وضعیت بازار سرمایه در دومین روز معاملاتی هفته هم چنگی به دل نمیزد و سرمایهگذاران بیاعتنا به بسته حمایتی جدید سازمان بورس همچنان تماشاگر معاملات کمحجم بازار بودند. در این روز اگرچه شاخص کل بیش از ۹ هزار واحد رشد کرد اما شاخص هموزن مجددا در مسیری معکوس گام برداشت و هزار و ۸۹۹ واحد عقب نشست تا نشان دهد دستکاری شاخص کل هم نمیتواند روند طبیعی بازار را تحت تاثیر قرار دهد. نکته بااهمیت دیگر در بازار روز گذشته ارزش معاملات خرد بود که همچنان در کانال ۲ هزار میلیارد تومانی نوسان داشت و در سطح دو هزار و ۴۹۵ میلیارد تومان قرار گرفت. در حالی بازار سهام بیاعتنا به ارزندگی قیمتها در سراشیبی حرکت میکند که مانورهای حمایتی سازمان بورس هم نتوانسته است راه نجات را به سرمایهگذاران نشان دهد. با این حال اما نمیتوان انکار کرد که برخی از موارد بسته حمایتی جدید میتوانند دستکم به صورت یک مسکن موقتی عمل کرده و بازار را در مسیر نزولی مردد کنند.
شاخص کل در انتهای معاملات روز گذشته با رشد ۹۸۳۷ واحدی به کار خود پایان داد. در معاملات روز گذشته شاخصسازها وضعیت خوبی داشتند به نحوی که برخی از آنها به محدوده صف خرید نزدیک شدند. همچنین روز گذشته ۳۲۵ نماد مثبت و ۱۹۳ نماد منفی بودند که نشان از غلبه بر جو ترس و ریزش در شرایط فعلی دارد. ارزش معاملات خرد عدد ۴۹۵/۲ میلیارد تومان را به ثبت رسانده که نسبت به میانگین هفتگی، کاهش قابلتوجهی نداشته است. اما نسبت به میانگین ماهانه، هفت درصد افزایش داشته است.
با این حال هنوز در منطقه قرمز قرار دارد و خبر از رکود بازار میدهد. گفتنی است روز شنبه ارزش معاملات ۸۰۰/۲ میلیارد تومان بوده که نشان از شدت هیجان منفی در بازار داشت. در معاملات روز گذشته همچنان ارزش صف فروش بالا بود و تنها ۱۸ نماد در وضعیت صف خرید به ارزش ۲۱ میلیارد تومان بودند و ۱۰۰ نماد در وضعیت صف فروش قرار داشتند. در حالی بازار سرمایه دچار عقبگرد جدی شده است که تازهترین آمار بانک مرکزی نشان میدهد در هفته گذشته نرخ سود بازار بینبانکی به ۹۸/۲۰ درصد رسیده است. تازهترین آمار رسمی بانک مرکزی از تغییرات نرخ سود بینبانکی نشان میدهد که در هفته منتهی به ۴ آبان ماه نرخ سود بازار بینبانکی با رشد ۱۲/۰ درصدی نسبت به آخرین نرخ هفتگی به ۹۸/۲۰ درصد رسیده است. نرخ سود بینبانکی در هفته منتهی به ۲۷ مهر ۸۶/۲۰ درصد و در هفته منتهی به ۲۰ مهر ۸۹/۲۰ درصد بوده است. جدول نرخ سود منتشرشده از سوی بانک مرکزی نشان میدهد، روند رو به رشد نرخ سود بازار بینبانکی از فروردین ماه امسال آغاز شد و از ۳۶/۲۰ درصد در یازدهم فروردین ماه امسال به ۳۱/۲۱ درصد در ۳۰ تیرماه ۱۴۰۱ رسید.
نرخ سود بازار بینبانکی در حالی مجددا مسیر افزایشی را دنبال میکند که شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی تاکید بر کنترل و مدیریت این نرخ داشتند. مسوولان بورسی هم امیدوار بودند که با ورود جدی بانک مرکزی به این موضوع شاید تغییری در بازار سرمایه ایجاد و بهانه ریزشهای پی در پی گرفته شود. رییس کل بانک مرکزی در دیدار با رییس سازمان بورس گفته: نرخ سود در بازار بینبانکی، طبیعتا متناسب با عرضه و تقاضا و مکانیسم بازار تعیین میشود، اما بانک مرکزی به عنوان بازارساز و در چارچوب سیاست پولی ضدتورمی که به تایید دولت نیز رسیده است، در این بازار حضور دارد و نرخ سود در این بازار را در چارچوب مشخصی، کنترل میکند.
بسته حمایتی بیاثر
وضعیت بازار سهام طی یک ماه گذشته سازمان بورس را بر آن داشت تا نسبت به تصویب یک بسته ۱۰بندی حمایت از این بازار اقدام کند؛ بستهای که کارشناسان به نتیجه رسیدن آن را در گروی حمایت دولت و مجلس و ورود غیرمستقیم غیرحرفهایها میدانند.
