با بهترین کمپانی‌های انیمیشن‌سازی آشنا شوید

امسال گلدن گلوب ۲۰۲۰ با انتخاب کارتون «لینک گمشده» همه‌ی ما را غافلگیر کرد. در حالی که انیمیشن «فروزن ۲» محصول دیزنی و «داستان اسباب بازی ۴» محصول پیکسار، دو استودیوی بزرگ انیمیشن‌سازی مغلوب این انیمیشن تولید کمپانی لایکا شدند. به نظر می‌رسد که دوره‌ی سه استودیوی بزرگ انیمیشن‌سازی به پایان رسیده باشد. هر چند در سال‌های اخیر دریم ورکز هم تلاش‌های زیادی کرد که در کنار دیزنی و پیکسار و استودیوی مهم آسیایی یعنی گیبلی نامش را با انیمیشن‌هایی از جمله «مینیون‌ها» و «من نفرت‌انگیز» مطرح کند اما همچنان سه استودیوی انیمیشن‌سازی که بیشترین تولیدات را دارند دیزنی، پیکسار و گیبلی هستند که دو تای اولی امسال فیلم دارند و سومی انیمیشنی نساخته که در رقابت‌ها شرکت کند. با این سه کمپانی آشنا شوید.

استودیوی دیزنی: داستان‌های کلاسیک

«شما می‌توانید طراحی كنید و دست به خلق بزنید و فوق‌العاده‌ترین جای دنیا را بسازید. اما برای اینكه رویا را تبدیل به واقعیت كنید باید از آدم‌ها استفاده كنید.»

این جمله را والت دیزنی گفته است. بزرگترین انیماتور تاریخ سینما كه صنعت انیمیشن به او بیش از هر كس دیگری مدیون است و استودیوی دیزنی بزرگترین كارخانه تولید انیمیشن است كه دوست‌داشتنی‌ترین و خاطره‌انگیزترین انیمیشن‌های زندگی‌ ما را ساخته. استودیوی دیزنی عمر ۹۰ ساله دارد و اكتبر ۱۹۲۳ توسط برادران دیزنی بنیان گذاشته شد. در این استودیو ۵۳ فیلم سینمایی انیمیشن و صدها انیمیشن كوتاه و انیمیشن تلویزیونی تولید شده است.

نقطه‌ی شروع تولید انیمیشن‌های دیزنی با «سفید برفی و هفت كوتوله» (۱۹۳۷) بود و آخرین انیمیشنی هم كه در آن تولید شد «یخ‌زده ۲» محصول ۲۰۱۹ است. «سفید برفی و هفت كوتوله» زمانی كه هنوز آن‌قدر انیمیشن ساخته نمی‌شد كه در اسكار بخشی را به آن اختصاص دهند، توانست در رشته‌ی بهترین موسیقی متن نامزد دریافت جایزه‌ی اسكار شود. «سفید برفی و هفت كوتوله» آن‌قدر موفق بود كه با سودش والت دیزنی موفق شد چند هكتار زمین در كالیفرنیا بخرد یعنی همان جایی كه استودیوی اصلی دیزنی امروز در آن واقع شده است.

«سیندرلا»، «زیبای خفته» و «۱۰۱ سگ خالدار» انیمیشن‌های موفق دیزنی بودند كه به دنبال «سفیدبرفی و هفت كوتوله» ساخته شدند. در استودیوی دیزنی بسیاری از تكنیك‌ها و اصول انیمیشن‌سازی گسترش پیدا كردند. دیزنی اولین استودیویی بود كه برای انیمیشن‌هایش استوری‌بورد می‌كشید. انیمیشن‌های كوتاه دیزنی كاراكترهای بزرگی به جهان هدیه كردند: از میكی‌ماوس تا دانلد داك و گوفی.

اواخر دهه‌ی شصت والت دیزنی از دنیا رفت و آخرین اثری كه تحت‌نظر او در استودیوی دیزنی ساخته شد یعنی «كتاب جنگل» ده ماه بعد از مرگ او اكران شد.

«رابین‌هود» و «گروه نجات» دو انیمیشن موفق دیزنی در دهه‌ی ۷۰ و بعد از مرگ والت هستند و بعد از آن استودیو به شدت افت كرد. «پری دریایی كوچك» (محصول ۱۹۸۹) بازگشت دیزنی به دوران اوجش بود و البته هزینه‌ی زیادی هم برای آن شد. موفقیت این انیمیشن نقشه‌ی راه دیزنی برای دهه‌ی ۹۰ شد. ساخت انیمیشن‌هایی كه بخش زیادی از آن‌ها موزیكال بود مانند «شیر شاه» و «علا‌ءالدین».

