بازار سهام رشد خود را با شتاب کمتری ادامه داد تا با افزایش پنج درصدی شاخص کل در هفته قبل، کمترین میزان صعود دماسنج بازار سهام در مقیاس هفتگی در یک ماه گذشته رقم بخورد. درهمین حال، افزایش حساسیت ها نسبت به آثار جانبی رشد بی محابای بورس و سر ریز آن در بازارهای موازی و تورم کالاهای مصرفی موجب شده تا در نهایت تحرک سرمایه گذاران حقوقی و مجموعه های دولتی افزایش یابد و با تقویت عرضه ها به ویژه در صف های خرید شرکت های بزرگ، رکورد تغییر مالکیت هفتگی از سهامداران حقوقی به حقیقی( با حذف آثار عرضه اولیه) در سال جاری با ثبت رقم ۱۲ هزار میلیارد تومان شکسته شد.
همزمان، ارزش میانگین روزانه داد و ستدهای خرد از مرز ۲۴ هزار میلیارد تومان گذشت و رکورد جدیدی را ثبت کرد. در بازار بدهی نیز برای اولین بار ، نرخ سود اوراق بدهی دولتی در یک بازه یک تا سه ساله بین ۲/ ۱۷ تا ۲/ ۱۹ درصد قرار گرفته که بالاترین رقم از زمان آغاز عرضه منظم اوراق در سال جاری است. به این ترتیب، در روز چهارشنبه گذشته، بخش عمده صف های خرید طویل شکسته شد تا در فاصله کمتر از ۱۰ درصدی از شاخص دو میلیونی، احتمال کند شدن آهنگ رونق بی محابای بازار در کوتاه مدت تقویت شود.
بازار دو قطبی
یکی از روندهای قابل توجه در معاملات هفته های اخیر، دو پاره شدن رفتار معامله گران در بازار سهام است. بر این اساس، عمده تقاضا و علاقه خریداران بر نمادهای بزرگ که مالکیت مجموعه دولت در آنها پر رنگ است، متمرکز شده و سهام شرکت های کوچک تر و نیز شرکت های بزرگ دیگر در مسیر اصلاحی قرار گرفته اند. یک بررسی اولیه نشان می دهد یک چهارم نمادهای بازار ۲۰ درصد افت ارزش نسبت به قله های قیمتی اخیر خود داشته اند که به معنای ورود بخش مهمی از بازار به فاز خرسی( نزولی) است. در همین حال نسبت شاخص هم وزن به شاخص کل، بعنوان تعیین کننده میزان تمرکز رشد بازار در نمادهای بزرگ تر ، در یک ماه گذشته، با پرشیب ترین افت تاریخی خود در بازه یک ماهه مواجه شده است. به عبارت دیگر، سهام شرکت های بزرگ در حالی به رشد خود ادامه داده اند که بخش بزرگ تری از سهام بازار به لحاظ تعدادی در مسیر نزول قرار گرفته اند. این اتفاق از این جهت حائز اهمیت است که به طور کلاسیک، در نمونه های تاریخی، در فاز انتهایی رالی های بزرگ صعودی، رشد بازار هر چه بیشتر بر تعداد کمتری از نمادهای بزرگ متمرکز می شود و واگرایی بین شاخص های وزنی و شاخص های هم وزن یک نشانه پیش نگر از اصلاح قریب الوقوع بوده است. آنچه از روند اخیر بورس تهران مشاهده می شود نشانه هایی موید بر واگرایی مزبور دارد؛ هر چند با توجه به رفتار متفاوت اخیر بازار ایران از نمونه های جهانی، تعمیم نتیجه گیری هایی از این دست باید با احتیاط صورت پذیرد.
