معاملات بورس تهران از روز دوشنبه به صورت رسمی دو نوبته شد تا شاید باری از دوش هسته معاملاتی برداشته شود. نیمه دوم بازار با دادوستد سهام سه صنعت فلزات اساسی، فرآورده های نفتی و چندرشته ای صنعتی چنان پرشور بود که نه تنها افت ۷/ ۰ درصدی نیمه اول را پوشش داد، بلکه شاخص کل با رشد هرچند کمرنگ ۱۲/ ۰ درصدی به کار خود پایان داد. سهامداران حقیقی نیز که در نیمه نخست فروشنده بودند، نیمه دوم در مقام خریدار ظاهر شده و زمین بازی را در دست گرفتند.
معاملات بورس تهران از روز دوشنبه به صورت رسمی دو نوبته شد تا شاید علاجی بر حال مریض هسته معاملات باشد. این دو نیمه اما روندی متفاوت از یکدیگر داشتند. در نیمه ابتدایی معاملات که از ساعت ۸:۴۵ دقیقه آغاز شد و تا ساعت ۱۱:۴۵ ادامه پیدا کرد، نماگر اصلی بورس تهران با افتی به میزان ۱۲ هزار و ۳۲۱ واحد( معادل ۷/ ۰ درصد) مواجه شد. در نیمه دوم با خودنمایی سه گروه بزرگ فلزات اساسی، فرآورده های نفتی و چندرشته ای صنعتی، ورق برگشت و این نماگر با رشد ۱۴ هزار و ۴۵۲ واحد( معادل ۸/ ۰ درصد) همراه شد. برآیند این دو نیمه کاملاً متفاوت اما رشد ۲۱۳۱ واحدی شاخص کل و برگشت این نماگر به محدوده یک میلیون و ۸۱۶ هزار واحد بود.
جولان خودروسازان در نیمه اول بازار
نیمه اول معاملات بورس تهران با بازی ۲۸۶ نماد فعال دنبال شد اما شاخص کل در این تایم سه ساعته با کاهش ۱۲ هزار و ۳۲۱ واحدی مواجه شد و نماگر سهام را به محدوده یک میلیون و ۸۰۱ هزار واحدی هدایت کرد. در میان نمادهای فعال در شیفت اول بازار، ۶۳ درصد سهام با افت قیمت همراه شدند. نکته قابل توجه معاملات سهام در این نیمه اما رسیدن ارزش معاملات خرد سهام به بیش از ۱۲هزار میلیارد تومان بود. در این میان بیشترین ارزش دادوستدها به نمادهای زیرمجموعه خودرویی، بانکی و مخابرات اختصاص پیدا کرد. دو گروه بانک و خودرو در مجموع با ارزش معاملات حدود ۴۷۰۰ میلیارد تومانی، بیش از ۴۲ درصد از ارزش دادوستدهای نیمه اول بازار را به خود اختصاص دادند. در این میان بازیگران حقوقی در تایم سه ساعته اول بورس تهران، نقش حمایتی به خود گرفت و خالص خرید ۳۷۰ میلیارد تومانی را رقم زد. همچنین بیشترین خروج پول حقیقی از نمادهای خودرویی و مخابرات رقم خورد. در سهام زیرمجموعه گروه خودرو ساخت قطعات در مجموع شاهد انتقال ۱۵۲ میلیارد تومانی از سبد سهام حقیقی ها به پرتفوی معامله گران عمده بازار بودیم. گروه مخابرات نیز در این روز با حمایت ۱۳۵ میلیارد تومانی حقوقی ها همراه شد. در آن سوی بازار سیمانی ها همچنان در مرکز توجه بازیگران خرد بازار قرار دارند و دیروز نیز با خالص خرید ۲۱۱ میلیارد تومانی حقیقی ها همراه شدند.