نگاهی به تابلوی بورس نشان میدهد وضعیت خروج سرمایه از این بازار در مرحله هشدار قرار دارد؛ بسیاری از سهمها پایینتر از ارزش ذاتی خود معامله میشوند و این بازار با وجود ارزندگی از بازارهای موازی جا مانده است.
همین اتفاقات سازمان بورس را بر آن داشت تا نسبت به تصویب یک بسته حمایتی اقدام کند. بندهای این بسته شامل بیمه کردن سهام حاضر در پرتفوی اشخاص حقیقی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر، انتشار اوراق اختیار تبعی فروش روی سهام موجود در صندوقهای درآمد ثابت تا سقف ۴۰۰ هزار میلیارد ریال با تضمین اصل ارزش سبد سهام در ابتدای دوره بر اساس ترتیباتی که سازمان بورس اعلام میکند، تزریق منابع جدید توسط صندوقهای حاکمیتی برای خرید سهام در بازار سرمایه و به مرور افزایش مبلغ مذکور، واریز منابع مندرج در ردیف بودجه سال ۱۴۰۱ به صندوق تثبیت جمعا به مبلغ حدود ۵۰ هزار میلیارد ریال، هماهنگی، نظارت و پایش مستقیم و مستمر فعالیت اشخاص حقوقی بازار سرمایه شامل شرکتها و نهادهای مالی شبهدولتی، صندوقهای بازنشستگی و نهادهای نظامی و حمایت این نهادها از سهام ناشران تحت مدیریت خود و توقف فروش تا زمان ثبات در بازار و انجام اقدامات حمایتی از جمله خرید سهام و انتشار اوراق تبعی حمایتی، همکاری مشترک بانک مرکزی و وزارت اقتصاد جهت مدیریت نرخ سود، افزایش سپردهگذاری مستقیم سازمان بورس نزد صندوق تثبیت، محدود کردن بخش فروش بازارگردانها تا اطلاع ثانوی، توقف پذیرهنویسی اوراق بهادار و عرضههای اولیه تا زمان بازگشت ثبات به بازار سرمایه و بازگشت زمان جلسه معاملاتی در فرابورس به روال سابق از ساعت ۱۳ به ۱۲ و ۳۰ دقیقه میشود.
شروط تاثیرگذاری بسته ۱۰بندی
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه مشکل بازار سرمایه نبود اعتماد است، اظهار کرد: دولت برای اعتمادسازی میتواند اقدامات موثری انجام دهد. یکی از این اقدامات، برنامه مشخص پنجساله و موضوعات مورد مناقشه در بودجه ۱۴۰۲ است. احمدزاداصل با اشاره به بسته ۱۰بندی حمایت فوری از بازار سرمایه گفت: این بسته جدید، بسته قابل تاملی است. اما برخی موارد آن مثل بیمه کردن جسته و گریخته در سالهای گذشته نیز انجام شده است. بیمه کردن سهام باید بر اساس ظرفیت ناشران و منابعی که دولت اختصاص میدهد انجام شود و به این صورت نباشد که فقط گفته شود و یکسال دیگر محقق شود. بلکه باید از امروز و به صورت عملی در بازار سرمایه ثابت شود که انجام این کار مقدور است. وی با بیان اینکه انتشار اوراق اختیار تبعی فروش روی سهام موجود در صندوقهای درآمد ثابت تصمیم درستی است، در گفتوگو با ایسنا توضیح داد: این تصمیم میتواند کارساز باشد، اما برای اطمینان بیشتر، مردم باید بدانند که منابع آن از کجا تامین خواهد شد. به نظر من سایر بندهای این بسته ۱۰بندی میتوانند موثر باشند، به شرطی که بتوان نظارت کافی داشت و بازار سرمایه و سایر ارکان به عنوان یک کلیت واحد، دست به دست هم دهند تا اعتماد به بازار برگردد و اثرات این تصمیمات دیده شود.
ترغیب غیرحرفهایها برای ورود غیرمستقیم
در این زمینه علی سعیدی عضو اسبق شورای عالی بورس معتقد است انتشار اوراق تبعی به عنوان بیمه سبد سهام میتواند همانند تجربه سال ۱۳۹۱ در روند بازار تاثیر مثبت بگذارد و باید این اوراق به طور هدفمند و قابل قبول اجرایی شود. وی همچنین توصیه کرد که باید با استفاده از ابزارهای انگیزشی و حمایتی در بازار، غیرحرفهایها را به شکل غیرمستقیم به خرید سهام ترغیب کرد. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به بسته ۱۰بندی حمایت از بازار سرمایه، به انتشار اوراق تبعی اشاره کرد و افزود: انتشار اوراق تبعی به عنوان بیمه پرتفوی سهامداران در شرایط کنونی میتواند مطلوب باشد، زیرا تجربه انتشار اوراق تبعی در سال ۱۳۹۱ توانست تا حدودی بازار را سامان دهد. به گفته او، سرمایهگذاری افراد غیرحرفهای یا انفرادی در بازار سهام باید به صورت غیرمستقیم شکل گیرد، چراکه افراد مطلع و متخصص باید به بازار سهام ورود کنند و غیرحرفهایها باید به صورت غیرمستقیم وارد بازار شوند تا متضرر نشوند. در واقع بهتر است، سرمایهگذاران غیرحرفهای یا مردم عادی با ابزارهای انگیزشی و حمایتی در قالب صندوقهای سرمایهگذاری یا سبدگردانها وارد بازار شوند.
