طرح خروج دولت از بنگاه داری شرکت های بورسی و فرابورسی وارد گام نهایی شد و حال تنها در انتظار تصویب از سوی هیات وزیران قرار دارد تا به این ترتیب بزرگترین مرحله از عرضه سهام در کشورمان آغاز شود. تصمیم دولت برای واگذاری باقیمانده سهام خود در شرکت های فعال بازار سرمایه در حالی از سال گذشته مطرح بوده که رونق اخیر ایجادشده در بورس، عاملی در جهت تسریع این موضوع در این روزها شده است. هجوم نقدینگی طی دو سال اخیر رونق بی سابقه ای را در بورس تهران ایجاد کرده و بنظر میرسد در جلب توجه سیاست گذاران اقتصادی به این فرصت استثنایی بی اثر نبوده است.
به طوریکه جلسه اخیر شورای عالی بورس و مصوبه وزیر اقتصاد تاکیدی بر تعجیل در این امر دارد. جزئیات این عرضه بزرگ نشان از آن دارد که قرار است واگذاری ها در دو فاز صورت گیرد. در مرحله نخست ابتدا سهام همه شرکت های دولتی در قالب صندوق های سرمایه گذاری تجمیع می شود و با تخفیف ۲۰ تا ۲۵ درصدی عرضه خواهد شد و هر ایرانی متقاضی این سهام میتواند طبق کد ملی در قالب واحدهای این صندوق ها اقدام به خرید کند. عرضه در نوبت دوم نیز به صورت تک سهم با همان میزان تخفیف بوده که عموم مردم حق خرید آن را خواهند داشت.
جزئیات عرضه بزرگ سهام
تصمیم دولت برای واگذاری باقیمانده سهام خود در شرکتهای فعال بازار سرمایه در حالی از سال گذشته مطرح است که اخبار پیرامون این موضوع نوید از رسیدن به گام آخر می دهد. به طوری که جلسه اخیر شورای عالی بورس و همچنین مصوبه وزیر اقتصاد نشان می دهد تصمیم بر آن است تا بزودی سهام دولت در شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس به عموم مردم واگذار شود.
به گزارش« دنیای اقتصاد» شورای عالی بورس در جلسه یازدهم ماه فروردین ، طبق قانون بودجه سال ۹۹ و همچنين به استناد اصل ۴۴ قانون اساسی ، ساز و کار اجرایی واگذاری باقی مانده سهام دولتی شرکت های حاضر در بازار سرمایه را تصویب کرد. در همین راستا مصوبه مزبور شانزدهم فروردین امسال توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی به معاون اول رئیس جمهوری تقدیم شد و تنها منتظر تصویب در هیات وزیران است تا به این ترتیب شاهد عرضه گسترده ای از سهام دولتی در بازار سرمایه باشیم.
همان طور که در گزارش های پیشین به دفعات به آن اشاره شده هجوم نقدینگی طی دو سال اخیر رونق بی سابقه ای را در بورس تهران ایجاد کرده و بنظر میرسد توجه سیاست گذاران اقتصادی به این فرصت استثنایی جلب شده است.
به طوری که ارزش کل معاملات بورس و فرابورس طی سال ۹۸ به حدود ۷۰۳هزار میلیارد تومان رسیده که ۴۳۴هزار میلیارد تومان از این رقم به معاملات بورس تعلق داشته است. در همین راستا تداوم ورود سرمایه گذاران جدید به بازار سهام در سال جدید نیز با رکوردشکنی های پیاپی همراه بوده که ارزش معاملات بازار سهام در همین روز کاری ابتدایی سال جاری به بیش از ۴۶هزار میلیارد تومان رسیده است. در این راستا نقدینگی بالایی که این روزها در این بازار موج می زند، فرصت مناسبی پیش روی سیاست گذار قرار داده تا نه تنها تامین مالی مناسبی از این بازار داشته باشد، بلکه خروج کامل از سهام دولتی را داشته باشد. از آنجا که دولتی بودن بخش زیادی از سهام شرکتهای پذیرفته شده بورس و فرابورس عموما مورد انتقاد فعالان بازار سرمایه است، شاید این بار فرصت مناسبی باشد تا خروج کامل دولت از سهام تحت مالکیت خود رقم بخورد.