ورق بازار برگشت
با اتمام نیمه نخست معاملات بورس تهران، بزرگان سه گروه فلزات اساسی، فرآورده های نفتی و چند رشته ای صنعتی وارد میدان شدند و ورق بازار را برگرداندند. از این رو شاخص کل با رشد ۱۴ هزار و ۴۵۱ واحدی همراه شد تا برآیند دو نیمه بازار، رشد ۲۱۳۱ واحدی شاخص کل باشد. در این نیمه مقرر شده تا ۳۵ نماد معاملاتی دادوستد شوند که البته ۳۶ درصد کل ارزش بورس تهران را در اختیار دارند. دیروز در غیاب ۵ نماد( که متوقف بودند)، سهم ۲۱ شرکت با رشد قیمت همراه شد و در مقابل شاهد قرمزپوشی ۹ نماد نیمه دومی بودیم. اما این تنها نکته متفاوت نیمه دوم معاملات بورس تهران نبود بلکه سهامداران حقیقی که در نیمه اول فروشنده بودند، در نیمه دوم در نقش خریدار ظاهر شدند و در دو گروه فلزات اساسی و چند رشته ای صنعتی خالص خرید حدود ۴۰۰ میلیارد تومانی را رقم زدند. هر چند زیرمجموعه های پالایشی بازار همچنان در لیست فروش حقیقی ها قرار داشتند و خروج حدود ۱۴ میلیارد تومانی نقدینگی خرد را شاهد بودند. در مجموع اما برآیند تغییر مالکیت روز دوشنبه در نیمه دوم بازار ۳۸۶ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بود. ارزش معاملات این سه گروه بزرگ بازار اما به ۲ هزار و ۳۸۰ میلیارد تومان محدود شد که حدود یک پنجم ارزش دادوستدها در نیمه اول بازار بود.
آن روی سکه بورس
نوسان شاخص بورس در روزهای گذشته به سرمایه گذاران و به خصوص تازه واردان، آن روی سکه بازار سرمایه را نشان داد. به اعتقاد کارشناسان، بازار سرمایه مانند سکه دو رو دارد روی رشد و بازده و طرف اصلاح و استراحت و زیان و سهامداران باید هر اندازه که سود را می‌پذیرند روی دیگر یعنی زیان را نیز پذیرا باشند.
باوری که این کارشناسان دارند این است که اصلاح قیمت‌ها نیاز بازار سهام است و قرارنیست همواره شاهد افزایش قیمت سهام در بورس باشیم. به باور آنان اگر اصلاح قیمت‌ها آغاز نمی‌شد پیشروی بازار به سمت حبابی شدن قطعی بود. برخی تحلیلگران، ثبات نداشتن در تصمیم‌گیری‌های دولتمردان را باعث آشفتگی این روزهای بورس می‌دانند و ادامه این وضعیت را زنگ خطری جدی برای بازار می‌دانند. ترس سرمایه‌گذاران از ادامه روند اصلاح قیمت‌ها و خروج آنها از بورس و حضور در بازارهای رقیب بزرگ‌ترین دغدغه کارشناسان بعد از اتفاقات چند روز اخیر است.
بازار ترسیده بود
«با توجه به وضعیتی که شاخص در آن قرار دارد احتمال منفی شدن بیشتر بازار وجود دارد از این‌رو برخی سهامداران برای جلوگیری از ضررو زیان احتمالی ممکن است بازار سرمایه را ترک کنند.» این موضوع را عظیم ثابت کارشناس بازار سرمایه می‌گوید و معتقد است: اتفاقات هفته گذشته، ناهماهنگی میان دو وزارتخانه نفت و اقتصاد وشک و شبهه‌هایی که در مورد عرضه یا توقف عرضه دارادوم به وجود آمد بسیاری از سهامداران را برای ماندن یا نماندن در بازار سرمایه دچار تردید کرد.
او می‌گوید: اظهارات ضد ونقیض دولت در بازار سرمایه، منابع مالی مردم را با خطر مواجه می‌کند و سهامدار را دچار این ترس می‌کند که نکند این سیاست‌ها، بدون برنامه از آب درآید. بنابراین تمام تدابیری که دولتمردان در مورد بازار سرمایه در نظر می‌گیرند باید با توجه به منافع سهامداران اتخاذ شود.این کارشناس بازار سرمایه، با بیان اینکه اگر نتوانیم بازار را به سمت سیاست‌های شفاف هدایت کنیم با افت‌های پی در پی مواجه می‌شود، تاکید می‌کند: شاخص در حال ریزش است زیرا شاخص از نظر تکنیکالی به زیر دومیلیون واحد سقوط کرده و احتمال اینکه ریزش بیشتری را تجربه کند وجود دارد و ازآنجا که سهامداران برای پوشش منابع تورمی، نقدینگی شان را وارد بورس کرده‌اند، منابع خود را از بازار خارج می‌کنند.
