انتخابات زودرس و تلاش برای استیضاح رئیس‌جمهور چه عواقبی در پی دارد؟

بی‌تردید همچنان تلاش‌های مخالفان برای زمین زدن رئیس‌جمهور و دولتش ادامه خواهد داشت اما در وضعیت کنونی با توجه به نارضایتی‌های موجود در بخش‌های بسیاری از جامعه ایران هیچ راهکاری جز شنیدن صدای مردم و انسجام و همصدایی همه جریان‌ها و گروه‌ها وجود ندارد. بنابراین، امروز به تعبیر بزرگان و دلسوزان کشور چپ و راست، اصلاح‌طلب، اصولگرا و مخالفان همگی باید یک هدف و راه مشترک داشته باشند و آن‌هم انسجام، ایجاد امید و آرامش در جامعه و عبور از بحران‌هاست که این مهم با پاسخ مثبت به درخواست دولت جهت گفت و گو و همدلی و همکاری همه گروه‌ها فارغ از هر سلیقه سیاسی با رئیس‌جمهور و دولتش ممکن خواهد بود.

از این رو؛ نجفقلی حبیبی درباره پیشنهاد روحانی و برخی از دولتمردان برای گفت و گو با گروه‌ها و جریان‌های سیاسی برای عبور از مشکلات معتقد است«همکاری با دولت به نفع و صلاح همه جریان‌ها به ویژه مخالفان است. زیرا اگر کشتی غرق شود آنها هم غرق خواهند شد و راه نجاتی برای هیچ کس حتی آنها وجود ندارد. از این رو، بهتر است که بیش از این مخالفان بر شیپورمخالفت‌ها و بحران سازی‌ها ندمند.» بر این اساس آفتاب یزد با نجفقلی حبیبی سیاستمدار اصلاح‌طلب و رئیس اسبق دانشگاه علامه طباطبایی به گفت و گو پرداخته است که در ادامه آن را می‌خوانید.

اخیرا برخی از اعضای کابینه پیشنهاد گفت وگوی دولت با احزاب و جریان‌های سیاسی را مطرح کردند؛ تصور می‌برید که این پیشنهاد با توجه به بحران‌هایی که اکنون کشور با آن مواجه است تا چه اندازه ممکن است که مورد استقبال جریان‌ها و گروه‌های دیگر قرار بگیرد؟ 

وقتی اهداف وعزم مشترک برای گفت وگو میان جریان‌های سیاسی وجود داشته باشد، قطعا درخواست رئیس‌جمهور برای گفت و گو مورد استقبال طرف مقابل قرار خواهد گرفت. زیرا مسئله بقای کشور، انتظارات جامعه و پیشرفت کشور و رفاه عمومی‌است. اما با این تفاوت که هر یک از جریان‌ها با دید ونگاه خود، مسائل را مطرح می‌کنند.

در این صورت اگر هدف و خواسته همه گروه‌ها و جریان‌های سیاسی یکسان باشد قطعا دولت به سهولت می‌تواند با گروه‌ها و جریان‌های سیاسی به بحث و گفت و گو بپردازد. مسئله اساسی این است که هر دو جریان باید برای حفظ اقتدار ملی و آرامش جامعه تلاش کنند.

بنابراین شرایط کنونی فرصت مطلوبی است برای اینکه جریان‌های سیاسی به دعوت دولت برای گفت و گو پاسخ مثبت بدهند و به دور یک میز درباره مسائل و تهدیدات خارجی به بحث و گفت و گو بپردازند. با توجه به اینکه مجموعه ارکان اصلی دو جریان از همان ابتدای انقلاب با دو سلیقه مختلف در یک مسیر حرکت کردند، اکنون که با یک دشمن مشترک مواجه شدند؛

