به گزارش ایسنا، نشست نقد و بررسی آثار داستانی سینمای اجتماعی در هشتمین دوره جشنواره مردمی عمار در حاشیه چهارمین روز این جشنواره با حضور حجت دهقان، کارگردان فیلم کوتاه «راه نما»، محمد نظمی ادیب کارگردان فیلم کوتاه «ژاکت» و آرش فهیم منتقد در لابی طبقه دوم سینما فلسطین برگزار شد.
در ابتدای این نشست مجری از کارگردانان پیرامون پیگیری و تماشای فیلم های سال گذشته جشنواره عمار پرسش را آغاز کرد و دهقان در پاسخ به مجری گفت: به دلیل عدم حضور خود در جشنواره‌های پیشین نتوانستم در سال‌های گذشته کارها را پیگیری کنم، اما آثار ارسالی امسال جشنواه دارای کیفیت مناسبی است و به لحاظ تکنیکیقابل توجه‌اند که از جمله این فیلم ها می توانم به آثار گیت ویژه و فیلمی که در جاسک تولید شده اشاره کنم.
نظمی نیز در پاسخ به سوال مجری، حضور خود در بخش داستانی جشنواره در سال‌های گذشته را کمرنگ دانست و عنوان کرد: در بخش مستند در سال‌های گذشته فیلم های عمار پیگیری می‌کردم و از آن‌جایی که معیارهای جشنواره عمار را با دیگر جشنواره های روشنفکری و اجتماعی، متفاوت می‌دانم فیلم‌ها را بیشتر از لحاظ محتوایی نه فنی بررسی میکنم و از این حیث می توانم بگویم که امسال شاهد آثار با کیفیتی بوده ایم.
منتقد برنامه، در پاسخ به سوال مجری مبنی بر این که "اوضاع آثار داستانی در جبهه فرهنگی انقلاب چگونه است؟" اظهار داشت: در طول هشت دوره گذشته، حدود ۲ الی ۳ سال است که شاهد حضور آثار داستانی در این جشنواره هستیم و این در حالی است که جشنواره عنوانی مردمی داشته و عموم مردم نیزآثار داستانی را بیشتر دنبال می‌کنند ومستندها معمولا مخاطب خاص و حداقلی خود را دارند.
تمرکز سینمای اجتماعی ایران روی موضوعات محدود
فهیم در ادامه اشاره کرد: جشنواره عمار باید محل پرداخت به حوزه فیلم‌های داستانی باشد، خصوصا جنبه اجتماعی آن باشد؛ چرا که جریان سینمای اجتماعی کشور به تکرار رسیده و با مردم ارتباط ندارد، افزون بر آن یک سری مؤلفه های خاص و محدود را در این‌گونهآثار همانند فیلم های اصغر فرهادی شاهد هستیم، همچنین در جشنواره امسال شاهد آثاری با محتوای اجتماعی بوده ایم اما ساختار و قالب آن با عمار فاصله دارد.
دهقان در پاسخ به سوال مجری مبنی بر علت دستمایه قرار دادن موضوعات اجتماعی برای ساخت فیلم، اظهار کرد: من از ابتدای فیلمسازی در ژانر اجتماعی فعالیت میکنم؛ چرا کهواقعیت‌های محل زندگی‌ام به درستی دیده نمی‌شود، به‌طور مثال بعضی از مردم ممکن است در کپر زندگی کنند اما خودشان را فقیر نمی‌دانند، من دنبال نمایش فقر نیستم ، من زندگی و فرهنگ و آداب و رسوم حاکم بر منطقه خود را به نمایش میگذارم.
نظمی نیز علت انتخاب موضوعی اخلاقی برای ساخت فیلم خود را این‌گونه بیانکرد: این برداشت در بیرون وجود دارد که جبهه فرهنگی انقلاب شاید نیاز به پرداختن به موضوعات اجتماعی را نداشته باشد، اما من بعنوان یک فیلمساز به دنبال ساخت فیلمی هستم که به دلم بنشیند ودر رابطه با ساخت این فیلم بعد از مطالعه فیلمنامه، از موضوع آن استقبال کردم، هرچند که به شدت مینیمالیستی بود و واتفاقاًیکی از نقدهای وارد بر کار من هم همین مینیمالیستی بودن آن است.