عضو اسبق شورای عالی بورس با اشاره به اینکه در ورود افراد غیرحرفهای و مردم عادی باید به صورت سرمایهگذاری غیرمستقیم ابتکار عمل را در دست گرفت و با سختگیریها در این خصوص موجبات زیان و ضرر آنها را از بین برد، اظهار کرد: زمانی که غیرحرفهایها وارد بازار میشوند، در شرایط صعودی بازار در موقعیت طمع و در شرایط نزولی در موقعیت ترس قرار میگیرند و همین هیجانات کاذب میتواند سیگنال منفی به بازار ارسال کند. سعیدی با اشاره به تجربیات جهانی در خصوص بازیگران بازار سهام گفت: سرمایهگذاران غیرحرفهای را باید با ابزارهای تشویقی و حمایتی به سمت سرمایهگذاری غیرمستقیم سوق داد و با آموزش مداوم و مستمر، شرایط را بهبود بخشید.
وی با تاکید بر اینکه میتوان روی یونیتهای سرمایهگذاری در صندوقها اوراق تبعی اعمال کرد، توضیح داد: علاوه بر برنامه فعلی برای بیمه سبد سهام، میتوان برای غیرحرفهایها، انتشار اوراق تبعی را روی صندوقهای سرمایهگذاری اعمال کرد. باید سعی شود بیشتر به سمت ابزارهایی حرکت کرد که شرایط سرمایهگذاری را برای غیرحرفهایها غیرمستقیم کند؛ البته میتوان از ابزارهای متعددی در این خصوص بهره گرفت. عضو اسبق شورای عالی بورس ادامه داد: استراتژیها در بازار باید به نحوی باشد که برنامه اوراق تبعی در بازار سرمایه به صورت هدفمند منتشر شود. رویکرد و استراتژی باید ورود مستقیم حرفهایها به بازار سهام و ورود غیرمستقیم غیرحرفهایها به بازار سهام باشد. از سویی انتشار اوراق تبعی به شکل بیمه سبد سهام باید با شرایط خاص و هدفمند منتشر شود و از لحاظ حجم هم قابل قبول باشد. وی با انتقاد از شیوه انتشار و فروش اوراق سهام عدالت که ورود مستقیم غیرحرفهایها به بازار سهام را شدت میبخشد، عنوان کرد: این نوع رویکرد غیرحرفهای به بازار میتواند هیجانات جدی را در قالب طمع و ترس در بازار شکل دهد.
لزوم تعامل دولت و مجلس برای نجات بورس
یک کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه تعامل دولت و مجلس با یکدیگر با شناخت کامل منابع و ظرفیتها، میتواند بازار سرمایه را از وضعیت موجود نجات دهد، اظهار کرد: ابتدا باید به سابقه فعالیتهای دولت در حمایت از بازار سرمایه نگاهی بیندازیم. محمدعلی احمدزاداصل با بیان اینکه مهمترین عامل این است که دولت به عنوان یک پیکره واحد و منسجم درنظر گرفته شود، توضیح داد: در چند سال گذشته حمایتی از سوی دولت از بازار سرمایه مشاهده نشده است. در دولت و مجلس جدید هم به گفتهها اکتفا شده و در زمینه تقویت بازار و بازدارندگی و جلوگیری از ریزشهای متعدد، فعلا شاهد اقدام عملی نبودیم.
وی ادامه داد: اکنون ارزش بازار سرمایه چه به لحاظ ریالی و چه به لحاظ دلاری کاهش پیدا کرده و این اجحاف مضاعفی است که به سرمایهگذاران در بازار سرمایه شده است. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به لزوم تعامل دولت و مجلس در راستای بهبود وضع موجود گفت: سرمایهگذاران انتظار دارند دولت به عنوان یک پیکره واحد منسجم باشد و از مجلس کمک بگیرد. مجلس هم صرف اینکه مجلس است و قانونگذار، نباید دولت را مکلف به کاری کند، بلکه باید با داشتن تعامل، ظرفیتهای موجود دولت را ببیند و بعد متناسب با آن، همسو با دولت و در جهت تقویت بازار سرمایه قوانین لازم را وضع کند.
- 11
- 2
