به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی دهمین جشنواره موسیقی نواحی، سیداحمد حسینی - پژوهشگر موسیقی - گفت: در استان گلستان، موسیقی اقوام مختلف مانند موسیقی خراسان، موسیقی قزلباش‌ها، موسیقی تاجیکی، موسیقی کردها و موسیقی لرها اجرا میشود، اما این استان دو نوع موسیقی شاخص کتولی و ترکمنی دارد.
او ادامه داد: موسیقی کتولی، همان موسیقی فارسی یا طبری زبان منطقه مازندران قدیم یا همان گلستان امروز است که خودش به پنج بخش تقسیم میشود. یکی از بخش‌های موسیقی کتولی، بخش موسیقی بی‌کلام این منطقه است که براساس داستان، حماسه و روایت پنهانی ساخته شده است. «ورساقی»، «زارنجی»، «شترناز»، «اسماعیل‌خوانی»، «غریب» و «یار خدیجه» از معروف‌ترین موسیقی‌های بدون شعر و کلام کتولی هستند که فقط به‌صورت سازی نواخته می‌شوند.
این پژوهشگر درباره مقام‌های موسیقی کتولی، اظهار کرد: در موسیقی کتولی سه مقام اصلی وجود دارد؛ «هرایی»، «راست‌ِ مقام» و «کلّهکش». از این مقام‌ها هم یکسری ریز مقام به‌وجود می‌آید. موسیقی مراسم و مجلسی کتولی هم شامل ترانه‌هایی است که اختصاصاً توسط زنان اجرا میشود. در این بخش از لحظه خواستگاری تا جشن پاتختی عروس، ملودی و شعر خاص همان مراسم وجود دارد. قطعه «یار نارنجی» که در سریال پایتخت اجرا شد، یکی از این دست قطعات بود و برخی دیگر از آنها «لاله لاله» و «های چینیام» هستند.
حسینی بیان کرد: بخش دیگر موسیقی کتولی، منظومه‌های کتولی هستند. برخی از معروف‌ترین منظومه‌های کتولی «عباس گالش»، «آقا رسول»، «غریب» و «عباس مسکین» هستند. بخش آخر هم حقانی‌خوانی یا مقام‌های حقانی است که در وصف خداوند، پیامبر (ص) و ائمه اطهار سروده و خوانده میشود و در واقع همان موسیقی عرفانی کتولی است.
او با اشاره به اینکه محوریت دهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران مربوط به منظومه‌خوانی است، وضعیت فعلی منظومه‌خوانی موسیقی کتولی را چنین تشریح کرد: منظومه‌های کتولی هنوز هم اجرا میشود. برای مثال علی حسین قنبری در بخش حقانی‌خوانی و منظومه‌خوانی هنوز ادامه‌دهنده راه اساتید منظومه‌خوان و حکایت‌خوان‌هاست که قرار است در دهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران هم به اجرای برنامه بپردازد.
موسیقی کتولی منظومه‌خوان‌های معروف بسیاری مانند عیسی فیوج و پدرش را داشته که از نقالان و منظومه‌خوان‌های برجسته این استان هستند، اما اکنون گرچه منظومه‌خوانی همچنان رایج است ولی طبیعتاً به نسبت گذشته کمتر اجرا میشود.
این پژوهشگر موسیقی نواحی درباره اهمیت برگزاری جشنواره موسیقی نواحی ایران توضیح داد: مطمئنا جشنواره موسیقی نواحی ایران یک رویداد مهم موسیقایی است که تأثیر این اتفاق موجب میشود قطعات و نغمات موسیقی نواحی حفظ شود و جوان‌ها نیز با موسیقی و فرهنگ منطقه خود آشنایی بیشتری پیدا کنند.
او به نقش این جشنواره در بازیابی اصالت‌ها و هویت‌ها اشاره کرد و گفت: جشنواره موسیقی نواحی باعث میشود جوان‌ها با موسیقی ایرانی و فرهنگ خود آشنایی بیشتری پیدا کنند و با شناخت اصالت و هویت‌شان، دیگر احساس تهی بودن نکنند.
این پژوهشگر موسیقی نواحی با تأکید بر لزوم حمایت از جشنواره موسیقی نواحی ایران، درباره حضورش در ادوار گذشته این جشنواره، اظهار کرد: من در چند دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران حضور داشته‌ام. در چند دوره اجرا کردم و در چند دوره هم داور بودم. سال گذشته هم من را در کنار برخی اساتید دعوت و از ما تجلیل کردند که من خودم را واقعاً در آن اندازه نمی‌دیدم.
دهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران با محوریت منظومه‌خوانی از ششم تا نهم تیرماه ۱۳۹۶ در کرمان برگزار خواهد شد.
- 17
- 1