او در ادامه می‌گوید: بانک به مرکزی دنبال این است که بازار ارز را به گونه‌ای مدیریت کند که افزایش قیمت دلار معیشت مردم را به چالش نکشد. نرخ ارز آثار تورمی زیادی درجامعه برجا می‌گذارد و تنها بازاری که می‌توانیم از آن به‌عنوان سپر تورمی بازار سرمایه یاد کنیم بازار ارز است که نیاز به مدیریت بهینه‌ای دارد. اگر نرخ ارز روند کاهشی داشته باشد بر بازار سرمایه تاثیرتعیین‌کننده‌ای دارد که می‌تواند سرمایه گذار را به سمت این بازار هدایت کند.
عظیم ثابت ضمن اشاره به این نکته که اگر بازارهای رقیب جذابیت بیشتری پیدا کند نقدینگی از بورس خارج می‌شود، تاکید می‌کند: در حال حاضر مهمترین عاملی که می‌تواند بازارسهام را دچار مشکل کند، نبود ثبات در تصمیم‌های اقتصادی دولتمردان است.باید ببینیم دولت چه برنامه‌ای برای بازار سرمایه دارد و این برنامه‌ها چقدر قابل اتکا است. اینکه دولت برنامه منسجمی برای پیش فروش نفت یا تامین مالی در بازار سرمایه دارد یا ندارد، موضوع مهمی است که بار روانی تاثیرگذاری بر روند کلی بورس دارد. او در ادامه به آغاز اصلاح قیمت‌ها در بازار سهام اشاره می‌کند و می‌گوید: پایه قیمت سهام برخی شرکت‌ها رشد بی رویه و دور از منطقی را تجربه کرده به همین دلیل بسیاری از سهامداران بعد از ریزش شاخص دچار تردید شده‌اند این در حالی است که قرارنیست شاخص به‌طور مداوم رشد داشته باشد و به‌صورت غیرواقعی بالا برود. بنابراین و با توجه به اینکه رشد قیمت‌های کاذبی را در بازار تجربه کردیم اصلاح قیمت در این مقطع اتفاق بدی نیست.
به گفته عظیم ثابت شرکت‌هایی که از طرف دولت و در قالب صندوق‌های ETF عرضه شدند قیمت سهام را غیر منطقی افزایش دادند. وقتی شرکت‌های پتروشیمی رشد ۵۶ برابری داشتند الان هم باید اصلاح شدید قیمت را تجربه کنند.
او اعلام می‌کند: پیش بینی ما این است که تا چند روز آینده بیشتر سهم‌ها بریزند.به نظر می‌رسد از این به بعد میان سهام شرکت‌های ارزنده و بنیادی و شرکت‌هایی که قیمت سهام آن به‌صورت غیرواقعی بالا رفته تفکیک ایجاد شود. متاسفانه سهامداران جدید از نظر بلوغ سرمایه‌گذاری به مرحله‌ای نرسیدند که بتوانند ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بورس را تشخیص دهند از این‌رو بعد از اتفاقات اخیر بازار و ریزش شاخص،سهامداران دچارترس شدیدی شدند که ممکن است به خروج نقدینگی از بازارسرمایه منجر شود.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به ترس سرمایه‌گذاران از نوسان شاخص یادآورمی شود: سرمایه جایی می‌رود که امنیت بیشتری وجود دارد. البته همچنان بازاری مطمئن تر از بازار سرمایه وجود ندارد اما اگر افراد را بر اساس ریسک پذیری آنها تقسیم بندی کنیم بهتراست افراد تازه وارد درصندوق‌های ثابت یا سپرده گذاری اوراق مشارکت و سهام خاصی سرمایه‌گذاری کنند زیرا ریسک کمتری دارد و سرمایه شان را از دست نمی‌دهند.
شاخص تابع سیاست‌های انقباضی دولت
پس از آنکه بورس تهران در سال جاری رشد عجیب ۳۰۰درصدی را به نمایش گذاشت از هفته گذشته نوسان شاخص، واقعیت دیگری از بازار سرمایه را به رخ کشید.
حسام حسینی تحلیلگر بازار سرمایه، در این باره می‌گوید: سهامداران به جایی رسیدند که دنبال سودهای غیر منطقی هستند. اگرچه از ابتدای سال برخی شرکت‌ها به دلیل شرایط استثنایی بورس سودهای دور از ذهنی به سهامدارانشان دادند اما از این واقعیت نباید بگذریم که آنچه در بازار سرمایه اتفاق افتاد با واقعیت بازارهمخوانی ندارد.
