حسن روحاني با شعار «مهندسي سلامت مردم ايران زمين» به عرصه انتخابات قدم گذاشت.بيراه نيست اگر بگوييم اين شعار در انتخاب او توسط مردم بي‌تاثير نبود؛ مردمي كه به دنبال تغييرات بنيادين پاي صندوق‌هاي راي حاضر شدند. پس از پيروزي در انتخابات، او حسن قاضي زاده هاشمي از خانواده قاضي‌زاده‌هاي معروف را به عنوان وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي برگزيد. وزيري كه با دوربين و ميكروفن‌ها اياغ شده و با مطرح كردن طرح تحول سلامت توجه عده كثيري را به خود جلب كرد.
هاشمي بلد بود از رسانه به نفع خود سود ببرد و مخاطبان خود را سيراب كند. هاشمي وزارتخانه‌اي را تحويل گرفت كه با تنش‌هاي بسياري روبه‌رو بود. قيمت داروها در چند ماه آخر دولت دهم سير صعودي داشت و بيماران با كمبود دارو روبه‌رو بودند. دلالان دارو پا را از بازار سياه خود (ناصرخسرو) فراتر گذاشته و بساط‌شان را جلوي داروخانه‌هاي دولتي پهن كرده بودند. هاشمي در بدو ورود قول داد كه اول مهر سال ۹۲ يعني دو ماه پس از شروع وزارتش قيمت دارو به ثبات رسيده و كمبود آن مرتفع شود. او با تاخير يك هفته‌اي توانست افسار ارابه لجام گسيخته دارو را كشيده و قيمت‌ها را به ثبات برساند و آرامش نسبي به بازار دارو بازگشت.
اين در حالي بود كه دكتر ظريف، قبل از ورود به گود مذاكرات برجام، يكي از دلايل نشستن پاي ميز مذاكره را مشكلات دارويي و بيماران كشور عنوان كرده بود. شناسايي دانه درشت‌ها گرفتن پول از بيمار به دور از چشم سازمان‌هاي نظارتي توسط پزشكان كه به زيرميزي معروف است، به امري عادي تبديل شده بود. هاشمي به محض ورود، از برخي پزشكان زيرميزي بگير كه به دانه‌درشت‌ها معروف شدند، ليستي تهيه كرده و آن را به مراجع قضايي ارسال كرد. اما تهيه اين ليست و اجراي طرح تحول سلامت نه تنها سد راه گرفتن زيرميزي نشد بلكه دانه درشت‌ها وزير را تهديد به استيضاح كردند.
دليل اين تهديد در مصاحبه ۲۴بهمن ۱۳۹۲ مسعود پزشكيان خفته است. پزشكيان كه در دوره قبل مجلس، عضو كميسيون بهداشت و درمان بود در مورد دانه‌درشت‌ها به صراحت اعلام كرد: «نمايندگان با پزشكان معمولي قرارداد ندارند، بلكه با پزشكان آنچناني قرارداد دارند». تصويب بودجه طرح تحول سلامت طرح تحول سلامت با فراز و نشيب‌هاي بسيار آغاز شد و بودجه آن با دردسرهاي فراوان در سال۹۲ به تصويب مجلس نهم رسيد. در آن سال و حين تصويب بودجه سال۹۳، عبدالرضا مصري، نماينده مجلس پشت تريبون قرار گرفت و درخواست كرد: «بودجه پيشنهادي دولت براي شروع طرح تحول سلامت به بيمه‌ها تعلق گيرد چرا كه بيمه‌ها بار اين طرح را به دوش مي‌كشند».
آن روز پنج‌شنبه بود و اعضاي كميسيون بهداشت و درمان در مجلس حاضر نبودند تا جلوي اين درخواست را بگيرند، اين شد كه بودجه طرح تحول سلامت به بيمه‌ها رسيد. اما فشار رسانه‌ها كه در گزارش‌هاي خود اين اتفاق را به شوخي مجلس با سلامت مردم تعبير كرده بودند، در كنار اعتراض اعضاي كميسيون سلامت باعث شد اين مصوبه به كميسيون تلفيق برود. در كميسيون تلفيق نمايندگان مجلس به اين نتيجه رسيدند كه بودجه به وزارت بهداشت تعلق گيرد.
با تزريق اين بودجه طرح تحول سلامت كليد خورد. طرحي مطلوب همگان طرح تحول سلامت مطلوب بسياري از مردم به‌خصوص مردم مناطق محروم بود و موجب شد خانه‌هاي بهداشت كه به مخروبه‌هاي بي‌ساكن تبديل شده بودند، دوباره راه افتادند. از سوي ديگر به حقوق پزشكاني رسيدگي شد كه در مناطق دور افتاده و محروم، خدمت مي‌كردند و سال‌ها افزايش حقوقي را شاهد نبودند. پزشكاني كه با سلامت بيش از ۲۳ميليون ايراني سر و كار داشتند اما اين طرح سير صعودي خود را ادامه نداد و به تدريج شرايط به قبل از دوران طرح تحول سلامت بازگشت؛ چرا كه بيمه‌هاي درماني از پس هزينه‌هاي بيماران بر نيامدند و بدهي آنها به داروخانه‌ها، بيمارستان‌ها و پزشكان افزايش يافت. اين زنجيره معيوب، داروسازان را به مرز ورشكستگي كشانده و فروش دارو به داروخانه‌داران محدود شد.
