ماجرا تکراری است ولی رقم هایی که هرروز اعلام میشوند ابعاد تازه تری از بحران کرونا را نشان می دهد. هفته قبل در گزارشی که در همین صفحه منتشر شد گفتیم بازار ۶۴ میلیارد دلاری هنرهای تجسمی در سال ۲۰۱۹ با شیوع ویروس کرونا تقریباً از دست رفته و به کم تر از ۱۰ درصد رسیده است.
در واقع باتوجه به حراج های مختلفی که تا به حال برگزار شده یا در زمان الباقی از سال ۲۰۲۰ برگزار خواهد شد، پیش بینی ها حاکی از چرخش مالی شش میلیارد دلاری است. این اتفاق ولی در باقی بازارهای هنری هم رخ داده است. جدیدا خبر رسیده که بازار جهانی ۴۲ میلیارد دلاری سینما نیز در امسال میلادی و باتوجه به شیوع ویروس کرونا (corona) با کاهشی ۶۰ درصدی روبه روست. این بحران صنعت سینما را با چالشی جدّي روبرو کرده و بسياري از کمپاني های سینمایی را وادار به چرخش جدّي تری در تولید و توزیع محصولات کرده است. در یک دهه گذشته کمپاني های بزرگ سینمایی با یک چرخش بنیادی در استراتژی های تولیدی خود سعی نموده اند بازار سریال سازی را در کنار فیلم سازی گسترش بدهند. این موضوع در ماه های اخیر بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است.
کرونا و صنعتی به اسم سینما
اولین نتیجه ملموس افت وحشتناک فروش فیلم ها بود. اکنون دوران رونق سرویس های استریم ویدئو فرا رسیده بود که در دوران بی مشتری شدن گیشه ها خیال یکه تازی در سر داشتند که البته خیلی زود معلوم شد وی اودی قرار نیست، جای خالی سینما را پر کند. حالا که تابستان از راه رسیده است، بیش از هر زمانی جای خالی افتتاحیه های پرسروصدای فیلم های بزرگ سینمایی احساس می شود. تا همین جای کار هم ضرر مالی عظیمی پیش روی صنعت سینما است.
در روزهای اول هیچ شخصی از بلایی که قرار بود ویروس کرونای جدید بر سر دنیا بیاورد، خبر نداشت. در روزهای نخست شیوع در کشور چین، کارشناسان فروش سینما از احتمال ضرر چند صد میلیون دلاری خبر می دادند. وقتی که کار به بسته شدن کل سالن های سینما در چین و بعد از آن در بسياري کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی رسید، تازه عمق فاجعه نمایان شد.
آن زمان که هنوز جشنواره کن قرار بود طبق زمان بندی برگزار شود و فیلم های زیادی برنامه اکران تابستانی داشتند، برآوردها از کاهش ۵ میلیارد دلاری فروش سینمای جهان حکایت داشت ولی حالا نگاه‌ها بسیار بدبینانه تر شده است.
آن طور که « آبزرور» گزارش کرده است ، سال ۲۰۱۹ گیشه جهانی سینما به رقم فروش ۴۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلاری رسید. با در نظر گرفتن لغو اکران اکثر فیلم های معروف در سال ۲۰۲۰ و البته بسته بودن اکثر سینماها در کشور چین و آمریکای شمالی با گذشتن نیمی از سال ۲۰۲۰ میتوان در بهترین حالت به کاهش ۴۰ درصدی فروش امید داشت. در کشور ایران هم از زمان شیوع کرونا در اسفند ماه تا بازگشایی سینماها در شروع تابستان، حدود ۴ ماه سالن های سینما بسته بود، حالا هم که سینماها باز شده است، قرار نیست با ظرفیت کامل به فعالیت بپردازند. مردم هم در قدم گذاشتن به سالن ها محتاط تر شده اند. بدین ترتیب نباید از گیشه سینمای ایران هم انتظار عملکرد بهتری داشت.
یک رویداد منحصربه فرد
در شرایط عادی همیشه صدر جدول پرفروش های سینما را فیلم هایی پرستاره با بودجه های نجومی اشغال می کنند؛ فیلم هایی از کارگردانان بزرگ سینمای جهان مانند جیمز کامرون، استیون اسپیلبرگ یا ریدلی اسکات. ولی هنگامی که یکی از فیلم های جدول پرفروش های سینمای آمریکای شمالی در تاریخ ۱۰ ژوئن فقط دو بیننده در سینما داشت، نباید شرایط را عادی دانست.