او تاکید می‌کند: ازماه‌های قبل کارشناسان بازار سرمایه در مورد روند رو به رشد شاخص هشدار می‌دادند به همین دلیل چنین نوسانی در بورس قابل پیش بینی بود. اگرچه از این نکته نباید بگذریم که برخی تصمیمات مقامات مسوول در این حوزه بیشترین تاثیررا بر شاخص و توقف روند صعودی آن داشت.
حسام حسینی با بیان اینکه هرگونه تغییری در سیاست‌های اقتصادی دولت تاثیر مستقیمی بر بازار سرمایه می‌گذارد، اعلام می‌کند: تغییر نرخ سود بانکی،عرضه اوراق از سوی دولت که حتی می‌تواند درقالب صندوق‌های ETF باشد نیزبر رفتار بازار سرمایه تاثیر می‌گذارد و به همان نسبت می‌تواند نقدینگی را از بازار وارد یا خارج کند.
به گفته این تحلیلگر بازار سرمایه، با اینکه دولتمردان بارها به‌صورت کلامی از بورس حمایت کردند اما برخی سیاست‌های ضد و نقیض اقتصادی، به ترس سرمایه گذاران و درنهایت خروج آنها از بورس منجر می‌شود. او با تاکید بر اینکه اگر روند اصلاح قیمت‌ها ادامه داشته باشد سهامداران به سمت درهای خروج رغبت پیدا می‌کنند، اعلام می‌کند: واقعیت این است که اصلاح قیمت‌ها شروع شده و این روند به احتمال زیاد ادامه خواهد داشت اگرچه از این به بعد رفتار شاخص، تابع سیاست‌های انقباضی دولت خواهد بود. حسام حسینی در پاسخ به این پرسش که آیا درچنین وضعیتی باید سهامداران را به سهامداری تشویق کرد، تاکید می‌کند: به‌صورت دستوری نمی‌توان به سهامداران گفت در بازار سرمایه بمانند یا بروند اما نکته مهم این است که بازار راه خودش را می‌رود و نمی‌توان برای سهامداران تعیین تکلیف کرد.
تاثیر شایعات بر بازار
بازار سهام با نوسان جدیدی دست به گریبان است در همین رابطه احمد مهجوری، کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: دلیل افت شدید شاخص در چند روز گذشته بی اعتمادی مردم به بازار و دولت و همچنین انتشار شایعاتی مبنی بر افزایش نرخ بهره بانکی بود که شاخص را نزولی کرد. او بیان می‌کند: مثبت شدن شاخص در روز دوشنبه تعجب برانگیز نیست. تا زمانی که سازوکار و قیمت داراسوم مشخص نشود،بازی نوسانات در بازار سهام ادامه دارد. صندوق داراسوم قرار است ۵ شهریور سال جاری عرضه شود. تا زمان عرضه این صندوق و تعیین قیمت آن باید دید که آیا دولت به وعده‌اش عمل می‌کند یا نمی‌کند.
او عنوان می‌کند: رشد بازار سهام از ابتدای سال و ورود غیرمترقبه مردم به این بازار نقدینگی غیر قابل تصوری وارد بازار سرمایه کرده این در حالی است که خبرهای ضد و نقیض در سیاست‌های دولت و نوسانات بازارهای موازی به میزان زیادی بر سرنوشت بورس تاثیرگذار است. مرتضی احمدی، کارشناس بازار سرمایه نیز در ادامه با اشاره به نوسانات شاخص اظهار می‌کند: تایید تجدید ارزیابی نماد شبنا و تعویق فروش اوراق سلف نفتی و شایعه بودن افزایش نرخ بهره بانکی تا ۲۲درصد باعث شد تا اعتماد از دست رفته سهامداران تا حدودی باز گردد.
او با بیان اینکه ریزش بازار مانند دومینویی عمل می‌کند که منجر به نابودی سرمایه بسیاری از افراد می‌شود، خاطرنشان می‌کند: بازار توان خروج ۱۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی در یک روز را ندارد. در صورتی که دولت در بورس و اقتصاد دخالت نکند اقتصاد و بورس روال عادی خود را طی خواهد کرد و براساس مکانیزم عرضه وتقاضا به روند خود ادامه می‌دهد.بازارسهام درکشورهای دیگر بر اساس سیستمی مشخص اداره می‌شود، اما متاسفانه بازارسرمایه در کشورما کاملا متفاوت است وبراساس آزمون و خطا اداره می‌شود.
- 9
- 5
