سی‌وهشتمین جشنواره تئاتر فجر یک قدم به برگزاری نزدیک شده است و روز گذشته نمایشهای صحنه‌ای حاضر در بخش‌های مختلف جشنواره به اهالی رسانه اعلام شد. تأکید روی اعلام رسانه‌ای اسامی از آن جهت اهمیت دارد که به همراه این فهرست، نامه‌ای از سوی نادر برهانی مرند، دبیر جشنواره نیز در اختیار اهالی رسانه قرار گرفت که توضیح مفصلی درباره شرایط پیش‌روی جشنواره می‌داد.
در این نامه که «با عرض تسلیت به مناسبت جان باختن جمعی از هموطنان عزیز در تشییع پیکر پاک سردار عارف سپهبد شهید قاسم سلیمانی، آرزوی بهبودی برای عزیزان مصدوم در این حادثه و همچنین تسلیت برای جان باختن جمعی دیگر از هموطنان عزیز در حادثه سقوط هواپیما و طلب صبر برای بازماندگان حوادث اخیر» آغاز شده است، برهانی مرند درباره شرایط حاکم بر دوره سی و هشتم جشنواره توضیحاتی ارائه داد.
وقتی از آمار جشنواره تئاتر صحبت می‌کنیم
پیش از آنکه محتوای نامه را بررسی کنیم، بهتر است از محتوای جشنواره‌ای و نمایشهای صحنه‌ای صحبت کنیم. طبق اطلاعات موجود، ۲۴۹ نمایش برای حضور در بخش رقابتی ثبت‌نام کرده‌اند که به این تعداد، ۶۰ نمایش از سوی جشنواره‌های تئاتر استان‌ها نیز اضافه می‌شود. از سوی دیگر صرفاً ۵۰ نمایش، متقاضی حضور در بخش غیررقابتی بودند یا به عبارتی ۱۹۹ نمایش کمتر از بخش رقابتی به جز ۶۰ اثر معرفی شده از جشنواره‌های استان‌ها.
از آن‌جایی که سقف تعداد نمایشهای ایرانی، ۵۷ عدد تعیین شده است، طبق نظر دبیر جشنواره، این دوره از جشنواره تئاتر میزبان ۳۲ نمایش در بخش رقابتی (۱۵ نمایش معرفی شده از سوی هیأت انتخاب مسابقه، ۱۲ نمایش معرفی شده از سوی هیأت انتخاب برگزیدگان جشنواره‌های استان‌ها و پنج نمایش به دعوت دبیر) خواهد بود و در بخش غیررقابتی نیز ۱۶ نمایش روی صحنه می‌روند که از این تعداد ۸ نمایش از سوی هیأت انتخاب این بخش و ۸ نمایش به دعوت دبیر انتخاب شده‌اند. از سوی دیگر، در این دوره از جشنواره شاهد بخشی جداگانه با نام «گفت‌وگوی نسل‌ها» خواهیم بود که بخشی غیررقابتی است و سه نمایش معرفی شده از طرف هیأت انتخاب بخش مسابقه، دو نمایش معرفی شده از سوی هیأت انتخاب برگزیدگان جشنواره‌های استان‌ها (درهردومورد با تأیید تمایل به حضور از سوی صاحبان آثار) و چهار نمایش به دعوت دبیر به این بخش راه پیدا کرده‌اند.
وقتی از اسامی جشنواره تئاتر صحبت می‌کنیم
یکی از جذابیت‌های هر جشنواره، مرور اسامی مهم و شناخته‌شده حاضر در جشنواره است. اما از آن‌جایی که یکی از سیاست‌های جشنواره تئاتر فجر در اختیار قرار دادن امکانات موجود برای تمام گروه‌های نمایشی کشور است، سعی در پنهان کردن چنین جذابیتی دارند. اما برای آنکه ما به این ماجرا تن نداده باشیم، بهتر است بدانید که اسامی شناخته‌شده‌ای در این میان حضور دارند. نغمه ثمینی، افسانه ماهیان، ابراهیم پشت‌کوهی، حسین مسافرآستانه، سهراب سلیمی و دیگرانی هستند که نمایش‌هایشان در این دوره از جشنواره روی صحنه می‌رود.
وقنی از یک نامه جدی صحبت می‌کنیم
در نامه‌ای که نادر برهانی مرند نوشته است، پس از مقدمه‌چینی‌های فراوان توضیح داده شده که تعداد علاقه‌مندان به حضور در بخش مسابقه آن‌چنان زیاد بوده که انتخاب از میان آثار سخت‌تر از انتظار بوده است: «درباره محاسن و معایب وجود رقابت و تمایل هنرمندان به حضور در آن گفتنی بسیار است. بخشی از هویت حرفه‌ای من و هم‌نسلانم به واسطه حضور در رقابت‌های جشنواره‌ها با محوریت جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر- که تقریباً همیشه برگزارکننده بخش‌های رقابتی بوده- شکل گرفته است.
