می‌ترسم درباره انتخابات یا مسائل اجتماعی حرف بزنم/چرا سینما سراغ فوتبال نمی‌رود؟

به گزارش ایلنا، «ضیافت پنالتی‌ها» نمایشی به نویسندگی و کارگردانی پوریا کاکاوند است که امیر جعفری تک بازیگر آن است؛ روایتی از زندگی «فابیو گروسو»، بازیکن تیم ملی ایتالیا که آخرین پنالتی را برای تیمش وارد دروازه می‌کند تا این تیم بعد از سال‌ها به قهرمانی برسد. «ضیافت پنالتی‌ها» به روایت زندگی این فوتبالیست و پیوند لحظات مهم زندگی او با فوتبال می‌پردازد؛ نمایشی که در آن فوتبال؛ اصل است.

کاکاوند: نپرداختن به موضوع دراماتیکی مثل فوتبال در سینما و تئاتر اشتباه بزرگی است

پوریا کاکاوند (نمایشنامه‌نویس و کارگردان) با اشاره به انتخاب موضوع فوتبال برای روایت داستانش گفت: اگر قبول کنیم که فوتبال مساله‌ای است مثل همه اتفاقاتی که در بستر جامعه رخ می‌دهد و بخشی از روزمره‌هاست و نفس می‌کشد و زندگی می‌کند و آدم‌ها برایش وقت می‌گذارند همان‌قدر که برای سیاست‌شان وقت می‌گذارند، پس باید بپذیریم که عنصری است که می‌شود به آن پرداخت چون مساله مهمی است؛ اما تا به حال در ایران به آن نپرداختیم. درحالی که آن طرف دنیا پر از فیلم‌های فوتبالی است.

اما ما اینجا فوتبال را به عنوان موضوع قصه نمی‌پذیریم چون احساس می‌کنیم فوتبال چیز عجیبی است. نه؛ همانقدر که در خانواده‌ای یک برنامه سیاسی و کودک دیده می‌شود برنامه فوتبالی هم دیده می‌شود، کما اینکه پربیننده‌ترین برنامه تلویزیونی ما برنامه فوتبالی نود است؛ پس باید بپذیریم که فوتبال چیزی است در زندگی روزمره آدم.

کاکاوند ادامه داد: در مرحله دوم فوتبال مساله دراماتیکی است. اگر علاقه‌مند به آن باشید دراماتیک‌تر هم می‌شود. مثلا همین شنبه پیش‌رو فینال جام باشگاه‌های اروپا بین یوونتوس و رئال مادرید بود؛ یوونتوس در ۵ فینال اخیرش باخته و این خیلی این بازی را دراماتیک کرد. همین موضوع به تیمی که وارد زمین می‌شود بک‌گراند می‌دهد که آن دویدن دیگر عادی نیست و مساله خیلی مهم‌تر است. معتقدم فوتبال خیلی موضوع دراماتیکی است و به نظرم اشتباه بزرگی است که به آن نپردازیم.

او با بیان اینکه تمام این نمایش و قصه این فوتبالیست تخیل و غیرواقعی است، گفت: خیلی دوست داشتم این اجرا در ستایش فوتبال باشد؛ چون مهم‌ترین مساله زندگی این آدم فوتبال است و برای همین، مهم‌ترین اتفاقات زندگی‌اش را گذاشتم کنار جام‌جهانی یا مهم‌ترین اتفاق‌های فوتبال. ایتالیا ۲۴ سال قهرمان جهان نشده و هر بار در پنالتی‌ها باخته و الان در فینال است و اگر پنالتی‌ها گل شود قهرمان می‌شود و «فابیو گروسو» اصلا بازیکن مهمی نیست. یک بازیکن معمولی بوده که قرار است آخرین پنالتی را بزند و این موضوع را دراماتیک می‌کند که همین فرد ناگهان قهرمان می‌شود و باید این ماموریت مهم را انجام دهد.

امیر جعفری: طرفدار تیم آلمان‌ام

امیر جعفری، بازیگر نمایش «ضیافت پنالتی‌ها» که راوی زندگی فوتبالیستی است که با آخرین ضربه پنالتی در فینال جام جهانی سال ۲۰۰۶ تیمش یعنی ایتالیا را به پیروزی رساند؛ او درباره این بازی که دستمایه آغاز این نمایش شده است، گفت: وقتی در جام جهانی ۲۰۰۶ پنالتی‌ها شروع شد، نه طرفدار ایتالیا بودم نه فرانسه؛ چون فنِ تیم آلمان هستم.

این بازیگر تئاتر و تلویزیون گفت «فوتبال را خیلی دوست دارم. اما متن «ضیافت پنالتی‌ها» را به‌خاطر فوتبالی بودن‌اش نبود که قبول کردم» و ادامه داد: بیشتر به خاطر عشق، رنج و تلاش این بازیکن بود که تصمیم گرفتم این نقش را قبول کنم. چون هرکدام از ما بالاخره در زندگی شخصی‌مان آرزوی بزرگی داشته‌ایم که بخواهیم به آن برسیم و برای رسیدن به آن مشقت‌هایی را رد کنیم.