امروز فرصت بسیار مناسبی است که دو جریان به دور هم جمع شوند و بهترین راه حل‌ها که ما را سریعتر به هدف و وحدت ملی می‌رساند، برگزینند. زیرا هیچ گاه مانند امروز ضرورت این مهم احساس نشده است و دشمن از همه توان خود برای بهم ریختن اوضاع و نابودی ایران بهره نبرده است به همین دلیل همه نیروها فارغ از هر سلیقه‌ای باید برای یافتن بهترین راه حل‌ها جهت اداره کشور با دولت همکاری کنند. عده‌ای به سرمایه‌های ملی دست برده و کشور را دچار پریشانی می‌کنند. اقشار آسیب‌پذیر، کشور را به تباهی اقتصادی می‌رسانند. در این میان ممکن است که برخی از گروه‌ها به دنبال نگرانی و آشفتگی در جامعه باشند به همین دلیل جریان‌هایی که دل در گرو مصلحت نظام دارند باید همه توان خود را با یکدیگر جمع کرده و برای رفع مشکلات کشور و یافتن بهترین راه حل‌ها با یکدیگر همکاری کنند. 

اساسا عزمی‌برای حل اختلافات و مشکلات موجود از سوی جریان‌های مخالف با توجه به حوادث اخیر و تذکر بزرگان و دلسوزان کشور وجود دارد؟

اگر به راستی جریان‌های مدعی خواستار حفظ اقتدار ملی و آرامش عمومی‌باشند باید با دولت به عنوان مظهر اراده ملت همکاری کنند. زیرا با تک روی مشکلی حل نمی‌شود و باید همه جریان‌ها حتی گروه‌های مخالف دولت دست یاری و همراهی به روحانی بدهند. در این میان برای عده‌ای همچنان اهمیتی ندارد که چه در کشور می‌گذرد و ایران با چه تهدیداتی روبه‌روست. اما با توجه به مقررات و قوانینی که در کشور وجود دارد قطعا باید راه را بر روی مخالفان ببندند. به عبارتی همه دستگاه‌ها با اقتدار از قوانین بازدارنده البته بدون افراط برای بازگشت همه جریان‌ها به مسیر مصلحت عمومی‌و صلاح اجتماعی بهره ببرند.

رئیس‌جمهور چند بار قبلا طی سخنانی نسبت به برخی از وزرا و عملکردشان انتقاد کرد و امروز هم انتقادات بسیاری نسبت به وزرا و به ویژه تیم اقتصادی دولت وجود دارد. با این همه تاکنون اقدامی‌از سوی روحانی برای ترمیم کابینه صورت نگرفت؛ چرا روحانی در رابطه با تغییر کابینه اقدامی‌نمی‌کند؟

رئیس‌جمهور باید خود به این نتیجه برسد که برخی از وزرا را تغییر دهد یا اینکه با همین وزرای کنونی در دولت کار کند. از سویی تغییر در وضعیت موجود خود نیاز به زمان دارد. بنابراین روحانی خود باید تصمیم بگیرد که در این وضعیت اضطرار و فوریت امر صلاح بر این است که وزرای کنونی را وادار به اصلاح عملکردشان کند یا اینکه از نیروهای جدید در کابینه بهره ببرد. به هر رویدلسوزان و خیراندیشان کشور باید اجازه دهند که رئیس‌جمهور خود درباره کابینه تصمیم بگیرد. از سویی معتقدم که امروز با توجه به وضعیت کنونی در کشور، تغییر وزرا نباید در اولویت باشد. زیرا این مهم امری زمان بر است و اتفاق چندان زیادی در کشور رخ نمی‌دهد. علاوه بر این، دلسوزان و اصلاح‌طلبان بارها در قالب نصیحت به رئیس‌جمهور تذکر و هشدار دادند به همین دلیل باید اجازه داد روحانی خود درباره ترمیم وزرا تصمیم بگیرد.

سکوت و ملاحظه کاری آقای رئیس‌جمهور نسبت به برخی مسائل حتی کاسه صبر جامعه را هم لبریز ساخته است در حالی که فارغ از نارضایتی جامعه، سکوت روحانی در قبال فشارها و مسائل به زیان جریان اصلاحات خواهد بود با این همه تصور می‌برید که باید سکوت کرد و اجازه داد رئیس‌جمهور خود درباره بیان حقایق و عدم گفتن آن به مردم تصمیم بگیرد؟!