در چند سال اخیر تغییرات قابل توجهی در نظام پذیرش آثار جشنواره اتفاق افتاده و جشنواره اساساً پذیرای آثار اجرا شده در طی یک سال بوده است. این بدین معنی است که آثار ابتدا در معرض تماشا و قضاوت مخاطبان قرار گرفته و اجرا در جشنواره برای اغلب این آثار آخرین اجرا بعد از مجموعه‌‌ای از اجراها در طول سال است. البته درخشش برخی آثار در رقابت‌های جشنواره به اجراهای مجدد و موفق‌تر آن‌ها نیز منجر شده است. اگر در سال‌های پیش، جشنواره میزبان اولین اجرای اکثر نمایش‌ها بود، در سال‌های اخیر این مسأله برعکس شده است. ازاین رو به نظر می‌رسد منطقی این باشد که تمایل به حضور در رقابت کاهش یافته باشد اما واقعیت چیز دیگری است.»
برش
فهرست نمایش های صحنه ای جشنواره تئاتر
آثار حاضر در بخش رقابتی به انتخاب هیأت انتخاب جشنواره
«آواز قو» نوشته آنتون چخوف به کارگردانی پریزاد سیف از تهران/ «باغ آلبالو» نوشته آنتون چخوف به کارگردانی علی فتوحی از تبریز/ «بهارشکنی» به نویسندگی محمدحسین معارف و کارگردانی فریبرز کریمی از تهران/ «تالاب هشیلان» به نویسندگی و کارگردانی نوشین تبریزی از تهران/ «جانی سکیکی» نوشته جواکینو فورتسانو و کارگردانی حسین اکبرپور از مشهد/ «ستاره‌شناس» نوشته دیدیه ون کولارت به کارگردانی اصغر نوری از تهران/ «مده‌آ» نوشته عزیز نعمتی به کارگردانی شبنم یوسفی از ارومیه/ «یک ساعت آرامش» نوشته فلوریان زلر به کارگردانی سید جواد روشن از تهران
آثار مهمان
«اسماعیل» به نویسندگی و کارگردانی سینا شفیعی از کرج/ «بچه» به نویسندگی نغمه ثمینی و کارگردانی افسانه ماهیان از تهران/ «تنها خرچنگ خانگی لای ملافه‌ها خانه می‌کند اتللو» به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم پشت کوهی از تهران/ «سکوت سفید» نوشته تام استوپارد به کارگردانی کوروش سلیمانی از تهران/ «سه کیلو و ۲۵۰ گرم» به نویسندگی مهدی زندیه و کارگردانی محسن نجارحسینی از تهران/ «شازده احتجاب» به نویسندگی و کارگردانی افشین زمانی از تهران/ «فرانکنشتاین» به نویسندگی و کارگردانی ایمان افشاریان از تهران/ «مکبث به روایت یک شیزوفرنی» به نویسندگی شهرام احمدزاده به کارگردانی آرش دادگر از تهران
آثار بخش «گفت‌وگوی نسل‌ها»
- «آدیداس» به نویسندگی مهدی ضیاء چمنی و کارگردانی پویا غازی از مشهد/ معرفی شده از سوی هیأت انتخاب برگزیدگان جشنواره‌های تئاتر استانی
- «آقای اشمیت کیه؟» نوشته سباستین تیری به کارگردانی سهراب سلیمی از تهران/ مهمان
- «بازجویی‌ها» به نویسندگی و کارگردانی علی حاتمی‌نژاد از مشهد/ معرفی شده از سوی هیأت انتخاب بخش مسابقه
- «برگشتن» به نویسندگی خیرالله تقیانی‌پور و کارگردانی حسین مسافر آستانه از تهران/ مهمان
- «پینوکیو» به نویسندگی و کارگردانی اوشان محمودی از تهران/ مهمان
- «خدای جنگ» به نویسندگی و کارگردانی امین رضایی اردانی از مشهد/ معرفی شده از سوی هیأت انتخاب بخش مسابقه
- «خوابگرد» به نویسندگی نوید ایزدیار و کارگردانی امیر کلهری‌پور از آبیک/ معرفی شده از سوی هیأت انتخاب برگزیدگان جشنواره‌های تئاتر استانی
- «در اتاق باد می‌وزد» به نویسندگی امیر نجفی و کارگردانی سجاد تابش از تهران/ معرفی شده از سوی هیأت انتخاب بخش مسابقه
- «هیچ چیز جدی نیست» نوشته رچ اورلاف به کارگردانی مسعود دلخواه از تهران/ مهمان
آیدا آزاد
- 14
- 5
