فیلم های بزرگ و پر هزینه خلاقیت کمتری دارند

سوفیا کاپولا کارگردان زن امریکایی سال‌ها است که می‌کوشد از زیر سایه ‌پدر توانمندش بگریزد و او را فقط دختر فرانسیس فورد کاپولای افسانه‌ای ندانند بلکه هویتش را به‌عنوان یک فیلمساز مستقل نیز مورد تأیید قرار بدهند.

جدید‌ترین تلاش او در این زمینه موجب ساخت فیلم «The Beguiled» (گرفتار شده) شده‌است که در جشنواره اخیر معتبر کن فرانسه در بخش مسابقه به نمایش نهاده شد و ناظران را به یاد نخستین طوفان موفقیت وی در کن انداخت که در سال ۲۰۰۳ و با ارائه فیلم هوشمندانه و سرشار از طعنه‌های اجتماعی «گمشده در ترجمه» (گمشده در غربت) حاصل آمد. فیلم‌های بعدی او با نام‌های «ماری آنتوانت» (۲۰۰۶) و «The Bling Ring» (2013)‎ جلوه کار قبلی او را نداشتند اما وی حتی به ریاست هیأت ژوری کن در سال ۲۰۱۴ نیز منصوب شد.

کاپولا که ۴۶ ساله شده و طبعاً چیزی فراتر از پدیده زمان ساخت فیلم‌های اولیه خود شامل «The Virgin Suicides» به شمار می‌آید، در «گرفتار شده» که براساس رمان سال ۱۹۶۶ توماس پی‌کالینان با همین نام ساخته شده و پیشتر کلینت ایست وود نیز در سال ۱۹۷۱ نسخه‌ای از آن را ساخته بود، به سال‌های جنگ داخلی امریکا رجعت می‌کند و ماجرای دراماتیک گروهی از زنان را نشان می‌دهد که در یک مدرسه شبانه روزی عصر غرب وحشی و در دنیای فیلم‌های وسترن زندگی آرامی دارند تا اینکه یک سرباز مجروح نیروهای شمالی (با بازی کالین فارل ایرلندی) از راه می‌رسد و آرامش آنها را به هم می‌زند. ببینیم خود سوفیا کاپولا چه چیزهایی برای گفتن دارد.

نسخه سال ۱۹۷۱ «گرفتار شده» را که کلینت ایست وود آن را ساخته است، چگونه فیلمی یافته‌اید؟

«آن راس» که طراح صحنه فیلم‌های من است، دو سه سال پیش به من گفت حالا که می‌خواهی فیلمی از روی «گرفتار شده» بسازی، حتماً نسخه سال ۱۹۷۱ را ببین.

به او گفتم هرگز عادت ندارم فیلم‌های دیگران را بازسازی کنم و می‌خواهم کاری متفاوت را ارائه دهم. البته فیلم ایست وود را به‌هر روی دیدم و در نهایت به این نتیجه رسیدم که به‌رغم بازسازی آن، مسائل را از دیدگاه کاراکترهای زن قصه ترسیم کنم و دیدگاه مردانه آن را کاهش بدهم. زنانی که در یک مقطع سخت تاریخی و در زمان جنگ‌های داخلی امریکا تنها و بی‌یاور مانده‌اند.

چرا فکر می کنید که هرگز نباید یک بازسازی انجام بدهید؟

برای چه چنین کاری را بکنم؟ یک نفر از روی یک سوژه و یک داستان فیلمی را ساخته و کار را خوب یا بد، تمام کرده است. چرا من مجدداً به‌دنبال ترسیم آن باشم؟ اگر با وجود این، فیلم دیگری را از روی رمان توماس پی کالینان ساختم، با این هدف و خاطر جمعی بود که یک وجه تازه را در آن عمده کنم و آن را به شکلی دیگر به تصویر بکشم.

