هفته آخر مهر به نام هفته پيوند اوليا و مربيان نامگذاري شده است و انجمن اوليا و مربيان كشور هم سالها است مجلهاي بهنام پيوند منتشر ميكند. مدارس موظف هستند در ابتداي هرسال با دعوت از همه اولياي دانشآموزان انجمن اوليا و مربيان مدرسه را تشكيل دهند براي اين منظور دستورالعمل ويژهاي وجود دارد و دفترچههايي هم براي ثبت صورتجلسات مربوطه تدارك ديدهاند همه تشريفات قانوني و اداري براي ايفاي نقش والدين در كنار مربيان و متوليان مدرسه پيشبيني شده است و روي كاغذ چندان نقص و ضعفي ديده نميشود اما وقتي به ميدان واقعيت ميرويم، ميبينيم باز در مدارس همه كاره مديران مدرسه هستند و كمتر مدرسهاي را ميتوان سراغ داشت كه اوليا نقش اصلي و متوليان مدرسه نقش مجري را داشته باشند چرا كه در واقع اين خانوادهها هستند كه دريافتكننده خدمات آموزشي و مدارس ارايهدهنده اين خدمات هستند.
حال به مناسبت اين هفته گفتوگويي انجام داديم با دكتر نورعلي عباسپور، مديركل انجمن اوليا و مربيان وزارت آموزش و پرورش و عضو شوراي معاونين اين وزارت و با او در مورد چرايي اين شرايط و راههاي برونرفت از آن به بحث نشستيم كه اين گفتوگو را در معرض نقد و نظر مخاطبان صفحه مدرسه «اعتماد» قرار ميدهيم.
با توجه به مناسبت هفته پيوند اوليا و مربيان بفرماييد آيا امسال برنامه ويژه و متفاوتي در مدارس وجود دارد يا نه؟
با سلام از توجه روزنامه وزين اعتماد به موضوع مهم تعامل خانه و مدرسه براي تربيت شهرونداني مسوول و فكور، رويكرد اصلي ما در دفتر مركزي انجمن اوليا و مربيان اين است كه والدين در همه برنامههاي آموزش و پرورش از ستاد تا مدرسه و از سطح برنامهريزي تا اجرا ديده و شنيده شوند.
در اين راستا تلاش ميكنيم كه اولا انتخابات انجمن در مدارس از تشريفاتي بودن برحذر باشند ثانيا اعضاي انجمن با وظايف و اختياراتي كه براي ايفاي نقش خود دارند، آشنا شوند و ثالثا عواملي كه اعتماد والدين را به مدرسه كاهش ميدهد و خدشه وارد ميكند، شناسايي و مرتفع كنيم.
بيترديد وقتي از آموزش و پرورش سخن به ميان ميآيد در كنار عنصر اصلي كه دانشآموز است و دريافتكننده خدمات آموزشي و پرورشي است، دو عنصر اصلي ارايهدهنده خدمات، معلم و ولي دانشآموز هستند، بفرماييد در نظام آموزشي ما براي دريافت انتظارات و ايفاي نقش آنها به عنوان متوليان نهاد خانواده در ارتباط با نهاد مدرسه چه جايگاهي ديده و طراحي شده است؟
در همه نظامهاي آموزشي از جمله نظام آموزش ايران انجمن اوليا و مربيان حلقه واسط بين خانه و مدرسه هستند بديهي است تحقق كاركردهاي انجمن مدرسه به كيفيت انتخابات و ارتباط اين دو نهاد بستگي دارد انجمن اوليا و مربيان در ايران يكي از قديميترين نهادها و بالغ بر ٧٠ سال قدمت دارد اما كاركرد آنها از مدرسه به مدرسه ديگر متفاوت است و نميشود قضاوت يكساني درباره همه مدارس كرد.