انعکاس رشد بورس در اجتماع
یکی از پدیده های جالب ناشی از رشد ۵/ ۳ برابری شاخص از ابتدای امسال تا کنون بروز آثار اجتماعی مرتبط با این اتفاق بوده است. بر این اساس، کسب سود فوق العاده زیاد در مدت زمان کوتاه توسط تعداد زیادی از افراد موجب شده تا با تبلیغ این فرصت سودآوری به نحو خودجوش، یک اثر خود تقویت شونده در جامعه شکل بگیرد که به طور منظم تعداد بیشتری از افراد ناآشنا با این حوزه به سمت بورس جذب شوند. به این ترتیب، کار تا جایی پیش رفته که بر اساس مشاهدات میدانی، برخی شغل و حرفه قدیمی خود را کنار گذاشته و به سودای کسب سود کلان در کوتاه مدت به معاملات سهام روی آورده اند. در عرصه روزمره هم، نمای آشنای سیاست فناوری بورس و اپلیکیشن های معاملات برخط بر صفحه نمایش رایانه ها و نیز تلفن های همراه در حوزه های شغلی غیرمرتبط با فعالیت حرفه ای بورس به وفور و در سطح گسترده به چشم می خورد که گویای درگیری وسیع بخشی از افراد غیر حرفه ای با بازار سرمایه است. در حوزه شرکتی نیز، بازده غیر عادی بورس در بازه زمانی کوتاه باعث شده نقدینگی مازاد شرکت ها به جای تمرکز بر حوزه تخصصی حوزه خود، به سودای کسب بازده آسان و سریع، روانه خرید و فروش سهام شود که طبیعتا تاثیر مثبتی بر سرمایه گذاری و تولید در عرصه اقتصاد ندارد. رد پای نمونه های مشابه از این دست، در اطلاعیه شفاف سازی برخی شرکت های صنعتی در سامانه کدال دیده می شود که از به کار گیری منابع نقدینگی بنگاه ها در بازار سهام حکایت می کند. همه اینها شواهدی است که فرضیه تاثیرگذاری بالای نرخ بازده نامتعارف بورس در کوتاه مدت بر دیگر عرصه های اقتصاد کلان شامل اشتغال، سرمایه گذاری رفتار مشارکت کنندگان حقیقی و حقوقی در تصمیمات اقتصادی را تایید می کند.
روزهای خوش ریسک پذیری در بازارهای جهانی
به رغم اوج گیری دوباره شیوع کرونا (corona) در اغلب کشورها، بازارهای مالی و کالایی در سطح جهان این بار برخلاف موج اول، ثبات خود را حفظ کرده و حتی در مسیر صعود قرار دارند. در بازارهای سهام غربی، بخش عمده افت های قبلی جبران شده و در آمریکا برخی شاخص های بزرگ نظیر تکنولوژی تا ۲۰ درصد بالاتر از ابتدای سال قرار گرفته اند. در چین نیز یک موج بلند رونق در سهام قابل مشاهده است که با خوش بینی نسبت به تزریق اعتبار توسط بانک مرکزی یکی از بهترین جهش های بورس این کشور، از زمان ترکیدن حباب سال ۲۰۱۵ را رقم زده و ارزش بازار را به بالاترین سطح ۵ ساله( بیش از ۹ تریلیون دلار) رهنمون شده است. به نظر می رسد فعلاً زور سیاست های انبساط پولی بانک های مرکزی بزرگ در هدایت بازارها از ویروس کشنده کرونا (corona) بیشتر است. همزمان، قیمت های فلزات اساسی سنگ آهن و فولاد هم به سطوح قبل از شیوع بیماری باز گشته و در مواردی از آن بالاتر رفته است. قیمت های نفت اوپک هم به لطف کاهش تولید نشانه های پایداری در بالای سطح مهم ۴۰ دلار در هر بشکه را نشان می دهد. با توجه به روند جاری سیاست های پولی در جهان، به نظر می رسد سناریوی افزایش ریسک پذیری و تداوم رونق ملایم در بازارهای دارایی و کالایی کماکان مسیر غالب در کوتاه مدت باشد؛ وضعیتی که فارغ از نگرانی های مربوط به ارزش گذاری ، به لحاظ تئوریک، شرایط مساعدی را برای عملکرد صادر کنندگان بزرگ کالایی در بورس تهران به تصویر می کشد.
- 18
- 6