از سوی دیگر این واگذاری ها میتواند فرصت مناسبی برای بازار سرمایه نیز به دنبال داشته باشد. با توجه به اینکه رشد بی وقفه بازار سهام و تداوم ورود نقدینگی جدید به این بازار از سال پیش تا به حال، نگرانی از تشکیل حباب قیمتی در برخی از سهام را ایجاد کرده، عرضه سهام دولتی میتواند اهرم مناسبی برای رقیق تر کردن بازار سهام باشد. تا در اینصورت نگرانی متولیان بازار سرمایه از رشد بی وقفه بازار نیز مرتفع شود. به عبارت دقیق تر در صورت عرضه سهام شرکتهای دولتی، بخشی از نقدینگی موجود در بازار جذب این سهام خواهد شد و بازار سهام نیز به تعادل می رسد.
واگذاری در دو مرحله
در این راستا« دنیای اقتصاد» در گفتگو با مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بورس و اوراق بهادار به بررسی جزئیات واگذاری سهام دولتی در بازار سهام پرداخته است.
یاسر فلاح با اشاره به اینکه یک تصمیم مهم در راستای کاهش تصدی گری دولت اتخاذ شده است، بیان کرد:قرار است باقی مانده سهام دولت در سهام شرکت هایی که در قالب اصل ۴۴قانون اساسی در بازار سهام( بورس و فرابورس) عرضه شده نیز واگذار شود. هرچند این موضوع مدت زیادی است که در حال پیگیری است، ولی با اهتمامی که از طرف دستگاه های ذی ربط صورت گرفته در گام نهایی قرار دارد.
وی افزود :در این میان بخشی از سهامی که در قالب اصل ۴۴ واگذار شده، به سهام عدالت اختصاص داشته و مالکیت قسمتی دیگر نیز از طریق عرضه در بازار سهام واگذار شده است.
فلاح خاطر نشان کرد :طبق پیشنهاد شورای عالی بورس و مصوبه این شورا مقرر شد که باقیمانده سهام دولت در دو مرحله عرضه شود. البته این موضوع نیاز به مصوبه هیات وزیران دارد. مدیر عامل شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس مرحله اول را در قالب صندوق سرمایه گذاری قابل معامله( ETF) دانست و گفت:ابتدا سهام همه شرکت های دولتی در قالب صندوق های سرمایه گذاری تجمیع می شود و براساس کد ملی در قالب واحدهای این صندوق ها به هریک از ایرانی ها اختصاص می یابد.
فلاح در ادامه با اشاره به این که واگذاری مزبور با تخفیف ۲۰ تا ۲۵ درصدی به عموم مردم خواهد بود، ذکر کرد:سهام باقی مانده ( آن دسته از سهامی که به عنوان نمونه اکنون وثیقه بوده و هنوز امادگی عرضه ندارند) در مرحله دوم عرضه خواهد شد. به این ترتیب عرضه در نوبت دوم به صورت تک سهم و با استفاده از روش ثبت سفارش ( بوک بیلدینگ ) به هر کدملی ایرانی واگذار می شود. این عرضه نیز از همان تخفیف ۲۰تا۲۵درصدی قیمت برخوردار است.
سازوکار مشخص است؟
مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به سؤال« دنیای اقتصاد» مبنی بر این که آیا سازوکار واگذاری های مزبور از سوی سازمان بورس مشخص شده است، بیان کرد:عرضه مرحله دوم یعنی واگذاری بصورت تک سهم که در قالب معاملات عادی بورس بوده و فرآیند خاص و طراحی مجدد نیاز ندارد. ولی برای طراحی ETF ها باید سازوکار جدیدی فراهم شود.
فلاح در ادامه گفت:فرآیند تشکیل صندوق های مزبور فعلا توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی در حال تدوین است و بزودی نهایی خواهد شد. باید اساسنامه صندوق ها مشخص و تدوین شود و ارکان آن نیز اعلام شود.
به گفته فلاح، اعضای این صندوق را نماینده وزرات اقتصاد، سازمان خصوصی سازی، سازمان بورس و ناشر شرکت ها تشکیل می دهند. باید این افراد طبق چارچوب های مشخص سازمان بورس، معرفی و تایید شوند.