قطعا نباید سکوت کرد اما اصلاح‌طلبان درباره نگرانی‌های خود و مسائل مهم دولت، مشکلات سخنان و نصایح‌شان را به گوش رئیس‌جمهور رساندند. از سویی امروز بحران جدی دولت عملکرد نامطلوب و ضعیف برخی از وزرا نیست بلکه مشکلاتی فراتر از عملکرد نادرست برخی از وزرا دولت را تهدید می‌کند و آن مانع تراشی‌ها و رفتارهای پشت پرده مخالفان دولت است. روحانی باید سریعتر از گذشته وارد اصلاح امور شود و مشکلات را جدی بگیرد و باید راه‌های نفوذ سوءاستفاده کنندگان و مفسدان را ببندد درغیر این صورت کشور دچار پریشانی می‌شود و رئیس‌جمهور دیگر قادر به بهبود آن نخواهد بود.

روحانی حتی درباره مقصران وعاملین اتفاقات اخیر سکوت کرد در حالی که در شرایط کنونی تنها شفافیت و بیان مسائل به دولت کمک می‌کند. چرا روحانی نسبت به بیان حقایق تا این اندازه ملاحظه کاری به خرج می‌دهد و یا حتی علیرغم نارضایتی‌اش نسبت به عملکرد برخی از وزرا، در رابطه با تغییرات در کابینه تعلل می‌کند؟

سکوت و ملاحظه کاری روحانی درباره بیان حقایق و مسائل با مردم از دو حالت خارج نیست؛ او یا نمی‌تواند مسائل را به طور شفاف به مردم بگوید و یا مصلحت را در ملاحظه کاری می‌داند. به هر روی سکوت، تعلل و ملاحظه کاری روحانی به ضرر دولت است. روحانی در خانه ملت قسم یاد کرد که در قبال وظایفش کوتاهی نکند و مسائل مربوط به جامعه و دولت را با آنها در میان بگذارد. از سویی اگر روحانی تصور می‌کند که با وزرای کنونی خود بهتر می‌تواند به هدف برسد قطعا بزرگان، دلسوزان و اصلاح‌طلبان کشور نیز به او کمک خواهند کرد تا به هدفش برسد.

در نهایت رئیس دولت می‌تواند در یک فضای مناسب تر و مطلوب تر در کابینه تغییر صورت دهد. به هر روی تجربه مدیریتی نشان می‌دهد که با توجه به بحران‌های کنونی، تغییر و ترمیم کابینه چندان به صلاح نیست. زیرا تا زمان رای اعتماد گزینه جدید دولت از سوی مجلس و نیز آشنایی او با فضا و وظایفش چند ماهی طول می‌کشد و جامعه، منتقدان و حتی مخالفانی که به هر بهانه‌ای دولت را می‌کوبند در صورت تغییر برخی از اعضای کابینه و معرفی وزرای جدید چندان نمی‌توانند صبر کنند که وزرای تازه کار با فضای دولت و وظایفشان آشنا شوند.

به هر روی روحانی بر وزرای اقتصادی به ویژه شریعتمداری که نسبت به او هم انتقاد وجود دارد فرصت داده تا ظرف مدت زمانی معینی وضعیت را در وزارتخانه خود بهبود ببخشد. در صورتی که برای روحانی مسجل گردد که وزرایش اهل تعلل هستند و به وظایفشان درست عمل نمی‌کنند باید وزیرش را تغییر دهد. امروز مردم ثانیه به ثانیه عملکرد و رفتار رئیس‌جمهور را کنترل می‌کنند به هر روی سکوت، تعلل و ملاحظه کاری رئیس‌جمهور زنگ خطری برای دولت است. به همین دلیل نیز در چنین شرایطی روحانی به هیچ روی نباید تعلل کند.