وزير اينجا، وزير آنجا، وزير همه جا پس از گذشت چند سال، هاشمي، وزير بهداشت وقت خود را صرف مسائل ديگري كرد كه با بهداشت و درمان ارتباطي نداشت. به عنوان مثال در حادثه منا، به عنوان نماينده دولت در منا حاضر شد تا از نزديك اين حادثه را مديريت كند. در حالي كه هاشمي وزير بهداشت بود نه وزير امور خارجه، اما او به سرعت خود را به منا رساند تا ابعاد حادثه را مورد بررسي قرار دهد.
در آن زمان پرستاران، آزمايشگاهي‌ها، پرسنل و متخصصان راديولوژي و... به شرايطي كه طرح تحول سلامت براي آنها به وجود آورده، معترض بودند و به دفعات متعدد جلوي ساختمان وزارت بهداشت تجمع كردند. اما بي‌اعتنايي وزير بهداشت و معاونانش آنها را خسته كرد و ديگر حتي تجمع هم جواب نمي‌داد. خودت بمال وزير معروف شد.
به نظر مي‌رسد وزير بهداشت و درمان امسال خواهش‌هاي خود را فراموش كرده است. او كه خواهش مي‌كرد مردم پاي صندوق‌هاي راي حاضر شوند، پس از انتخابات در يكي از سخنراني‌هايش گفت: «بالاخره هميني است كه هست. شما راي داديد، رييس جمهور و نماينده انتخاب كرديد. بيخود اعصاب و روان همديگر را آزار ندهيم. فعلا همين است». حرف‌هاي جنجالي هاشمي حتي با شعارهاي طرح تحول سلامت نيز فرسنگ‌ها فاصله داشت. در يكي از سفرهاي استاني وزير بهداشت، نانواي بجستاني میانسالی از هزینه سنگین فیزیوتراپی گلایه می‌کند. هاشمي به او پاسخ مي‌دهد: «خودت فيزيوتراپي كن ديگر... کاری ندارد فقط بايد بمالي ديگر!»
حاشیه های بیماری «اس ام آی» نیز گریبان گیر این وزیر شده است. بيماري «اس‌ام‌ای» به عنوان آتروفی عضلانی نخاعی نیز شناخته می‌شود. در این بیماری عضلات شل شده و اختلال در راه رفتن، کنترل سر و گردن و عملکرد بلع و تنفس ایجاد می‌شود. اين بيماري داروي داخلي ندارد و اجازه ورود داروهاي خارجي آن از سوي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي صادر نمي‌شود.
خانواده اين بیماران به‌تازگي تجمعات زيادي داشتند اما وزير بهداشت با حضور در صدا و سيما آب پاكي را روي دست همه‌شان ريخت. او در پاسخ به اين سوال كه چرا اجازه ورود داروهاي اس‌ام‌اي صادر نمي‌شود، گفت: «مردم اجازه مي‌دهند براي دو، سه سال عمر بيشتر ما هر سال يك ميليارد هزينه كنيم؟ ما از اين بيماري‌ها متعدد داريم كه هزينه‌هاي فوق‌العاده زيادي دارند در عين حال طول عمر بيمار پايين و محدود است».
استعفا قبل از استيضاح علي نوبخت، رييس كميسيون بهداشت و درمان مجلس پس از استعفاي هاشمي از وزارت بهداشت به اين اقدام واكنش نشان داده و مي‌گويد: «به نظر من استعفاي آقاي هاشمي فرار رو به جلو محسوب مي‌شود چرا كه يك هفته قبل از استعفاي وزير بهداشت، با امضاي ۳۵نماينده مجلس استیضاح قاضی‌زاده هاشمی کلید خورده بود». شايد اين استيضاح براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در سال ۹۶ كليد خورده باشد. گزارشی که دليل کسری بودجه قابل توجه و هنگفت سازمان بیمه سلامت را به دليل اجرای طرح تحول سلامت مي‌داند.
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس هزینه اجرای این طرح در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۲ افزایشی ۱۵۲ درصدی داشته است. انتخاب سرپرست وزارت بهداشت و درمان هاشمي پس از بروز اختلاف با محمدباقر نوبخت در خصوص بودجه وزارت بهداشت و درمان، استعفا داد. او دليل استعفاي خود را اعتراض به كاهش بودجه سلامت و پرداخت نكردن به موقع اين بودجه عنوان كرد. اما وزير بهداشت به مساله مهم ديگري اشاره كرده و گفت: «مي‌خواهند دوباره گرفتن زيرميزي شروع شود!» در حالي كه زيرميزي‌ها همچنان وجود دارند و در دوره وزارت هاشمي هرگز به نقطه صفر نرسيدند. استعفاي هاشمي از سوي رييس جمهوري پذيرفته شد تا جنجال‌ها فروكش كند. روحاني سعيد نمكي را به عنوان سرپرست اين وزارتخانه معرفي كرد.
