ام نایت شیامالان: ۲۰ سال پس از حس ششم

ام نایت شیامالان کارگردان ۴۹ ساله هندی که مقیم هالیوود است، به تازگی فیلم تازه اش را که «Glass» (شیشه) نام دارد، در سطح وسیعی از جهان مثل سایر کارهای او تمی مرموز و ماورایی و البته این بار با «دوز»ی از مضامین ابر قهرمانی مرتبط با فیلم های کمیک استریپی دارد. این فیلم ادامه ای بر «ناشکستنی» فیلم موفق سال ۲۰۰۰ شیامالان و همچنین مشتق از «Split» فیلم موفق و شگفتی ساز دیگری از این کارگردان متولد شهر ماهه واقع در منطقه پودوچری هند به حساب می آید که در سال ۲۰۱۷ به نمایش درآمد و رکورد و نزول نسبی چند ساله وی را به دست فراموشی سپرد.

پسرک مُرده

۲۰ سال پیش بود که شیامالان با ارائه و توفیق کم نظیر فیلم «حس ششم» سر و صدای بزرگی در جهان به راه انداخت و جایی ماندنی در دل هالیوودی ها برای خود باز کرد. «حس ششم» با بازی هیلمی جوئل اوزمنت و بروس ویلیس و اولیویا ویلیامز در رل های اصلی داستان پسرکی بود که همه جا می گفت مردگان را می بیند اما شیامالان در سکانس پایانی تکان دهنده فیلم افشا کرد که این بچه به واقع مرده بوده و در میان امثال خود می زیسته و صرفاً از آن خبر نداشته است. این تم و موضوع که در سال ۲۰۰۲ در «دیگران» شاهکار روانی اله خاندرو امی نابار اسپانیایی و صدها فیلم ترسناک دیگر به گونه هایی آشکار و پنهان تکرار شد.

شیامالان را مردی معرفی کرد که هر چند به سختی می توان از تم های ماورایی اش سوا کرد اما با پایان های پیچیده و غافلگیر کردن های جالبش هم گیشه ها را در دست دارد و هم می تواند منتقدان را متقاعد کند که از فیلم های ترسناک و کوچک و کم هزینه و نه چندان پرمحتوای ۲۵ سال اخیر جهان که البته آنها هم گیشه های موفق دارند فاصله محسوسی دارد و از نگاهی روشنفکرانه تر از سازندگان آن دست فیلم ها مانند «پروژه بلیرویچ» و «فعالیت های ماوراءالطبیعه» بهره می گیرد.

در میان کارهای بعدی شیامالان، «نشانه ها» در سال ۲۰۰۲ و «دهکده» در سال ۲۰۰۴ نیز با استقبال عظیمی مواجه شدند اما کارهای بعدی او یا فقط برخی منتقدان شیفته کارهای غیرمتعارف را راضی کرده و یا خیل هواداران او را که می گفتند و می گویند درخشش او و همکارش شکار کاپور (خالق دوگانه «الیزابت») در غرب نشانگر این است که بالیوود نه فقط در امر تعداد فیلم های تولیدی بلکه خلق مضامین ابتکاری شانه به شانه هالیوود می ساید.

«بانویی در آب» محصول ۲۰۰۶، «اتفاق» که در سال ۲۰۰۸ به نمایش درآمد و اقتباس شیامالان از داستان ویژه «The Last Airbender» به سال ۲۰۱۰ از آن قبیل فیلم ها از آب درآمدند که برشمردیم و او در فیلم «بعد از زمین» به سال ۲۰۱۳ که از امتیاز حضور ویل اسمیت و پسر نوجوان وی جیدن اسمیت بهره می برد هر چیزی را جست و یافت الا سپاسگزاری حرفه ای و موضوعی و توفیق گیشه ای و عده ای گمان بردند جادوی کارهای نخست شیامالان دیگر تکرار نخواهد شد، با این حال وی با «دیدار» (ملاقات) که در سال ۲۰۱۵ اکران شد و سپس فیلم روانی پر پیچ و خمی همچون «Split» که پیشتر از آن یاد کردیم به دوران اوجش بازگشت و واکنش مردم و نظر منتقدان نسبت به «Glass» که قسمت سوم و پایانی بر تریلوژی موسوم به «Estrail 177» وی به حساب می آید. جدیدترین جایگاه او در هنر سینما و سلسله مراتب تولیدی آن را که البته جایگاه رفیعی است، مشخص ساخته است.

شیامالان به این مشهور است که موضوعات و فضای اکثر فیلم هایش را در فیلادلفیا و اطراف آن می سازد زیرا بیشتر ایام رشد و نوجوانی اش را آنجا سپری کرده و آیین آن بیشتر در وجودش نشست کرده است. البته «Glass» که یک بار دیگر بروس ویلیس را (۲۰ سال بعد از حضور ناب وی در «حس ششم» و ۱۹ سال بعد از «ناشکستنی») و همچنین ساموئل ال جکسون، شارلین وودارد را در تکرار رلهای خود در فیلم «ناشکستنی» در بردارد و جیمز مک آووی و آنیا تیلور جوی در آن نقش های خود را در فیلم «Split» تکرار می کنند و سارا پولسون، آدام دیوید تامپسون و لوک کربی نیز به این جمع ویژه و پرشمار پیوسته اند، قصه ای دیگر دارد و پایانی بر مقاومت شیامالان مقابل وسوسه ساخت قسمت دوم «ناشکستنی» توصیف شده است. این در حالی است که گفته می شود شاید شیامالان بدش نمی آمد بلافاصله بعد از توفیق «ناشکستنی» قسمت دوم آن را هم رو کند اما شرکت تاچ استون که قسمت اول را تولید کرده بود یاری لازم را ارائه نکرد.

موضوع فیلم جدید را نیز نپرسید زیرا تا «Unbreaka Ble» و «Split» را ندیده باشید به شرح و اوصاف این فیلم نیز پی نخواهید برد و حتی اگر دیده باشید، به اصلیت و حقانیت آنچه کاراکترهای دیوید دون با بازی (ویلیس)، کوین وندل کامب (مک آووی) و الیجا پرایس (جکسون) انجام می دهند شک خواهید کرد و در راز و رمزهای شیامالان بیش از پیش غرق خواهید شد. با این اوصاف فقط کافی است بدانید «Glass» به سرعت به مرز ۱۱۵ میلیون دلار فروش در آمریکای شمالی و ۳۶۰ میلیون دلار سودسازی با احتساب تمامی نقاط جهان نزدیک شده و انگار پایانی بر درخشش های او متصور و موجود نیست و او همچنان مشغول تاخت و تاز روی پرده های نقره ای است.