رئیس‌جمهور باید هر چه زودتر حقایق را به مردم بگوید و جامعه را با خود همراه سازد. در کشور مطبوعات، نخبگان، دانشمندان و... خواهان کمک به روحانی به وسیله انتقادات دلسوزانه و ارائه راه حل به دولت در برابر بحران‌ها هستند. رئیس‌جمهور باید از توان عمومی‌و ظرفیت مذکور برای حل مشکلات بهره بگیرد. امروز دشمن همه توان خود را برای بهم زدن اوضاع کشور و بحران سازی به کار گرفته است. اوضاع اقتصادی وقتی بهم بریزد جامعه نیز قطعا نارضایتی خود را نسبت به وضعیت موجود به نحوی اعلام می‌کند گرچه بازاری‌ها اعلام کردند که قصد بستن بازار و مغازه‌هایشان را نداشتند اما عده‌ای تهدید به شکستن شیشه‌ها و آتش زدن جنس‌ها کردند به همین دلیل هم ناگزیر به بستن مغازه‌ها شدند. از این رو دولت باید با توجه به وضعیت کنونی و بحران‌های اخیر از بروز حوادثی از این دست، مراقبت و برای حل مشکلات همت کند.

مخالفان دولت نه منتقدان دلسوز که تا دیروز به دنبال اعتراض بودند، امروز می‌گویند که با دولت همکاری می‌کنیم. چه تضمینی وجود دارد که آنها بازهم نخواهند بحران دیگری علیه روحانی ایجاد کنند؟ 

تضمینی برای اینکه مخالفان دولت دیگر نخواهند علیه دولت بحران سازی کنند، وجود ندارد. زیرا مخالفان علاوه بر اینکه در حوادث اخیر اعتصاب و اعتراض در بازار دخیل بودند، در دی ماه ۹۶ نیز با هدف زمین زدن دولت روحانی در مشهد و سایر شهرهای کشور منجر به ایجاد اتفاقات ناگواری شدند. بنابراین تلاش‌های پشت پرده همچنان برای زمین زدن دولت روحانی ادامه دارد. به هر روی امروز همه جریان‌ها و گروه‌ها اعلام کردند که قصد همکاری با دولت دارند. امید می‌رود که مخالفان دولت به این نتیجه برسند که اگر کشتی غرق شود آنها هم غرق خواهند شد و راه نجاتی برای هیچ کس حتی آنها وجود ندارد.

از این رو، بهتر است که بیش از این مخالفان بر شیپورمخالفت‌ها و بحران سازی‌ها ندمند. زیرا به نفع و صلاح مخالفان است که با دولت به ویژه در حوزه اقتصادی همکاری کنند. امید می‌رود که خرد بر مخالفان دولت حاکم گردد و وجدانشان برای اداره کشور بیدارتر شود. اکنون همه گروه‌ها، رسانه‌ها و روشنفکران بر این مهم اتفاق نظر دارند که امروز دیگر فرصت جناح بندی وجود ندارد و همه باید دست یاری به دولت بدهیم تا کشور به سلامت از تهدیدات و بحران‌ها عبور کند.

اکنون که دولت در چنین شرایطی گرفتار شده و از سویی جامعه روز به روز نسبت به قبل از دولت گلایه‌مندتر شده است، اصلاح‌طلبان به عنوان حامیان دولت روحانی چه نسخه‌ای برای عبور از بحران‌ها و کمک به روحانی دارند؟

اصلاح‌طلبان همواره مسائل، مشکلات، خواسته‌ها و انتظارات مردم را به روحانی گوشزد کردند و امروز هم پشت دولت را خالی نمی‌کنند و همچنان به نصایح و انتقادات دلسوزانه و ارائه راه حل برای برون رفت از مشکلات ادامه می‌دهند. از سویی تجربه نشان داده در شرایطی که پای جریان‌های خارجی در میان باشد جامعه خود متحد می‌شود و به دولت کمک خواهند کرد.

بنابراین امید می‌رود که مردم دشمنان کشور را بشناسند و علاوه بر این اگر جامعه بداند که برخی از این مخالفان که داخلی هستند و به دنبال بحران سازی، غارت سرمایه‌های عمومی، عدم پیشرفت کشور و... هستند قطعا دولت را بیشتر درک خواهند کرد اما به هر روی مردم انتظار دارند که دولت امور را جدی بگیرد و با جریان‌های مخالف محکم تر برخورد کند. به طور مثال دولت در برابر سوءاستفاده کنندگان ارز و دلار نمی‌تواند تعلل کند بلکه باید سریعا آنها را پس بگیرد. دولت امروز باید بیش از گذشته به مسئولیت خود واقف شود. اصلاح‌طلبان هم باید مانند گذشته با دولت همکاری کنند. امروز هر گونه تنش و بحران سازی علیه دولت قطعا خسارتش به چشم ملت خواهد رفت. بنابراین از آنجا که دولت ساختار مسلط در اداره کشور به شمار می‌رود، راهی جز همکاری همه جریان‌ها به ویژه اصلاح‌طلبان با روحانی وجود ندارد تا دولت بتواند کشور را از همه بحران‌ها به سلامت خارج کند. 

