‌های خود شاهد بوده‌اند و پتانسیل بالایی برای رشد قیمت آنها وجود دارد. با این حال هنوز عرضه سهام اولیه در بازار اتفاق می‌افتد که اثر رکودی بر معاملات دارد. در این روز‌ها چشم فعالان بازار به تصمیمات سازمان بورس و دولت است تا اقدام اساسی برای خروج از رکود انجام شود.