شخصیت مرد اصلی قصه چه رویکردهایی دارد و چگونه و چرا برای ایفای آن کالین فارل را انتخاب کردید؟

آن مرد باید در درجه اول به لحاظ جسمانی بسیار نیرومند می‌بود تا تضاد و تفاوتش با زنان باوقار اما کم توان حاضر در قصه بیشتر به چشم بخورد و در درجه دوم باید فرد آرمانگرایی می‌بود که آمال حرفه‌ای‌اش در جریان جنگ به تاراج رفته و دچار سرگشتگی عقیدتی شده باشد.

در مورد هنرپیشه‌های مرد متعددی فکر کردم و با افرادی هم در این ارتباط دیدار و گفت‌وگو کردم ولی «فرد روس» که مشاور اصلی من است روزی کالین فارل را به من توصیه کرد و وقتی با او ملاقات کردم، دیدم همان مرد قدرتمندی است که نوع حضورش در تضاد با شرایط زنان حاضر در ماجرا و درست در نقطه مقابل آنهاست و این همان چیزی بود که من می‌خواستم.

چالش‌های ساخت این فیلم چه چیزهایی بود؟

من هرگز فیلمی را که متمرکز بر یک زمان خاص در تاریخ و متعلق به افرادی ویژه باشد، نساخته بودم و آثارم معمولاً مرتبط با زندگی‌های روز بوده و هر چند «ماری آنتوانت» هم یک استثنا در این روند بود اما آن فیلم نیز یک بازگویی تاریخی صرف نیست.

بنابراین سختی و چالش اصلی فراروی من این بود که هم ویژگی‌های تاریخی این کار را حتماً حفظ کنم و هم مؤلفه‌ها و باورهای همیشگی‌ام را در آن لحاظ نمایم. این یک داستان پیوسته در حال حرکت است و در عین حال سکون‌های رفتاری خود را نیز دارد. در همین راستا میزان کار من در ارتباط با گروه جلوه‌های ویژه فیلم نیز بیش از هر چیزی بود که در گذشته آن را تجربه کرده بودم و البته گریزی هم از آن نداشتم.

شما قرار بود نسخه جدید «پری دریایی کوچک» همراه با بازیگران زنده و در قالب کارتونی را نیز برای استودیو یونیورسال بسازید اما بر اثر اختلافاتی کنار کشیدید. آیا این مسأله باعث دوری فزاینده شما از طرح‌های بزرگ و پرهزینه نمی‌شود؟

اینها از الزام‌های هالیوود است. هرچه پول و بودجه ساخت فیلم‌ها بیشتر می‌شود مسائل بازدارنده آنها نیز فزونی‌می‌گیرد و مدیران بیشتری در کار دخالت و تعیین تکلیف می‌کنند و به همین سبب است که از پذیرش و ساخت این گونه فیلم‌ها معمولاً سر باز می‌زنم و من در همان طرح‌های کوچک‌تر و کم هزینه‌تر خودم مجال و میدان فزون‌تری برای ارائه عقاید و ایده‌های خود دارم و در اینگونه موارد از خلاقیت‌های هنری بیشتر می‌توان استفاده کرد.

در نسخه شما از داستان «گرفتار شده» چه قسمت‌هایی از این قصه باید حتماً حفظ می‌شد تا دیدگاه‌های شما جاری شود؟

بعضی صحنه‌های فیلم سال ۱۹۷۱ را حفظ و آنها را در نسخه خود تکرار کردم زیرا مردم نیز خواهان آن بودند و حتی پسرعمویم به من گفت صحنه‌ای را که در آن کلینت ایست‌ وود یک جسم سنگین لاک پشت‌وار را به گوشه‌ای پرت می‌کند، در فیلمت حفظ و تکرار کن و به او گفتم که این‌کار را انجام داده‌ام.

بعضی موارد مانند صدای راوی قصه روی فیلم را بسیار کاهش دادم و یک برده سیاهپوست را نیز به کلی از داستان حذف کردم زیرا نمی‌خواستم وارد آن وادی‌ها شوم. من زنان قصه را از پس‌زمینه تصاویر جلو کشیدم و پیشاپیش همگان قرار دادم و این همان چیزی بود که می‌خواستم و برای این نسخه جدید الزامی بود. اینها همگی از تجربیات ارزشمند زندگی است.