دستاوردهاي ٧٠ ساله نهاد انجمن اوليا و مربيان چيست و در اين مدت چه فراز و فرودهايي طي شده و در حال حاضر در چه جايگاهي است؟
اطلاعات و گزارش دقيقي از عملكرد انجمنها در طول سالهاي پيش وجود ندارد اما آنچه مسلم است شكلگيري انجمن در مدرسه امري الزامآور بود و نشان ميدهد كه نظام آموزشي و مدارس طي اين سالها خود را بينياز از انجمن نميدانستند اما انتظاراتي كه شكل گرفته و اكنون هم ادامه دارد غالبا ارتباط يكسويه است در حالي كه مشاركت ناظر بر ارتباط دوسويه يا به عبارت ديگر تعامل است كه بيشتر توقعات مدرسه و مديران از والدين مورد توجه قرار ميگيرد و معمولا كمكهاي مالي را شامل ميشود ولي انتظارات اولياي دانشآموزان همواره مورد غفلت قرار ميگيرد.
اين سخن به معناي آن نيست كه در همه مدارس اين شرايط حاكم است گزارشها بيانگر آن است كه تعداد قابل توجهي از مدارس هم سازكارهاي مطلوبي براي ارتباط با اوليا به كار گرفتهاند.
چه عواملي موجب يكسويه شدن تعامل و ارتباط خانه و مدرسه شده است؟
عوامل متعددي را ميتوان نام برد از جمله اينكه انتخابات انجمن مدرسه بهطور جدي و واقعي برگزار نميشود عامل بعدي اينكه سازوكاري براي ارتباط اوليا و مربيان بطور مستمر در طول سال تحصيلي پيشبيني نميشود عامل بعدي اينكه مديران مدارس مهارت لازم را براي ايجاد اين تعامل ندارند همچنين وقتي دانشآموزان به مدارس ميروند والدين فكر ميكنند ديگر مسووليتي متوجه آنها نيست، عامل ديگر اينكه معلمان و مديران احساس ميكنند كه اوليا در كار آنها دخالت و مزاحمت ايجاد ميكنند. باز ميتوان گفت اوليا وقتي ميبينند نظر آنها در تصميمات مدرسه تاثير ندارد بنابراين از مشاركت خودداري ميكنند و در پايان بايد گفت مستندات قانوني هم در اين زمينه كافي نيست.
به نظر شما براي ارتقاي جايگاه و نقش اوليا بايد از كجا و چگونه شروع كرد؟
اول اينكه نياز به مصوبه مجلس دارد تا دستخوش اعمال سليقههاي ناشي از تغييرات مديريتي و وزارتي نشود هر چند مصوبه شوراي انقلاب در اين زمينه وجود دارد و تاكنون مرجع ذيصلاحي آن را لغو نكرده ولي با اين توصيف براي ضمانت كافي مصوبه مجلس ميتواند در اين زمينه كارساز باشد دوم اينكه در ساختار آموزش و پرورش با توجه به مخاطب بالاي ٢٦ ميليوني والدين در سطح مناسب ديده شود وسوم اينكه مديران مدارس مهارتهاي لازم را براي مشاركت انجمن در تصميمات مدرسه كسب كنند و چهارم اينكه مشاركت والدين به كمكهاي مالي محدود نشود بلكه در ساير زمينههاي تربيتي طرف مشورت قرار گيرند و بهطور كلي شرايطي فراهم شود تا انجمن اوليا از اختياراتش در مدرسه استفاده كند شايد مهمتر از همه جلب اعتماد خانوادهها به مدرسه و اولياي مدرسه است كه اساسيترين عامل انگيزشي براي مشاركت والدين در برنامههاي مدرسه است.