جعفری با بیان اینکه «تعادلی را برای ایفای نقش‌های جدی و تراژدی یا طنز و کمدی برای خودم مدنظر ندارم» گفت: کار خوب را دوست دارم حالا هرچه که باشد. هرچند یک موقع‌هایی خودم دلم می‌خواهد کمدی کار کنم که هم حال تماشاچی خوب باشد هم حال خودم. اما بیشتر ترجیح‌ام این است که متن خوب باشد حالا هرکدام که بود؛ کمدی یا جدی فرقی نمی‌کند.

جعفری: دوست دارم با کارگردان‌های جوان کار کنم

کاکاوند: بازیگر چهره می‌تواند سالن را پر کند

امیر جعفری در پاسخ به این سوال که «آیا برایش قبول کردن بازی در کار یک کارگردان جوان که تازه از بدنه دانشگاه جدا شده ریسک بود؟» گفت: به طور کلی دوست دارم با کارگردان‌های جوان کار کنم چون فکر می‌کنم سرشار از ایده‌های ناب هستند و خیلی خوب جلو می‌روند؛ پوریا کاکاوند هم همین‌طور. هرچند کار قبلی‌اش را ندیده بودم اما خیلی تعریف‌اش را شنیده بوم. می‌دانستم یک فیلم سینمایی هم ساخته که فعلا مجوز اکران نگرفته. متن‌اش را که خواندم دیدم متن کوتاه بسیار جذابی است و ایده‌ای که داشت برای پذیرفتن نقش خیلی تاثیرگذار بود.

پوریا کاکاوند (نمایشنامه‌نویس و کارگردان) نیز درباره فعالیت یک گروه تئاتری که تازه از بدنه دانشگاه جدا شده است، گفت: بزرگ شدن و از یک سالن کوچک شروع کردن و اجراهای بزرگ انجام دادن نیازمند داشتن یک گروه است؛ همانطور که ما هم گروهی به نام «سوراخ تو دیوار» را با همکاری جابر رمضانی، روشنک مرادی و پیام سعیدی داریم.

شش سال پیش من در تئاترشهر اجرا داشتم و جابر رمضانی در مولوی و امسال هردو در ایرانشهر اجرا داریم. گروه ما بازیگر نداشت که با بازیگران‌مان رشد کنیم. ولی با همدیگر رشد کردیم و تا جایی که توانستیم با کسانی که از اول کار می‌کردیم ادامه دادیم. این تنها اجرای من است که متفاوت است؛ به خاطر تک بازیگر بودنش و با توجه به شرایطی که الان داریم و باید در سالن خصوصی با قیمت بلیت بالا روزی ۲۰۰ نفر تماشاگر داشته باشیم واقعا نیاز به یک چهره داشتیم که بتواند سالن را پر کند و این موضوع اصلا قابل کتمان نیست.

کاکاوند همچنین با بیان اینکه «وقتی نمایشنامه را به دست امیر جعفری رساندم به راحتی بازی در آن را قبول کرد» گفت: متن را به او دادم و خوش‌اش آمد. البته قبلا یک آشنایی با امیر جعفری داشتم؛ همسرشان خانم ریما رامین‌فر در فیلم‌ام بازی کرده بود و آشنایی داشتیم اما همدیگر را هیچ‌وقت ندیده بودیم.

بازیگر مونولوگ شبیه دروازه‌بان فوتبال تنهاست

پوریا کاکاوند (نویسنده و کارگردان) با اشاره به اجرایی که دو و نیم سال پیش از «ضیافت پنالتی‌ها» و با بازی بازیگر دیگری در یک کافه داشت، گفت: آن اجرا هم‌زمان با روزهای جشنواره فجر بود و کار تماشاچی چندانی نداشت. با اینکه اجراهای دل‌نشینی داشتیم اما دوست داشتم یک‌بار دیگر این کار را اجرا کنم و دیده شود. اصلا علاقه‌ام این بود که بتوانم هم‌زمان با جام ملت‌های آسیا اجرایش کنم و دوست داشتم سال پیش هم‌زمان با جام ملت‌های اروپا هم آن را روی صحنه ببرم اما «فربود فرهنگ» که در اجرای پیشین نمایش خیلی هم عالی بازی می‌کرد هم به‌خاطر زمان و تداخل اجراهایش نتوانست همراه ما باشد و پروژه عقب افتاد تا بتوانم برایش بازیگری پیدا کنم.

کاکاوند یادآور شد: درگیر ساخت فیلمی بودم وقتی تمام شد «ضیافت پنالتی‌ها» را شروع کردم. به خاطر ماجرای روحی ناشی از توقیف فیلم‌ام دوست داشتم تئاتر کار کنم و برای ایفای نقش این نمایش سراغ امیر جعفری رفتم؛ وقتی کسی قرار است ۵۰ دقیقه حرف بزند باید خیلی توانا باشد و لحظه‌ای اگر اشتباه کند پایان کارش است. معتقدم بازیگر مونولوگ شبیه دروازه‌بان است؛ تنهاست، هیچ دفاعی و مهاجی در کنارش ندارد. دروزاه‌بان آخرین امید یک تیم است که اگر اشتباه کند همه‌چیز تمام است. بازیگر مونولوگ هم همین‌طور است و برای آن نیاز به بازیگر توانایی داریم و امیر جعفری خیلی بازیگر توانایی است.