کد ملی به جای کد بورسی؟
مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به هماهنگی های انجام شده برای در نظر گرفتن کد ملی به عنوان کد بورسی گفت:این موضوع که کد ملی به جای کد بورسی در خریدهای مزبور قرار گیرد نیز در دست بررسی است.
فلاح ادامه داد :هنوز به طور کامل مشخص نیست که کد ملی افراد جایگزین کد بورسی شود و با همان قابلیت خرید را داشته باشند یا خیر؟ ولی شاید در گام نخست همان کد ملی معیار خرید قرار گیرد و در مراحل بعدی با سازوکاری که از سوی شرکت سپرده گذاری مرکزی اعلام شود، افراد به اخذ کد بورسی اقدام کنند.
عرضه های بزرگ در راه است
به این ترتیب همانطور که مشاهده می شود عرضه های بزرگی در راه است. در این راستا« دنیای اقتصاد» نیز بارها در گزارش های پیشین خود به گسترش عرضی بازار سرمایه اشاره داشت و این امر را عاملی مثبت در جهت تثبیت و تعمیق بازار عنوان کرده، این عرضه سهام دولتی نیز می تواند دستیابی به این اهداف را تسهیل کند. البته باید عنوان کرد که این عرضه مثل یک عرضه اولیه بسیار بزرگ است که البته بنا نیست شرکت تازه در بورس یا فرابورس پذیره نویسی شود، بلکه بنا است که واحدهای صندوق های سرمایه گذاری در بازار عرضه شوند.
در حالی آخرین رکورد تعداد مشارکت کننده در عرضه اولیه به بیش از یک میلیون و ۷۰۰هزار نفر رسید که صف های خرید سنگین پس از عرضه ها نشان از اشتیاق سهامداران به خرید سهام بیشتر دارد. حال بنظر میرسد با چنین حجم بالایی از سهام دولتی که قرار است در بازار عرضه شود، عطش سهامداران تا حدودی فروکش کند و خریدهای مناسبی در این واحدها داشته باشند. هر چند پیگیری ها نشان می دهد زمان این عرضه ها مشخص نیست و باید منتظر تصمیمات آتی و به خصوص تصمیم نهایی از سوی هیات وزیران بود؛ ولی مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد:با توجه به پیگیری هایی که از سوی وزارت اقتصاد و همچنین شخص رییس جمهور در حال انجام است، به نظر می رسد این فرآیند خیلی زود اجرایی شود.
فلاح در ادامه ادامه داد:یک شنبه( ۱۷فروردین ماه) جلسه هیات وزیران دولت برگزار شده و شاید موضوع واگذاری ها در این جلسه مطرح و نتیجه اعلام شود. در غیر اینصورت ، در هفته آينده به بررسی خواهند پرداخت.
یادآور می شود تا لحظه تنظیم این گزارش نتیجه جلسه مزبور مشخص نبوده است.
مزیت صندوق های قابل معامله
در صورت اجرای این طرح بسیاری از مردم از طریق صندوق های سرمایه گذاری، سهام دار شرکتهای دولتی میشوند و دولت نیز از ترکیب سهامداری شرکت ها خارج خواهد شد. مزیت صندوق های سرمایه گذاری برای مردم این است که اولا مدیریت این صندوق ها برعهده متخصصان حرفه ای است و دوم اینکه واحدهای این صندوق ها خود نوعی سبد سهام است که ریسک سرمایه گذاری در بورس را کاهش می دهد. بنظر میرسد با اجرای این موضوع بازار سرمایه ایران نیز به معیارهای جهانی که ورود غیر مستقیم افراد به بازار سرمایه است، نزدیک شود. آمارها نشان می دهد در بورس های پیشرفته حدود ۸۰درصد از دارایی افراد از طریق صندوق های سرمایه گذاری وارد بازار شده و خودشان بطور مستقیم خرید و فروش نمی کنند.
چه سهامی عرضه خواهد شد؟
مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به این سؤال که آیا مشخص است چه شرکت هایی در فهرست عرضه قرار دارند، ذکر کرد:باقی مانده سهام عرضه شده دولت در صنایعی از جمله بانک ها، پتروشیمی ها و پالایشگاه ها در اولویت واگذاری قرار دارند. البته هنوز مشخص نیست که اولویت عرضه با کدام گروه یا صنعت بوده و چه شرکت هایی در عرضه های نخست قرار می گیرند.
- 17
- 3
