پس از آغاز به کار مجلس دهم و برگزاری انتخابات هیات رئیسه و تعداد آرایی که علی لاریجانی، رقیب انتخاباتی محمدرضا عارف به عنوان رئیس مجلس به دست آورد، مشخص شد برخی اعضای فراکسیون امید با وجود امضای میثاق نامه و تعهد به این فراکسیون، و عارف روی برگردانده و به لاریجانی رای داده اند.
پس از این اتفاق که باورهای ذهنی اصلاح طلبان تازه وارد به مجلس را تحت تاثیر قرار داد و در اولین ضرب شست کهنه‌کاران مجلس شوک زده شدند، دریافتند که پارلمان جای بده بستان سیاسی است و با اخلاق‌مداری محیط آکادمیک و دانشگاهی متفاوت است. البته در همان ابتدای این رویداد، مصطفی کواکبیان، نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید در اظهارنظری اعلام کرد که مطمئن است ۵۰ نفر از اعضای این فراکسیون که با حمایت اصلاح طلبان روی کار آمده‌اند، عکس یادگاری شان را با آنها گرفته اند و زنبیلشان را جایی دیگر گذاشته اند.
بنابراین اتفاق رخ داده نشان داد که از همان ابتدا حدود ۵۰ نفر از افرادی که در نبود و عدم تایید صلاحیت اصلاح‌طلبان شناسنامه‌دار وارد لیست امید شده بودند، با وجود امضای میثاق نامه و تعهد اخلاقی، به این فراکسیون وفادار نماندند و با رای به رقیب عارف، دومین ضربه جدی را بر پیکر فراکسیون وارد کردند. اولین ضربه جدی به فراکسیون زمانی اتفاق افتاد که تعدادی دیگر از این اشخاص با حمایت لیست امید وارد مجلس شدند ولی پس از موفقیت اعلام کردند که میثاق نامه را امضا نمی‌کنند و از همان ابتدا با زدن ساز‌مخالف حساب خود را از امیدی‌ها جدا کردند. البته مرحله بعد، تشکیل فراکسیون مستقلان توسط این بدعهدان بود.
آنها که بعضا از نزدیکان و اطرافیان علی لاریجانی بودند، در اولین گام جداسازی از فراکسیون امید در عملکردی فریب‌کارانه، باز هم به فراکسیون امید پشت کردند و با نادیده گرفتن توافقات صورت گرفته درباره گزینه‌های هیات رئیسه، باز هم اثبات کردند که قابل اعتماد نیستند. آنها بارها در بزنگاه‌های مختلف نشان دادند که قابل اعتماد نیستند و فراکسیون اصلاح‌طلبان و اعتدالیون باید حسابشان را از آنها جدا کنند. گفتنی است؛ این روند تنها به موارد ذکر شده ختم نشد و در مقاطع مختلف پشت کردن افراد بی‌هویت سیاسی به این فراکسیون به امری طبیعی بدل شد.
تا جایی که حتی صدای رئیس فراکسیون امید که به اخلاق‌مداری و البته رفتار دموکراتیک در فراکسیون اعتقاد دارد هم درآمد. عارف در واکنش به این جداشدن‌ها و آمد و رفت‌ها و نامشخص بودن حضور یا عدم حضور برخی اعضا در فراکسیون امید اعلام کرد که «اگر تاکنون در انتشار نام اعضای فراکسیون امید تعللی صورت گرفت به خاطر ملاحظه حال برخی افراد بود که در جلسات خصوصی برخی ملاحظات شخصی را مطرح می‌کردند، ولی در آینده‌ای نزدیک لیست اعضای فراکسیون امید اعلام می‌شود.»
البته محمدرضا تابش، عضو هیات رئیسه فراکسیون امید در توضیح اینکه چرا درباره شفاف سازی اعضای فراکسیون امید دیرهنگام عمل کرده اید، به «ابتکار» گفت: «ما ملاحظاتی را نسبت به برخی همکارانمان لحاظ کرده ایم. برخی اصرار داشتند با اسم لیست امید وارد عرصه انتخابات شوند. این امر محقق شد ولی بعد از اینکه نتایج اعلام شد و به مرور یک ریزش مختصر داشتیم که نقش افراد و اشخاص حقیقی و حقوقی در این ریزش بی تاثیر نبود.» او با اشاره به تاثیر و نقش برخی اشخاص حقیقی و حقوقی و دخالت آنها در از راه به در کردن و وسوسه این اشخاص که هویت سیاسی و پشتوانه حزبی ندارند و با هر بادی که بیاید به همان سو متمایل می شوند، نسبت به این روند انتقاد کرد و آن را زیر سوال برد.
تابش در ادامه عملکرد این افراد را به چالش کشید و گفت: « بعد از شروع به کار مجلس باز برخی افراد تحت تاثیر همان افراد حقیقی و حقوقی در حوزه های انتخابیه جامه احتیاط به تن کردند و محافظه کار شدند و سعی کردند کژدار ومریز عمل کنند. یعنی هم امیدی باشند و هم نباشند.