امیر جعفری بار احساسی نمایش را بیشتر کرد

به امیر جعفری گفتم سخنرانی‌های تِد را ببین

امیر جعفری در پاسخ به این سوال که «برای اجرای این مونولوگ چقدر آگاهانه به شیوه‌های نقالی ایرانی و تک‌برخوانی رجوع کردید؟» گفت: به‌هرحال نقالی یکی از شیوه‌های نمایشی قدیمی ماست هرچند در این اجرا خیلی از آن به طور مستقیم تاثیر نگرفتم؛ در نقالی و پرده‌خوانی یک‌سری موارد را به تماشاچی می‌خواهی القا کنی اما ما در این نمایش برعکس عمل کردیم؛ یعنی به تماشاچی گفتیم ما تعریف می‌کنیم تو تصور و تجسم کن و از صافی ذهن خودت آن را عبور بده. به تماشاگر می‌خواستیم بگوییم آنطور که ما می‌گوییم نگاه نکن بلکه آنطور که خودت دوست داری به داستان نگاه کن.

پوریا کاکاوند هم در این باره گفت: چیزی که امیر جعفری به مونولوگ اضافه کرده و در اجرای قبلی آن نبود این است که کمی بار احساسی ماجرا بیشتر شده؛ یعنی تماشاگر اگر قرار است بخندد، بیشتر می‌خندد و اگر بخواهد گریه کند بیشتر گریه می‌کند؛ که آن هم به جنس تماشاگران مرتبط است.

یعنی اگر این کار در تئاترشهر اجرا می‌شد قطعا به شیوه‌ای دیگر بود. در مورد شباهت به نقالی هم کاملا همین‌طور است؛ اصلا بستر یکی است. وقتی داری قصه‌ای را تعریف می‌کنی شبیه مادربزرگ‌ها می‌شوی، باید قصه تعریف کنی. اما تفاوت چنین اجرایی با پرده‌خوانی این است که بازیگر چیزی ندارد که به آن رجوع کند. باید برای تماشاگر در تخیل‌ات چیزی را بسازد. هرچند این شیوه مونولوگ کاملا شبیه نقالی است؛ اما مقداری بازی‌ها از آن گرفته شده است. بیشتر شبیه سخنرانی‌های تد است. سر تمرین‌ها به امیر جعفری می‌گفتم سخنرانی‌های تد را ببیند، در اجرا بایستد و هیچ‌کاری نکند.

جعفری: می‌ترسم دیگر درباره انتخابات یا مسائل اجتماعی حرفی بزنم

مصاحبه یک ساعته را دو دقیقه کردند

امیرجعفری، در بخش دیگری از این گفتگو در پاسخ به سوالی مبنی بر طرفداری آتشین‌اش از حسن روحانی و انتظار و خواسته‌ای که به عنوان یک هنرمند از او حالا که برای دور دوم ریاست جمهوری انتخاب شده است، دارد» گفت: من مار گزیده شده‌ام. دیگر می‌ترسم مصاحبه‌ای در مورد انتخابات یا مسائل اجتماعی کنم چون در همان گفتگوی قبلی، یک مصاحبه یک ساعته را کردند دو دقیقه و قبل و بعدش را زدند.

جعفری ادامه داد: نمی‌دانم به جای ۶۰ دقیقه گفتگو، از یک خلاصه دو دقیقه‌ای چطور توانستند قضاوت کنند. ناراحت‌کننده است که یک مصاحبه بلند تبدیل به دو دقیقه‌ای می‌شود و می‌گذارند روی سایت‌ها و کانال‌ها که معلوم است قصد تخریب دارند.

پوریا کاکاوند همچنین در بخش دیگری از این گفتگو با اشاره به فعالیت گروه «سوراخ تو دیوار» گفت: دو نفر دیگر از اعضای گروه ایران نیستند اما با ما همکاری دارند. گروه کاملا فعال است و هشت سالش تمام شده.

در این مدت همکاری بلندمدتی برای ما اتفاق افتاده به این دلیل که گروه ادبیات نمایشی هستیم؛ اگر هم کارگردانی می‌کنیم اضافه‌کاری است. «سوراخ تو دیوار» گروهی نیست که طراح صحنه و لباس یا بازیگر داشته باشد. ما گروه ادبیات نمایشی هستیم و هر چهار نفر تولید متن می‌کنیم و کمک‌هایمان به همدیگر در سایه است و دیده نمی‌شود. چیزی که دیده شود این بود که من در دو کار آخر جابر رمضانی مشاور کارگردان بودم و جابر در فیلم من مشاور پروژه. این بخش دیداری آن است اما ساعت‌ها و روزها درباره متن‌هایی که قرار است تولید کنیم جلسه داریم.

نمایش «ضیافت پنالتی‌ها» به نویسندگی و کارگردانی پوریا کاکاوند مونولوگی با بازی امیر جعفری است که در تماشاخانه پالیز اجرا شد.