فهیم در پاسخ به این سوال که "آیا اثار اجتماعی جایی بین جبهه فرهنگی انقلاب دارد؟" اظهار کرد: جشنواره عمار باید کارگروه هایی مطابق با شرایط فرهنگی تشکیل دهد، دو فیلمی که در این جلسه نقد و بررسی می‌شوند سیاست زده نبودند، اما نقد بنده این است که انتظار بیشتریاز آنان به‌عنوان یک فیلم اجتماعی می‌رفت و آن نقد صریح اجتماعی را در این دو اثر مشاهده نمی‌کنیم؛ البته زاویه‌ی دید شرافتمندانه، نگاه بومی و منطقه‌ای در هر دو فیلم قابل تحسین بوده و در آنان جلب توجه میکند، اما به‌طور کلی انتظار می‌رود آثار اجتماعی راه یافته به جشنواره عمار دارای نقد صریح‌تر نسبت به مسائلی همچون بی عدالتی و نابرابری در جامعه باشند.
روحیه مبارزه‌طلبی و امیدواری تفاوت سینمای اجتماعی و سیاه‌نمایی
وی در ادامه گفت: اصولاً سینمای اجتماعی جذابیت خود را از بازتاب بدون واسطه مشکلات مردم وام می‌گیرد و تفاوت آن با فضای سیاه نمایی در ارائه یک حس امید به آینده و روحیهمبارزه طلبی در آن است.
دهقان در پاسخ به نقد فهیم اظهار کرد: من این مسئله را تا حدودی در فیلم خود لحاظ کرده‌ام، از جمله این که نسبت به خشک کردن جازموریان واکنش نشان داده یا در پلان دوم خود تعدد ماشین‌های قاچاق را به نمایش گذاشته ام؛ البته نظر تهیه کننده هم در این مقوله بی اثر نبود.
سوال مجری برنامه در بخش دیگری از این برنامه از نظمی به عنوان کارگردان سخت‌فهم بودن اثرش سوال شد که او در پاسخ گفت: برای خودم تلفیق قصه با فرم و روایت جدید، جذاب بود. ضمن این که به دنبال آزمون و خطا هستم و چینش فرم خود را طبق محتوای قصه انجام می‌دهم.
فهیم در ادامه سخنان خود به عدم رعایت هماهنگی ریتم و ضرباهنگ در قصه در آثار فیلمسازان فیلم کوتاه اشاره کرد و افزود: جای کارگروه های فیلمنامه نویسی برای رفع این خلاء در بین جوانان فیلمساز را خالی می‌داند.
دهقان در پاسخ به این سوال که معمولا چه مقدار زمان صرف فیلمنامه میکند،گفت: من فیلمنامه را سال ۹۲ نوشته بودم و تا مرداد امسال و حدود ۳ ـ ۴ ماه درگیر ویرایش آن بودم.
درگیر موضوعات پیرامون خود هستم
دهقان در ادامه بیان کرد: فرم و محتوا باید در راستای هم باشند اما برای بنده موضوع اهمیت بیشتری دارد و همیشه در شهرستان خودم نیز درگیر موضوعات پیرامون خود هستم.
نظمی در پاسخ به نقد فهیم درخصوص ضرب‌آهنگ فیلم گفت: یک سری ایده ها در متن وجود داشته که در اجرا یا تدوین درنیامده، لذا مشکل ضرباهنگ و ریتم وجود دارد.
فهیم در پاسخ به سؤال مجری برنامه مبنی بر علاقه کارگردانان فیلم کوتاه برای ساخت فیلم بلند، اظهار کرد: اگر این دو فیلمساز در مناطق بومی خود به فعالیت پرداخته و فرهنگ و آداب و رسوم را به نمایش بگذارند و همچنین با تمرین و مطالعه و حضور در فضای آکادمیک، می‌توانند موفق تر عمل کنند. مانند فیلم تنهای تنهای تنها که علاوه بر بومی بودن، مسئله‌ای ملی را نیز بازتاب داده و با حضور خانواده ی خارجی، لحن بین المللی نیز پیدا میکند.
دهقان در مورد برنامه آینده کاری خود بیان می‌دارد: روی دو موضوع متمرکز هستم، یکی مسئله عقرب که جان کودکان را در منطقه به خطر می اندازد و دیگری مسئله خشکسالی جازموریان.
نظمی نیز در همین رابطه می‌گوید: در حال حاضر مشغول تولید یک مستند هستم، اما چند فیلمنامه هم در دست مطالعه دارم و ترجیحم روی داستانی است. اگر هم قصد ساخت مستند داشته باشم، وجه درام آن را رعایت میکنم.
عمار باید با زبان هنر گفتمانی در سطح ملی شکل دهد
دهقان در پایان سخنان خود گفت: سیاست گذاری عمار باید به نحوی باشد که مخاطبینی از اقشار مختلف با تفکر متفاوت نیز داشته باشد و فضای گفتمانی شکل بگیرد و با زبان هنر گفتمانی در سطح ملی صورت بپذیرد.
- 18
- 1
