مشاغل سخت و زیان آور نباید از ۶ ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته تجاوز کندمشاغل سخت و زیان آور
مشاغل سخت و زیان آور، کارهایی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت های طبیعی (جسمی و روانی) در او ایجاد گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با بکارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود. کارفرمایان کارگاه های مشمول قانون تامین اجتماعی مکلفند پیش از آن که کار های سخت و زیان آور را به کارگران خود محول کنند، معاینات پزشکی انجام دهند و کارگران را از نظر قابلیت و استعداد جسمانی متناسب برای نوع کار بسنجند و همینطور به صورت دوره ای که حداقل یکسال است معاینات پزشکی را تکرار کنند.
در رابطه با ساعت کار مشاغل سخت و زیان آور باید گفت که ساعت کار مشاغل سخت و زیان آور نباید از ۶ ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته تجاوز کند. ماده ۱ آیین نامه کار های سخت و زیان آور، این مشاغل را به دو گروه تقسیم کرده است که عبارت اند از:
الف – مشاغل سخت و زیان آور، که صفت دشواری آنها با ماهیت شغلی وابستگی دارند. میتوان با بکارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آنها را حذف نمود. می توان همه مشاغل صنعتی را مثال زد که کارفرما تجهیزات ایمنی را برای کارگران فراهم نکرده باشد.
ب- مشاغل سخت و زیان آوری که ماهیتاً دشوار بوده و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی کارفرما، صفت سخت و زیان آوری آنها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان آوری آنها حفظ می گردد. مشاغلی هستند که سخت و زیان آور بودن، جزء جدا نشدنی آنها است و رعایت مسائل ایمنی از سخت و زیان آوری آن ها کم می کند.
لیست مشاغل سخت و زیان آور چگونه تهیه می شود؟
بر مبنای آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور، تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل موضوع ماده ۱ و نوع گروه آن یعنی، الف یا ب برحسب درخواست کارگر، کارفرما، تشکل ها، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط کار توسط کارشناسان بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بازرسان کار وزارت کار و امور اجتماعی و با تائید توسط کمیته های بدوی و تجدید نظر استانی موضوع این آیین نامه انجام می گیرد. کارفرما باید بعد از آن که کار کارگاه او سخت و زیان آور تشخیص داده شد، ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی به وی، فرصت دارد نسبت به ایمن سازی شرایط محیط کار مبادرت نماید.
- کار در معادن اعم از تحت الارضی یا سطح الارضی، که ایجاب می نماید کارگران در تونل ها و راهرو های سرپوشیده به استخراج بپردازند، یکی از مشاغل سخت و زیان آور محسوب میشود.
- کار استخراج شامل جدا کردن یا منفجر ساختن مواد از سطح کار، حمل مواد عملیات مربوط به انفجار، اداره تأسیسات آب و برق در درون معدن و بطور کلی هرگونه مباشرت و نظارتی که ایجاب نماید کارگر در تونل ها، راهرو ها یا میله های معدن انجام وظیفه نماید، می باشد.
- یکی از دیگر مشاغل سخت و زیان آور، حفر قنوات و چاه ها و فاضلاب ها و تونل های زیر زمینی و کار در مخازن سر بسته است.
مشاغل سخت و زیان آور، به دلیل شرایط خاصی که دارند به کارگر فشار جسمی وارد می کنند - تخلیه و حمل مواد مذاب از کوره های مشغول بکار و کار مستمر در مجاورت کوره های ذوب به نحویکه کارگر در معرض مستقیم حرارت یا بخارات زیانبار متصاعد از کوره باشدبعنوان مشاغل سخت و زیان آور محسوب میشود.
- از دیگر مشاغل سخت و زیان آور اینست که کارگران، مستقیماً و مستمراً در امر تولید در کارگاه های دباغی، سالامبورسازی و روده پاک کنی اشتغال دارند و کار مستمر در گندابروها، جمع آوری، حمل و دفن زباله شهری دارند.
- یکی از انواع مشاغل سخت و زیان آور کار کارگرانیست که مستمراً به امر جمع آوری و انتقال و انبار کردن کود (نظافت مستمر طویله، اصطبل، سالن های پرورش طیور) در واحد های دامداری و طیور اشتغال دارند.
- کار مستمر و مداوم در فضای باز و در ارتفاع بیش از پنج متر از سطح زمین بر روی دکلها، اتاقک های متحرک، داربست ها و اسکلت ها از مشاغل سخت و زیان آور است.
- کار مداوم بر روی خطوط و پست های انتقال برق با فشار شصت و سه کیلو ولت و بالاتر بعنوان مشاغل سخت و زیان آور به حساب می آید.
- مشاغل سخت و زیان آور نظیر شن پاشی، پخت آسفالت دستی، قیرپاشی و مالچ پاشی.
- عملیات جوشکاری در داخل مخازن یکی از انواع مشاغل سخت و زیان آور است.