در قرن بیست‌ویكم موفق‌ترین انیمیشن دیزنی «فروزن» بود كه سنت شاهزاده‌خانم‌های دیزنی را با مفاهیم جدیدتری آمیخت و نقدهای خیلی مثبتی رو آن نوشته شد و هم اسكار بهترین انیمیشن را از آن خودش كرد و هم در گیشه موفقیت خارق‌العاده‌ای كسب كرد. قسمت دوم آن البته پرفروش بود اما نتوانست به پای قسمت اول برسد.

دیزنی هرچند خودش را با تكنولوژی روز منطبق كرده و حالا انیمیشن‌های سه‌بعدی می‌سازد اما همچنان در قصه به مفاهیمی مانند خودباوری، عشق و رویا وفادار است.

استودیوی پیكسار: مبدع انیمیشن كامپیوتری

اگر دیزنی مهم‌ترین استودیوی كلاسیك انیمیشن‌سازی است، پیكسار مهم‌ترین استودیوی انیمیشن‌سازی مدرن است. از اواخر دهه‌ی ۹۰ اهمیت پیكسار حتی از دیزنی هم بیشتر شد.

تولیدات پیكسار فقط در زمینه‌ی انیمیشن‌های كامپیوتری است. پیكسار اصلا به خاطر استفاده از گرافیك كامپیوتری در انیمیشن‌هایش مشهور شد. استیو جابز به همراه جان لسه‌تر و ادوین كتمول سال ۱۹۸۶ پیكسار را تاسیس كردند. پیكسار هم مانند دیزنی اول كارش را با ساخت انیمیشن‌های كوتاه شروع كرد. سال ۱۹۹۵ با تولید اولین فیلم بلند انیمیشن‌شان مهر كمپانی را بر صفحه تاریخ سینما محكم كوبیدند: «داستان اسباب‌بازی» اولین انیمیشن تاریخ سینما شد كه به طور كامل برای ساختش از روش انیمیشن كامپیوتری استفاده شده بود. اگر اسكار بخش بهترین انیمیشن داشت قطعا «داستان اسباب‌بازی» برنده‌ی آن سال بود. اولین انیمیشن پیكسار هم در بخش موسیقی و هم فیلمنامه نامزد دریافت جایزه اسكار شد.

پیكسار با حضور جان لسه‌تر به عنوان مغز خلاق استودیو تا امروز بیست و یک انیمیشن تولید كرده است كه آخرین‌شان «داستان اسباب بازی ۴» محصول سال گذشته توانست پایانی خوش برای سه گانه‌ی «داستان اسباب بازی» رقم بزند و منتقدان تحسینش کردند.

سری «داستان اسباب‌بازی»، «شرکت هیولاها»، «در جست‌وجوی نمو» (۲۰۰۳) و «شگفت‌انگیزان» مهم‌ترین انیمیشن‌های تولیدشده در پیكسار هستند. با توجه به عمر كوتاه پیكسار و ۲۹ اسكار و ده جایزه‌ی گلدن‌گلوبی كه تا امروز گرفته می‌توان گفت كه تابلوی افتخارات پیكسار حتی از دیزنی هم در آینده پربارتر خواهد شد.

بیشتر آثاری كه پیكسار تولید كرده نامزد دریافت جایزه اسكار بهترین انیمیشن شده‌اند. انیمیشن‌های پیكسار به جز شیوه‌ی ساخت از نظر محتوا هم با انیمیشن‌های كمپانی‌های دیگر مثل دیزنی یا دریم‌وركز متفاوت بودند. آن‌ها سعی می‌كردند قصه‌های بزرگسالانه‌تری را روایت كنند. در مقابل مثلا دریم‌وركز كه انیمیشن‌های سرگرم‌كننده بامزه می‌ساخت و تنها هدفش ساختارشكنی قصه‌های كلاسیك دیزنی بود (خلاقانه‌ترین انیمیشن دریم‌وركز «شرك» اصلا نكته‌اش حمله به ارزش‌های دیزنی است) یا خود دیزنی كه در طول همه‌ی این سال‌ها فیلمنامه‌های انیمیشن‌هایش از یك سری تم ثابت بهره می‌بردند.

تمام ۲۱ فیلم پیكسار كمترین امتیازی كه از منتقدان سینمااسكور گرفته‌اند A- بوده است. مخاطبان انیمیشن‌های پیكسار از گروه‌های سنی متفاوت هستند و تولیداتش همیشه توانسته‌اند نظر مساعد منتقدان را جلب كنند. اندرو استانتون، برد بیرد، پیت داكتر و لی آنكریچ در كنار جان لسه‌تر مغزهای متفكر پیكسار هستند.