اين در حالي بود كه نمايندگان در مجلس و كميسيون بهداشت و درمان اعلام كردند كه سرپرست را قبول نمي‌كنند چرا كه اوضاع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مساعد نيست. محصولات تراريخته تعيين تكليف مي‌شوند؟ دوستدارن و فعالان محيط‌زيست تلاش كردند تا سعيد نمكي صندلي سبز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي را تصاحب نكند اما روز ۱۵بهمن، سرنوشت سلامت ۸۰ميليون ايراني با ۲۲۹ رای موافق (از ۲۵۹ راي) به دست سعيد نمكي سپرده شد.
سعيد نمكي در همایش ملی صنعت و خدمات سبز گفت: «شکارچیان می‌گویند، اگر می‌خواهی پرنده را بزنی، باید جلویش را نشانه بگیری و اگر خودش را نشانه بگیری، گلوله به جای خالی پرنده خواهد خورد. در نظام سلامت ما همیشه به جای خالی می‌زنیم». اما اين سخنان كه به «شكار‌دوست بودن سعيد نمكي» مشهور شد، دليل مخالفت فعالان محيط‌زيست براي تكيه زدن بر مسند وزارت نمكي نيست.
اعتقاد او به «محصولات تراريخته» است كه اين فعالان را به تكاپو انداخته است. آنان معتقدند كه ۲۸ کشور اروپایی مصرف این محصولات را ممنوع کرده‌اند. شايد به دليل هجمه رسانه‌ها و فعالان محيط‌زيست بود كه مجوز محصولات تراريخته از سوي وزارت بهداشت امضا نشد اما حالا با روي كار‌آمدن نمكي، وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي اين بيم و هراس وجود دارد كه مجوز محصولات تراريخته امضا شود و اين محصولات به بازارهاي ايران راه يابند.
تودلي كارانه‌هاي ۲۰۰ميلياردي پزشكان جايگزين زيرميزي شدند؟ اورژانس بسيار كثيف است. روي پتوي تخت لكه‌هاي خون خودنمايي مي‌كند. آن را عوض مي‌كنم اما رد خون روي پتوهاي ديگر و حتي زمين تمامي ندارد. اعتراض كه مي‌كنم يكي از پرستاران مي‌گويد: «جاي تشكر كردن است؟ از وقتي آمديد فقط گفتيد اينجا كثيف است. اين بي‌ادبي شماست». با پرستار ديگري همكلام شدم. او از شرايط كاري خود ناراضي بوده و مي‌گويد: «شرايط بيمارستان‌ها براي كار اصلا خوب نيست. در بيمارستان ما نيروهاي خدماتي را تعديل كرده‌اند و در حال حاضر يك نفر چند بخش را تميز مي‌كند». او به سختي كار پرستاران هم اشاره كرده و مي‌افزايد:
«بيماران و همرا‌هان‌شان فقط پرستارها را مي‌بينند و تمام اذيت و آزارها را پرستارها را نشانه مي‌گيرد. بيمارها مي‌ترسند با دكترها بحث كنند. مي‌گويند شايد دكتر پروسه درمان را ادامه ندهد و بيمارمان اذيت شود». يكي از درد‌دل‌هاي اين پرستار از حقوق پرستاران است و مي‌گويد: «پرستارهاي زيادي به كشورهاي پيشرفته مهاجرت كردند، چون اينجا قدرشان را نمي‌دانند. پرستارها در ايران مجبورند جاي چند نفر كار و در عوض حقوق ناچيزي دريافت كنند. اما در كشورهاي توسعه يافته جايگاه و حجم كار پرستار مشخص است. در يكي از بيمارستان‌ها اعلام كردند كه ۴۰۰هزار تومان از حقوق پرستارها كم مي‌كنند و همه نيروها را نگه مي‌دارند. در غير اين صورت مجبورند نيروهاي‌شان در بخش پرستاري را تعديل كنند. پرستارها شرايط همكاران خودشان را مي‌دانند به همين دليل قبول كردند كه حقوق‌شان كاهش يابد اما همكاران‌شان بيكار نشوند».
به گفته اين پرستار، «پزشكان نه تنها با مشكلات پرستاران دست به گريبان نيستند، بلكه كارانه‌هاي‌شان گاه تا ۲۰۰ميليون تومان هم مي‌رسد».اگر اين ادعا درست باشد «كارانه‌هاي نجومي قانوني، جايي براي زيرميزي نگذاشته‌اند».
- 13
- 3