در این میان فیلم ترسناک ۲۹ دقیقه ای «لغو اشتراک» که در نرم‌افزار ویدئوکنفرانس ضبط شده است، عنوان پرفروش ترین فیلم گیشه آمریکای شمالی را در اختیار گرفته است. آن گونه که بی بی سی گزارش کرده است، این فیلم در روز دهم ژوئن بیش از ۲۵ هزار دلار فروش داشت.
نکته جالب در مورد فیلم «لغو اشتراک» میزان بودجه آن است. آن گونه که اعلام شده، هزینه تولید این فیلم صفر است. ولی چگونه ممکن است؟
فیلم «لغو اشتراک» ایده فیلم سازی به اسم کریستین نیلسن و بازیگری به نام اریک تاباش است. وقتی بحران کرونا سالن های سینما را به کما برد، این دو نفر خودشان را در موقعیتی تکرارنشدنی دیدند که خالق پرفروش ترین فیلم گیشه شوند. تاباش در این مورد می گوید: «با دیدن آمار پایین فروش فیلم های روی پرده، درحالی که هیچ فیلم مهمی برنامه اکران نداشت، به این فکر افتادم که می شود راهی پیدا کرد تا در این آشفته بازار صاحب عنوان پرفروش ترین فیلم شد.»
آن ها برای این کار حیله ای برازنده پرده نقره ای سینما یافتند و سیستم فروش سینمای آمریکای شمالی را به بازی گرفتند. در گیشه آمریکای شمالی مکانیزمی به نام «چهار دیواری» وجود دارد که طبق آن استودیو کل یک سالن سینما را برای مدت زمانی معلوم اجاره می کند و در عوض کل فروش فیلم را خودش برمی دارد. استفاده از همین مکانیزم به خالقان «لغو اشتراک» این امکان را داد که اسم فیلمشان را بعنوان پرفروش ترین فیلم روز ۱۰ ژوئن سال ۲۰۲۰ در تاریخ سینما ثبت کنند.
اکنون نیاز به فیلم داشتند. آن ها فیلمنامه را در یک روز نوشتند که داستان ترسناک ویدئوکنفرانس پنج فعال یوتیوبی بود. آن ها از دوستانشان تقاضای کمک کردند تا در این ویدئوکنفرانس کوتاه نقش بازي کنند و خيلي زود فیلمشان بدون حتی یک دلار بودجه ساخته شد.
البته قرار نیست بدون پرداخت حتی یک دلار صاحب پرفروش ترین فیلم گیشه بزرگترین بازار سینمای جهان شوید. آن ها بعد از ساخت فیلمشان یک سالن سینما را در چارچوب مکانیزم «چهاردیواری» به شکل کامل اجاره کردند و با لباس رسمی راهی مراسم افتتاحیه فیلمی شدند که تمام بلیت هایش را خودشان خریده بودند. البته طبق قانون اکران «چهاردیواری» کل فروش به جیب خودشان می رفت ولی آمارش ثبت می شد.
به این ترتیب آن ها توانستند با فروش ۲۵ هزار دلاری که به جیب خودشان رفت، فیلم خود را به پرفروش ترین فیلم گیشه آمریکای شمالی تبدیل کنند.
به تعویق افتادن اکران های بزرگ
همین ماجرای سوءاستفاده از سالن های خالی از تماشاگر به خوبی نمایانگر وضعیت سالن های سینمای جهان است. از یکسو تماشاگران با احتیاط به این موضوع نگاه می کنند. از طرف دیگر عدم تمایل فیلم های بزرگ به مشکل استقبال افزوده است.
بسياري از فیلم های پرهزینه و جذابی که قرار بود تابستان روی پرده بروند، از «سریع و خشمگین ۹» تا «گودزیلا علیه کینگ کنگ» و قسمت جدید «جیمز باند» زمان اکران شان را عقب انداخته اند. پس حداقل در کوتاه مدت نباید توقع زیادی از گیشه های تازه از کما درآمده سینما داشت.
- 14
- 2