پس از آنکه مخالفان دولت مسئله انتخابات زودرس و استیضاح روحانی را مطرح کردند علیرغم اینکه رئیس‌جمهور به صراحت اعلام کرد که قصد استعفا و کناره گیری ندارد بازهم مخالفان دولت درصدد ایجاد تنش در جامعه وعملی ساختن انتخابات زودرس واستیضاح روحانی هستند. انتخابات زودرس و تلاش برای استیضاح رئیس‌جمهور چه عواقبی در پی دارد؟

استعفای روحانی و همچنین شایعاتی مانند انتخابات زودرس در کشور تزلزل ایجاد می‌کند بنابراین رئیس‌جمهور کار درستی کرد که به صراحت اعلام کرد « قصد استعفا و کناره گیری ندارد.» جناح مخالف دولت همواره به دنبال استیضاح روحانی بودند از این رو، امروز باید دست از این رفتارها بردارند و به دولت کمک کنند. علاوه بر این، به تازگی همه جریان‌ها اعلام کردند که با دولت همکاری می‌کنند به همین دلیل عقل سلیم حکم می‌کند که همه گروه‌ها، جریان‌های سیاسی و نخبگان با دولت همراه شوند و به جای کارشکنی به دولت کمک کنند. اگر مخالفان قصد کمک به دولت را ندارند، انتظار می‌رود حداقل روزه سکوت بگیرند و به خاطر منافع ملی و امنیت و آرامش کشور و مردم، دست از بحران آفرینی علیه دولت بردارند.

عده‌ای معتقدند که حوادث اخیر تا اندازه‌ای به نفع رئیس‌جمهور بوده است زیرا تلاش برای ایجاد بحران در کشور، جامعه را روشن تر ساخته است و امروز مردم می‌دانند که چه کسانی خواهان رشد کشور و موفقیت دولت روحانی نیستند. از این رو، اتفاقات اخیر را تا چه اندازه به نفع روحانی می‌پندارید؟

من هم معتقدم که اتفاقات اخیربه نفع دولت بوده است. زیرا دولت بر امور مسلط می‌شود. به هر روی تصورم بر این است که دولت در این شرایط به خوبی می‌تواند جامعه را با خود همراه سازد و از سویی اگر رئیس‌جمهور و کابینه‌اش کمی‌بجنبند و امور را جدی بگیرند قطعا موفق خواهند شد و از این معرکه هم عبور خواهند کرد. قطعا برخی از اقشار جامعه به دلیل گرانی‌ها و تورم ممکن است آسیب ببینند اما این شرایط نیز سپری خواهد شد. قطعا رئیس‌جمهور به مشکلات رسیدگی خواهد کرد و از کنار آنها نخواهد گذشت. بیش از هر چیز، دولت باید نظارت کافی و وافی بر امورداشته باشد 

که سودجوها بر امور مسلط نشوند. زیرا یکی از مشکلات اساسی دولت نظارت است یعنی نظارت کافی بر روی افرادی که جنس‌ها را با سرمایه ملی وارد کردند، نداشت. امروز همه نهادهایی که بر این امر اختیار قانونی دارند باید به دولت کمک کنند تا این نظم برگردد و افراد سودجو احساس کنند که فرصت سودجویی از آنها گرفته می‌شود.