ميدانيم كه يك دسته از عوامل فرهنگي است حتي اگر از نظر ساختاري و اداري بتوان بهترين و كارآمدترين ساختار را فراهم كرد اما فرهنگسازي لازم در جامعه يا همان مخاطب ٢٦ ميليوني صورت نگيرد چندان نميشود اميدوار بود براي اين فرهنگسازي چه بايد كرد؟
آنچه آموزش و پرورش ميتواند انجام دهد يكي آموزش است و ديگري فعاليت رسانهاي آموزش كه به دوشكل انجام ميشود؛ يكي به شكل مستقيم كه كلاسهاي آموزش خانواده و اخيرا هم دورههاي مجازي در اين زمينه براي كاركنان آموزش و پرورش و مدارس طراحي و اجرا خواهد شد.
دوم بهطور غيرمستقيم از طريق نشريه و كتبي كه انجمن منتشر ميكند. با صدا و سيما هم هماهنگيهايي صورت گرفته كه با همكاري هم برنامههايي توليد كنيم؛ درصدد طراحي اپليكيشني هستيم كه در سطوح مختلف تعامل اوليا و آموزش و پرورش را توسعه و گسترش دهيم.
بيترديد صدا و سيما خيلي نقش ميتواند داشته باشد بر اساس هماهنگي انجام شده اين رسانه قرار است دقيقا چكار كند؟
علاوه بر انعكاس ميزگردها و ديدگاه صاحبنظران، جلسات گفتوگوي والدين و اعضاي انجمن با اولياي مدارس نيز پوشش داده شود.
همچنين در مقام پاسخگويي با مسوولان آموزش و پرورش مصاحبه صورت گيرد، توليد سريال و تيزر تبليغاتي از جمله درخواستهايي است كه با آنها در ميان گذاشتيم.
اگر متمركز بر مدرسه شويم كه بايد هر اتفاقي بيفتد در آنجا بيفتد به نظر شما اگر يك مدرسهاي بخواهد اولياي خود را مشاركت بدهد واعتماد آنها را جلب كند بايد چه كند؟
ابتدا بايد شرايطي فراهم شود تا انتخابات انجمن با حضور حداكثري والدين برگزار شود. در اين صورت انجمن قوي شكل ميگيرد كه قادر خواهد بود پيگير مطالبات اوليا باشد و بر عملكرد مدرسه نظارت كنند. همچنين ارتباط معلمان را با والدين برنامهريزي كنند و به نمايندگي از طرف والدين در تصميمات مدرسه مشاركت كنند.
در حال حاضر مدارس متنوعي داريم آيا جايگاه و نقش اوليا در اين مدارس تفاوتي دارد؟
طبق آييننامه هيچ تفاوتي از اين جهت وجود ندارد اما عملكردها متفاوت است. در مدارس دولتي توجه به اين موضوع جديتر است.
چرا در مدارس غيردولتي جديت كمتراست؟
متاسفانه حتي در تصويب قانون مدارس غيردولتي كه در سال جاري انجام شد نماينده اوليا از شوراي نظارت كه اختيارات قابلتوجهي دارد حذف شد كه به هيچوجه توجيهي ندارد. نمايندگان هم از اين موضوع مهم غفلت كردند.
شما براي ارتقاي جايگاه و نقش اوليا چه رويكردهايي را در دستور كار قرار دادهايد؟
مهمترين اولويت اصلاح اساسنامه كه اكنون با همكاري سازمان امور استخدامي در دست اقدام است همانطوري كه قبلا هم اشاره شد رويكرد جاري دفتر مركزي انجمن اين است كه در تمام برنامههاي آموزش و پرورش والدين ديده و شنيده شوند براي اين كار درصدد هستيم از هر تريبوني مطالبات اوليا بيان شود. از رسانههاي نوشتاري تا ديداري و شنيداري با مشاركت نمايندگان والدين خواستهاشان منعكس شود.
بنا داريم با همه معاونتها و حوزههاي آموزش و پرورش رايزني فعالي داشته باشيم تا با همكاري همه اركان نظام تعليم و تربيت به اين مقصد برسيم؛ بيش از همه تلاش داريم از ظرفيت ٢٦ ميليوني اوليا براي ارتقاي جايگاه انجمن مدارس بهره بگيريم.
- 15
- 6
