نشریه «فایننشال تایمز» در مقاله‌ای با در نظر گرفتن عزم «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا برای عدم تأیید پایبندی ایران به برجام، به سناریوهای محتمل برای فرجام توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ پرداخته است.
در ابتدای این مقاله آمده که «شاید کشورهای اروپایی امضاکننده برجام، موفق به تغییر نظر ترامپ در عدم تأیید پایبندی ایران به برجام نشوند و به همین خاطر، این روزها در تلاش برای یافتن راهی به سمت جلوگیری از بدتر شدن اوضاع هستند.»
در ادامه ۳ سناریوی محتمل در صورت عملی شدن تهدیدات برجامی ترامپ به شرح ذیل آمده است:
سناریوی اول این است که برجام پابرجا می‌ماند
برای تحقق این سناریو، دولت ترامپ و دیگر حامیان برجام، کنگره را قانع می‌کنند که مکانیزم ماشه را اجرایی نکند و با بازگرداندن سریع همه تحریم‌های قدیمی ایران، آمریکا را در معرض نقض برجام و برجام را در معرض از بین رفتن، قرار ندهد.
تحت این سناریو، کنگره با اضافه کردن یک متمم به قانون "بررسی توافق هسته‌ای ایران"، مهلت ۹۰ روزه رئیس‌جمهور برای هر بار تأیید یا عدم تأیید پایبندی ایران را با مهلتی طولانی‌تر جایگزین می‌کند تا ترامپ مجبور نشود پایبندی ایران را به توافقی که بدترین توافق تاریخ آمریکا خوانده، تأیید کند.
گام سوم در این سناریو، ترامپ هم مجاب می‌شود که بخشی از قانون ضدایرانی جدید کنگره که خود در ماه اوت امضایش کرد را اجرا نکند. این قانون از رئیس‌جمهور آمریکا خواسته که سپاه پاسداران انقلاب را یک سازمان تروریستی خارجی اعلام کند. مقامات ایرانی گفته‌اند که تروریستی اعلام کردن سپاه به منزله تمام شدن عمر برجام خواهد بود.
سناریوی دوم این است که ایران و ۱+۵، دوباره بر سر برجامی جدید مذاکره می‌کنند
تحت این سناریو، کنگره تحریم‌های ایران را بازنمی‌گرداند ولی آمریکا تا یک قدمی خروج از توافق می‌رود و با استفاده از فشار حاصل، سعی می‌کند که اروپایی‌ها را به فشار بر ایران برای قبول بازمذاکره، ترغیب کند. در توافق جدید حاصل از این بازمذاکره، شرایط سخت‌تری برای جمهوری اسلامی پیش‌بینی خواهد شد.
طرف‌های اروپایی برجام اصرار خواهند کرد که مفاد برجام، قابل‌تغییر نیست ولی با تفسیر سخت‌گیرانه از بندهای توافق موجود، دسترسی به اماکن نظامی ایران را خواستار شوند. در آن روز، اروپایی‌ها راه‌‌حل‌هایی فرابرجامی برای رفع نگرانی‌های ترامپ پیشنهاد خواهند کرد که شروع مذاکراتی جدید برای سال‌های پس از ۲۰۲۵ و یا مذاکره بر سر برنامه موشکی بالستیکی ایران، از جمله این راه‌حل‌ها خواهد بود.
تحت این سناریو، کنگره با صدور یک قطعنامه غیرالزام‌آور، از سخت‌تر شدن راهبرد ترامپ در برابر ایران حمایت می‌کند. آن روز، آمریکا در اجرایی کردن توافق ۲۰ میلیارد دلاری بوئینگ با ایران تعلل می‌کند و تحریم‌های غیرهسته‌ای جدیدی هم علیه این کشور اعمال می‌کند.
اینجا البته آمریکا تا یک قدمی تروریستی اعلام کردن سپاه پیش می‌رود اما این کار را نمی‌کند. در این شرایط، در پایبندی آمریکا به تعهدات بین‌المللی ابهام ایجاد می‌شود و همین ابهام، کار اروپایی‌ها را برای مقابله با فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و کار خود آمریکایی‌ها را برای مذاکره با کره شمالی، سخت می‌کند. استدلال ایران این خواهد بود که آمریکا با جلوگیری از سرازیر شدن سرمایه‌های خارجی به این کشور، توافق را تضعیف کرده و با همین استدلال، به اقدام علیه منافع آمریکا در منطقه دست می‌زند که نتیجه آن بی‌ثباتی بیشتر خاورمیانه خواهد بود.
سناریوی سوم، بازگشت به دوران تحریم‌هاست
در این سناریو، کنگره آمریکا تحریم‌های پیش‌برجامی ایران را بازمی‌گرداند و دورنمای ادامه حیات برجام، مبهم می‌شود. در اینجا، آمریکا به خاطر حمله به توافق، مورد انتقاد قرار می‌گیرد. متحدان آمریکا، دولت این کشور را به پایبند نماندن به معاهدات متهم می‌کنند و شعارهای ترامپ برای مذاکره با کره شمالی، به هیچ جا نمی‌رسد.
ترامپ سپاه پاسداران را به عنوان یک سازمان تروریستی اعلام می‌کند و ایران هم این اقدام را یک اقدام خصمانه و نشانه‌ای از حرکت آمریکا به سمت تغییر رژیم ارزیابی می‌کند. اروپایی‌ها قانونی را برای مصون نگاه داشتن تجارت موجود خود با ایران از تحریم‌های آمریکا تصویب می‌کنند. تلاش‌ها برای پابرجا نگاه داشتن برجام که حالا دیگر آمریکا عضوی از آن نیست، شکست می‌خورد و ایران آزاد خواهد بود که غنی‌سازی را بدون‌محدودیت و با فن‌آوری بهتری، از سر بگیرد. تنش‌ها در خاورمیانه اوج می‌گیرد.
- 11
- 4