در ظرف اخلاق این روند و رفتار را نمی پسندیم ولی از منظر سیاسی نمی خواهیم اجبار و تحمیلی باشد که عضو این فراکسیون باشند.» این نماینده اصلاح طلب مجلس ادامه داد: «بنابراین ملاحظات ذکر شده باعث شد شفاف سازی درباره لیست امید با تاخیر انجام شود.
در حال حاضر هم به دنبال این هستیم افرادی که قبل از انتخابات اعلام کرده بودند تمایل دارند در لیست امید باشند یا حتی افرادی که بعد از انتخابات میثاق نامه را امضا کردند و پس ازآن در فرایند آغاز به کار مجلس باز عهدشان را برای حضور در فراکسیون امید تجدید کردند، حالا شاید جامه محافظه کاری به تن کرده اند شناسایی کنیم تا این افراد که قبول کرده بودند عضو این فراکسیون باشند تمام قد عضویت در فراکسیون امید را بپذیرند و از عضویت در این فراکسیون افتخار کنند.» بهرام پارسایی، سخنگوی فراکسیون امید با بیان اینکه «هر فراکسیون در کنار نقاط قوت آن نقاط ضعفی هم دارد.» وی گفت: «مهمترین ضعفی که فراکسیون امید دارد این است که اعضایش را شفاف معرفی نمی کند.
توقع جامعه از ۱۳۰ یا ۱۴۰ نفری است که با لیست امید وارد مجلس شدند. اگر توقعشان از عملکرد این تعداد در مجلس براورده نشود، به همان نسبت سرخورده می شوند. اولین اقدام برای جلوگیری از این حس شفاف سازی درباره تعداد افراد است. به نظرم همانطور که در شورای مرکزی این امر تصویب شده است باید هرچه سریعتر درباره این موضوه اطلاع رسانی شود. انتشار دیر هنگام این لیست هیچ توجیهی ندارد و باید با مردم شفاف باشیم.» او تاکید کرد: «اگر قرار است کار سیاسی انجام دهیم، پنهان کاری و عدم شفافیت با مردم درست نیست و بدون تعارف باید حقایق را به جامعه بگوییم تا بدانند تعداد فراکسیون امید چند نفر است تا به همان اندازه از ما توقع و انتظار داشته باشند و عهدشکنان را بشناسند.»
موضوع عهدشکنی و بلاتکلیفی افراد در فراکسیون امید مسئله ای است که مورد انتقاد همه اعضای ثابت این فراکسیون قرارگرفته است و همه بر این عقیده اند که هرچه سریعتر با اعلام اسامی اعضای پایدار، تکلیف مردم را با این فراکسیون و بدعهدان آن روشن کنند.
محمد بیرانوند، عضو شورای مرکزی فراکسیون امید هم مثل سایر همکاران خود در تایید این موضوع به «ابتکار» گفت: «برخی اعضای هیات رئیسه و اعضای شورای مرکزی فراکسیون اعلام کرده‌اند برخی در شهرستان ها و حوزه های خود اعلام می‌کنند که اصلاح‌طلبند ولی در فراکسیون امید عملکردی اصلاح طلبانه ندارند و بسیاری از اعضای فراکسیون خواستار شفاف‌سازی در این‌باره هستند ومعتقدم نباید از روی احساس و شعار کاری انجام دهیم» او افزود: « باید به صورت اصولی وارد عمل شویم. مثلا اگر در مقطعی یکی از اعضا نتوانست در جلسه فراکسیون حضور داشته باشد باید به او زمان داد شاید مریض است یا مشکلی دارد. پس باید به او زمان داد تا به نتیجه برسد.
اگر قرار بر رفتار چکشی با اعضا باشد فراکسیون آسیب پذیر می شود. دلیل تاخیر در اعلام اسامی اعضای فراکسیون امید به این دلیل است که می خواهیم زمان بگذرد تا شاید این دوستان در رفتارشان تجدیدنظر کنند و به فراکسیون برگردند.» البته برخی مثل بیرانوند بر این عقیده اند که نباید در اعلام اسامی این افراد عجله کرد و چتر اصلاح طلبی را باید برای بازگشت این افراد باز گذاشت. او در این باره تاکید کرد:«این جریان می تواند افراد بیشتری را در خود جای دهد. ما به دنبال مچ گیری نیستیم و می خواهیم افراد بیشتری را زیر سایه اصلاحات جای دهیم. اردوگاه اصلاح طلبی به حدی وسیع است که در مسیر تاریخ هم افزایی و افزایش دارد و به دنبال راندن افراد نیست.
ولی در عین حال به دنبال فراهم کردن سازوکار شفاف سازی اعضای فراکسیون هستیم.» مسئله سواستفاده از برند اصلاح طلبی در حوزه های انتخابیه برخی افراد به مشکل جدی اعضای ثابت فراکسیون امید تبدیل شده است. به همین دلیل در تلاشند با شفاف سازی درباره تعداد اعضای مانع از به انحراف کشیدن تصور جامعه از توان این فراکسیون شوند. هنوز برخی مردم بر این باورند فراکسیون امید در اکثریت مجلس است و از جداشدن برخی عهدشکنان از این فراکسیون مطلع نیستند و خوب و بد عملکرد مجلس دهم را به پای اصلاح طلبان می نویسند و حتی توقع دارند در برخی مواقع با موضع گیری سیاسی خود مانع از بروز برخی اتفاقات سیاسی در مجلس شوند.