استودیوی گیبلی: مهم‌ترین نماینده‌ی آسیا

«گیبلی» (Ghibli) مهم‌ترین استودیوی انیمیشن‌سازی خارج از آمریكاست كه شاید محصولاتش مانند دیزنی یا پیكسار یا حتی دریم وركز مخاطب جهانی نداشته باشد اما اهمیتش از نظر سینمایی و هنری به پای آن‌ها می‌رسد. استودیوی گیبلی تعداد زیادی فیلم كوتاه، آگهی‌های بازرگانی به صورت انیمیشن و البته فیلم‌های انیمیشن بلند تولید می‌كند.

هایائو میازاكی به همراه دوستش ایزائو تاکاهاتا سال ۱۹۸۵ استودیو گیبلی را در ژاپن تاسیس كردند. لوگوی این شركت كاراكتر توتورو از فیلم «همسایه من توتورو» ساخته هایائو میازاکی است. گیبلی در حقیقت در زبان عربی به معنای باد مدیترانه‌ای است که در زمان جنگ جهانی دوم ایتالیایی‌ها برای نامیدن جنگنده‌های شناسایی خود در صحرای بزرگ آفریقا به کار می‌بردند. ایده‌ی اولیه‌ی تاسیس استودیوی گیبلی، «دمیدن نفسی تازه به صنعت انیمه ژاپن» بود.

«شهر اشباح» مهم‌ترین انیمه‌ی ژاپنی كه توانست جایزه اسكار را هم ببرد محصول این استودیوست. قبل از به وجود آمدن این استودیو، میازاکی و تاکاهاتا در زمینه ساخت انیمیشن‌های تلویزیونی و سینمایی سابقه‌ای طولانی داشتند. ایده‌ی ساخت این استودیو بعد از موفقیت انیمیشن «ناوسیکا از دره باد» به ذهن‌شان خطور كرد. از زمان تاسیس این استودیو همه انیمیشن‌های بلند میازاكی در استودیو گیبلی ساخته شده است.

چند سال پیش خبری منتشر شد مبنی بر این که استودیو گیبلی تعطیل می‌شود. اما گزارش‌های بعدی حاکی از این بود که بعضی از خبرگزاری‌ها زیاده‌روی کرده‌اند و قرار نیست چنین اتفاقی بیفتد. در واقع حضور توشیو سوزوکی، یکی دیگر از بنیان‌گذاران استودیوی گیبلی، در یکی از برنامه‌های تلوزیونی ژاپن و ترجمه‌ نادرست حرف‌های او باعث بروز چنین اشتباهی شده بود. او در این مصاحبه گفته بود قرار است فعالیت‌های استودیوی گیبلی، توقف کوتاهی داشته باشد که «عبارت توقف کوتاه» در ترجمه‌ها به صورت «تعطیل شدن» درآمده بود.

انیمه‌های ژاپنی اهمیت زیادی در دنیای انیمیشن دارند. شاید مخاطبان عادی سینما خیلی پیگیر آن‌ها نباشند و درنهایت فقط انیمیشن‌های بلند میازاكی را ببینند اما علاقمندان انیمیشن تمام محصولات انیمیشن ژاپن از كوتاه تا بلند را دنبال می‌كنند و در كنار آمریكا و فرانسه و بعضی كشورهای اروپای شرقی، ژاپن مهم‌ترین كشور تولیدكننده انیمیشن محسوب می‌شود. درنتیجه اهمیت استودیوی گیبلی به عنوان یكی از بزرگترین و مهم‌ترین استودیوهای تولید انیمیشن در ژاپن روشن می‌شود. تمام فیلم‌های میازاكی كه در استودیوی گیبلی تولید شده‌اند، امتیازی بالای ۷.۵ در سایت imdb دارند. انیمه‌های ژاپنی كه در این استودیو تولید می‌شوند از نظر طراحی كاراكترها با انیمیشن‌های آمریكایی و اروپایی متفاوت‌اند چه با دست طراحی شده باشند و چه با كامپیوتر اما از نظر تكنیك تولید انیمیشن درست مثل بقیه دنیا عمل می‌كنند.

آخرین انیمیشن تولید شده در گیبلی‌«وقتی مارنی آن‌جا بود» ساخته‌ی هیروماسا یونباشی است كه سال ۲۰۱۶ جزو نامزدهای اسكار بهترین انیمیشن بود.