پس از خروج آمریکا از برجام، اتحادیه اروپا هم هنوز درعمل وفاداری خود را به برجام به اثبات نرسانده است. از سویی رئیس جمهور پس از سفر به اروپا و ارائه بسته پیشنهادی اروپایی‌ها به ایران، بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا را مایوس کننده خواند. با توجه به این شرایط، آینده برجام چه خواهد شد؟ 

به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها از فرصتی که به خاطر برجام حاصل شده است تا از اعمال نفوذ آمریکا و وابستگی به این کشورخارج شوند، خوشحال هستند. زیرا طی ماه‌ها و هفته‌های اخیر اروپا با آمریکا رایزنی‌های بسیاری درباره برجام داشت. آمریکا هم برای اروپا در قبال حفظ برجام، مالیات تعیین کرده است. چین، روسیه و کانادا نیز مانند اروپا با آمریکا رایزنی‌هایی درباره برجام داشتند.

به نظر می‌رسد که امروز هیچ یک از کشورهای مذکورمایل به وابستگی سیاسی و اقتصادی به آمریکا نیستند. بنابراین دیگر آمریکا نمی‌تواند خواسته‌هایش را به جهان دیکته و تحمیل کند. اروپا ساز مخالف در مقابل آمریکا می‌زند اما این مسئله که تا چه اندازه کشورهای اروپایی در برابر زورگویی ترامپ مقاومت می‌کنند و منافع ایران در برجام تامین می‌شود، هنوز در آن ابهام وجود دارد در حالی که ایستادگی اروپا و سایر کشورهای بزرگ جهان در برابر آمریکا به نفع جامعه جهانی است. به نظر می‌رسد که جهان به سمت یک تحول بین المللی در ساختارهای اجتماعی حرکت می‌کند به همین دلیل ایران باید از این منظر خوشحال باشد که برجام بنیانگذار این مهم بوده است. زیرا ایران با گفت و گو درباره برجام این راه را بر روی جهان باز کرده است که از زیر یوغ و زورگویی آمریکا خارج شوند. زیرا اظهارات اخیر وعملکرد همه کشورهای ۱+۴ نشان داد که هیچ یک از آنها نمی‌خواهند زیر بار زورآمریکا باشند. همچنین آمریکا جامعه جهانی را تهدید به خروج ازسازمان‌های بین المللی مهم جهان می‌کند. بنابراین، این احتمال وجود دارد که برجام در آینده به نفع ایران باشد.

به عنوان سوال پایانی، برجام یک نگاه امیدوارانه در کشور به وجود آورد و مردم از رفع تحریم و روابط مطلوب ایران با جهان و... خوشحال بودند. در صورتی که برجام به عنوان برگ برنده دولت روحانی لغو شود، چه شرایطی در کشور به وجود خواهد آمد؟ 

توصیه شما به دولت روحانی چیست؟

اصل برجام دستاورد مطلوبی از سوی دولت یازدهم بوده است که کسی نباید آن را نفی کند. اما بدنامی‌تاریخی برای مخالفان داخلی برجام و آمریکا باقی می‌ماند. قطعا ایران هم به خاطر خروج آمریکا از برجام خسارت خواهد دید.

اما جامعه هم نمی‌تواند اجازه دهد که حیثیت ملی‌اش از بین برود. بنابراین ناگزیر به تحمل سختی‌هاست. از سویی غرب نیز به برجام و ایران نیاز دارد. در واقع امروزهمه کشورها به یکدیگر نیازمندند. از این رو بعید به نظر می‌رسد که اروپا از برجام خارج شود.

در صورتی که اروپا از برجام خارج شود شرایط جامعه بدتر از دوران قبل از تحریم‌های سال ۹۴ نخواهد بود. با این همه رجال سیاسی کشور باید با هوشیاری و متعهدانه عمل کنند و به ویژه دولت تا حد امکان از هزینه‌هایش بکاهد. از سویی جامعه جهانی پذیرفته است که اداره کشور به وسیله مالیات مردم امکان پذیر خواهد بود. در ایران نیز باید این باور به وجود‌ آید که کشور باید به وسیله مالیات مردم اداره شود. اکنون که چنین باوری در ایران وجود ندارد دولت چاره‌ای جز کاستن از هزینه‌های خود و همچنین کوتاه کردن دست سوءاستفاده‌کنندگان و چپاول گران از بیت‌المال ندارد. در نهایت باید گفت، امروز زمانی است که دولت باید بیش از هر زمان دیگری تحقق عدالت اجتماعی را جدی بگیرد.

هستی قاسمی