در حالی که حقیقت چیز دیگری است و این فراکسیون اکثریتی را در اختیار ندارد و فقط در صورتی که بتوانند رای و نظر مستقلان را با خود همراه کنند می توانند لایحه ای را تایید یا مانع از تصویب قانونی طرحی شود. همچنین یکی از ضرورت‌های شفاف سازی درباره اعضای این فراکسیون این است که مردم حوزه های انتخابیه نماینده های ناشفاف را بشناسند و بدانند چه کسانی با آنها صداقت داشته اند و چه گزینه هایی به دنبال فریب آنها و تنها گرفتن رای مردم منطقه بوده اند.
بهرام پارسایی در این باره تاکید دارد: «مردم در قبال رای که داده اند توقع دارند و برخی افراد از پتانسل اصلاح طلبی در یک حوزه انتخابیه استفاده کرده و به مجلس راه یافته است و باید مردم این مناطق در جریان این فریب بزرگ و دروغ باشند. هرچند که مردم آگاه هستند و از عملکرد هر شخص به خوبی پی به حقایق وجودی او می برند. ولی باید با شفاف سازی آن افراد را به مردم معرفی کنیم.» او افزود: « البته برخی افراد هم هستند که با پشتوانه لیست امید و اصلاح طلبان وارد مجلس نشده اند، ولی امروزه تمام قد عملکرد اصلاح طلبانه ای دارند و از فراکسیون امید حمایت می کنند و پای کارند.
حتی در برخی مواقع می توان این افراد را به عنوان گزینه‌های ردیف اول اصلاح طلبی فراکسیون امید نام برد.» البته محمدرضا عارف چندی پیش در توضیح اینکه از همان ابتدا برخی به دنبال زیر سوال بردن عملکرد فراکسیون امید مجلس بودند تصریح کرد: «از همان ابتدای تشکیل فراکسیون امید دو گروه تلاش کردند فراکسیون امید را به حاشیه ببرند. یک گروه افرادی بودند که تلاش کردند با شبیه‌سازی با یکی از ادوار مجلس، تشکیل فراکسیون امید را به زعم خود در راستای ضدیت با نظام و تعبیرات بی‌ربطی از این دست القاء کنند.
گروه دوم هم کسانی بود که با نردبان لیست امید وارد مجلس شدند و با همسو شدن با گروه اول و به بهانه آنچه دوری از تندروی نامیدند راه‌شان را از ما جدا کردند.» محمدرضا تابش، نماینده اصلاح طلب مجلس و عضو هیات رئیسه فراکسیون امید در ادامه این اظهارات عارف با تاکید بر اینکه فراکسیون امید همواره معتقد به نظام و انقلاب و به دنبال مطالبات مردم است به «ابتکار» گفت: «درست است که این فراکسیون درباره اعضای خود نیاز به شفاف سازی دارد، ولی خودش را متعهد به دین و آیین، انقلاب و رهبری می داند و دلبسته آرمان های امام (ره) و ارزش هایی است که مردم برای آن انقلاب کرده اند. ولی ممکن است در برخی امور مربوط به اداره کشور با برخی دیگر اختلاف نظر و سلیقه داشته باشند که همین اخلاف نظر و سلیقه راه نجات کشور است.
اگر ملاحظه کاری و چشم پوشی کنیم و مصائب و مشکلات کشور و موضوعاتی که مردم مدنظر دارند را نادیده بگیریم و به آنها جامه عمل نپوشانیم به این دلایل که به بخشی از حاکمیت برمی خورد، قطعا راه به جایی نمی بریم.» تابش همچنین ادامه داد: «ما نگران آینده کشوریم و اگر از سر محافظه کاری سر به لاک خودمان ببریم و بخشی از حاکمیت را ملاک و مورد نظر قرار دهیم و به آرمان ها و خواسته های مردم بی توجهی کنیم، یا نظام استحاله می شود یا اعتماد مردم به حاکمیت کم می شود که این امر تبعات منفی زیادی در آینده به دنبال خواهد داشت. از این رو به مردم اطمینان می دهیم ما هیچ خط قرمزی را بالاتر از مطالبات آنها قرار نمی دهیم ولی در تصمیم گیری‌هایمان ملاحظات و پشت پرده هایی را لحاظ می‌کنیم که باید مدنظر باشند.»
بنابراین باید منتظر بود و دید فراکسیون امید مصوبه چند هفته پیش شورای مرکزی خود درباره اعلام اسامی بلاتکلیفان فراکسیون خود را اعلام می‌کند یا همچنان با مدارا سعی در بازگشت این افراد به دامان اصلاحات و اخلاق‌مداری و وفای به عهد دارد.
معصومه معظمی
- 13
- 1