- کارهایی که استمرار آنها موجبات ابتلا به بیماریهای حاصل از اشعه را فراهم می آورد از مشاغل سخت و زیان آور شمرده میشود، مانند کار با مواد رادیواکتیو و قرار گرفتن در معرض پرتو های یونساز به تشخیص مراجع صلاحیت دار و به استناد قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب جلسه مورخ بیستم فروردین ماه ۶۸ مجلس شورای اسلامی.
- کار در محل های با فشار محیط بیش از حد مجاز مانند غواصی از مشاغل سخت و زیان آور است.
- کار مستمر در محیط هایی که با وجود رعایت مقررات حفاظتی و ایمنی موجبات بیماری های گوشی و یا کری کارگر را فراهم سازد از دیگر مشاغل سخت و زیان آور به حساب می آید.
کارگران مشاغل سخت و زیان آور، از مرخصی و بازنشستگی متفاوتی برخوردارند- مشاغل سخت و زیان آور از قبیل کار در امور سمپاشی باغات و اشجار و مزارع و ضدعفونی اماکن و طویله ها و آشیانه های مرغداری در زمان سمپاشی.
- کار کارگرانی که مستقیماً در زمان انجام کار در امر تولید و ترکیب سموم و حشره کش ها اشتغال دارند در لیست مشاغل سخت و زیان آور میباشد.
- کار با وسایل دارای ارتعاش در حدی که برای سلامتی کارگر زیان آور باشد از مشاغل سخت و زیان آور به حساب می آید.
- براساس اصلاحیه مجلس شورای اسلامی، رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون و بین شهری، راهداران و رانندگان وزارت راه و شهرسازی در جاده های کشور مشمول مشاغل سخت و زیان آور می شوند. بر اساس این مصوبه، قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب ۱۳۷۹ اصلاح گردید. توجه شود که مشمولان این قانون مکلف به پرداخت چهار درصد سهم کارفرما به صورت نقد و اقساط هستند.
اگر شغل کارگر جزء مشاغل سخت و زیان آور باشد، چه شرایط دیگری باید احراز شود؟
شرط ذیل به منظور ارائه درخواست متقاضی جهت بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور اجباری است:
بیمه شدگانی که لااقل ۲۰ سال سابقه کار متوالی یا ۲۵ سال سابقه کار متناوب و پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان آور را دارا باشند، بدون شرط سنی میتوانند درخواست بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی نمایند.
مرخصی ها در مشاغل سخت و زیان آور
در ماده ۶۵ قانون کار، مرخصی سالانه ی کارگران مشاغل سخت و زیان آور، ۵ هفته بیان شده است که این میزان ۱ هفته بیشتر از مرخصی دیگر کارگران است. همچنین در قانون، بیان شده است که بهتر است این مرخصی تا جایی که امکان دارد در دو نوبت در پایان شش ماه به کارگران داده شود تا فشار کار آنها تقسیم شود.
صفت مشاغل سخت و زیان آور با ماهیت شغلی وابستگی داردسامانه مشاغل سخت و زیان آور
سامانه مشاغل سخت و زیان آور به آدرس sakht.mcls.gov.ir موجود می باشد. میتوانید با مراجعه به این سازمان نسبت به تقاضای بازنشستگی خود اقدام نمایید. لازم به ذکر است که بعد از ایجاد درخواست باید مدتی صبر نمایید. رسیدگی به درخواست ها بستگی به شرایط و میزان فشار کاری متفاوت است.
محاسبه ۴ درصد حق بیمه کارگر در مشاغل سخت و زیان آور
در صورتی که شغل کارگر از مشاغل سخت و زیان آور بوده یا سختی کار در کمیته های صالح، احراز گردد، سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور به هر میزان، قبل یا بعد از اشتغال در مشاغل عادی به ازای هر سال سابقه، یک و نیم( ۱.۵) سال محاسبه خواهد شد. همینطور کارفرما مسئول است تا ۴ درصد حق بیمه اضافی این مشاغل را برای افراد فوق پرداخت کند یعنی اگر قرار باشد کارفرمایی حق بیمه مشاغل سخت و زیان آور را پرداخت کند، علاوه بر ۲۳ درصد حق بیمه مشاغل عادی، باید ۴ درصد دیگر (جمعاً ۲۷ درصد) بپردازد. ملاک ۴ درصد، باید آخرین دستمزد شورای عالی کار باشد که تماماً به وسیله کارفرما پرداخت می شود. محاسبه حق بیمه اضافه مشاغل سخت و زیان آور به صورت زیر است:
(۴ درصد حق بیمه آخرین دستمزد مشمول حق بیمه* تعداد ماه ها )+( ۴ درصد مستمری محاسبه شده (بازنشستگی)* مدت سابقه مشاغل سخت و زیان آور)
مشاغل سخت و زیان‌آور، به صورت آیین نامه، توسط شورای عالی کار تهیه می شودگردآوری: بخش کار و کارگر سرپوش
- 15
- 1
