توافق خودرو در برابر پنیر، توافقی برای افزایش سرعت خودروهای ژاپنی در اروپا

مذاکرات پیرامون پیمان همکاری تجاری اتحادیه اروپا و ژاپن با حصول توافقی مهم پایان یافت. توافق تجاری اتحادیه اروپا با ژاپن، برای خودروسازی ژاپن بیش از سایرین سودمند خواهد بود؛ زیرا با حذف تعرفه ورود خودروهای ژاپنی به کشورهای اتحادیه اروپا بازار بزرگ اروپا به تسخیر آنها در خواهد آمد. براساس مفاد این قرارداد اتحادیه اروپا تعرفه ۱۰ درصدی واردات خودرو و نیز تعرفه ۳ درصدی ورود قطعات خودرو را حذف خواهد کرد. این قرارداد ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا را که در مجموع سومین اقتصاد بزرگ دنیا را تشکیل می‌دهند تحت‌تاثیر قرار خواهد داد و بزرگ‌ترین منطقه آزاد اقتصادی جهان را ایجاد می‌کند. دو طرف شرایطی را پذیرفته‌اند که منجر به آزادسازی ۳۰ درصد از کل تولید اقتصادی جهان می‌شود.

اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین وارد‌کننده وسایل نقلیه موتوری در جهان است. با اجرای این توافق سلطه جهانی صنایع خودرو ژاپن تقویت خواهد شد. به این ترتیب اروپا آزادی عمل بیشتری برای خودروسازان ژاپنی قائل می‌شود؛ شرکت‌هایی که حتی در حال حاضر نیز بازیگران قدرتمندی در این عرصه به شمار می‌آیند. باید دید این توافق صنایع خودرو اروپا را به دست‌اندازمشکلات خواهد افکند یا خیر.

تنها چند ماه پس از توافق تجارت آزاد اتحادیه اروپا با کانادا، ثبت توافق تجارت آزاد با ژاپن، گامی دیگر در مسیر تجارت قاره سبز است. توافق اخیر از سوی مقامات اتحادیه اروپا به‌عنوان «مهم‌ترین توافق دوجانبه تجاری اتحادیه در طول تاریخ» نامیده شده است. ژاپن پس از آلمان، بزرگ‌ترین صادرکننده خودرو در جهان است و پس از چین و آمریکا سومین تولید‌کننده خودروهای سواری در جهان محسوب می‌شود.

از این شواهد چنین برمی‌آید خودروسازان ژاپن که هم‌اکنون نیز بازیگران عمده عرصه خودروی جهان هستند با  توافق اخیر جایگاه خود را بیش از پیش تثبیت خواهند کرد.به‌نظر می‌رسد نقش محوری صنعت خودرو در ژاپن مانع از انعقاد قراردادی عادلانه‌تر میان این کشور با اتحادیه اروپا شده باشد. اتحادیه اروپا در این توافق متحمل ریسک‌ زیادی می‌شود خودروسازان اروپایی خصوصا شرکت‌های خودروسازی آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی، و اسپانیایی با همتایان ژاپنی خود رقابت تنگاتنگی دارند. توافق اخیر ممکن است توسعه صنعت خودرو را در اسپانیا به تعویق بیندازد؛ چراکه این صنعت بر صادرات ۶/ ۴۱ درصدی خود به کشورهای اروپایی همچون فرانسه و ایتالیا متکی است. تحلیلگران بر این باورند که این توافق منجر به تقویت صنایع خودروآلمان در میان رقبای اروپایی خود خواهد شد، زیرا سایرین مغلوب ژاپنی‌ها خواهند شد.

فروش خودرو در اروپا همواره برای بزرگان خودروسازی ژاپن چالش‌برانگیز بوده است و این توافق فرصتی برای افزایش فروش در اختیار آنان قرار خواهد داد. هم‌اکنون تویوتا و سایر خودروسازان ژاپنی تنها ۱۳ درصد از بازار خودروی اروپا را در اختیار دارند و این رقم در مقایسه با سهم ۴۰ درصدی آنان در بازار خودروی آمریکا بسیار ناچیز به‌نظر می‌رسد. کارشناسان وجود تعرفه‌های گمرکی را عامل این موضوع می‌دانند. اما اغلب خودروسازان ژاپنی امروزه کارخانه‌هایی در اروپا دارند که طبق قوانین، از پرداخت تعرفه‌های گمرکی برای فروش محصولات خود معافند. به این ترتیب می‌توان ناموفق بودن خودروسازان ژاپنی را ناشی از این حقیقت دانست که محصولات آنها مورد توجه خریداران اروپایی قرار نمی‌گیرد.

توافق تجاری اتحادیه اروپا و ژاپن به شوخی قرارداد «خودرو در برابر پنیر» نامیده شده است. گرچه اروپا در روزهای اخیر با خوش‌بینی زیادی حصول این توافق را اعلام کرده است، اما این توافق ممکن است بعدها کمتر به مذاق طرف اروپایی خوش بیاید. براساس این توافق تعرفه ۱۰ درصدی ورود خودروهای ژاپنی به اتحادیه اروپا به تدریج و در طول ۷ سال حذف خواهد شد. اما تولیدکنندگان مواد غذایی اروپایی به سرعت از این قرارداد منتفع خواهند شد، چراکه تعرفه ۴۰ درصدی ورود پنیر و تعرفه ۱۵ درصدی ورود نوشیدنی‌ها بلافاصله اجرا خواهد شد. تعرفه سایر اقلام نظیر منسوجات و البسه به تدریج و طی بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ ساله حذف خواهد شد.

به طور خلاصه می‌توان گفت توافق اخیر موجب افزایش ۳۴ درصدی صادرات اتحادیه اروپا به ژاپن خواهد شد و در عوض صادرات ژاپن به اتحادیه را ۲۹ درصد افزایش خواهد داد. اما آیا این به معنی سود بیشتر برای اتحادیه اروپاست؟ لزوما این‌طور نیست. توافق اتحادیه اروپا و ژاپن باید به گونه دیگری مورد بررسی قرار بگیرد. تولید و فروش پنیر برای تولیدکنندگان اروپایی بسیار سهل و سودآور است، اما میزان تقاضا برای این اقلام در ژاپن به درستی روشن نیست.

در حقیقت آمارها نشان می‌دهند که هر ژاپنی در طول سال تنها ۲کیلوگرم از انواع پنیرهای اروپایی مصرف می‌کند.خودروسازان ژاپنی پیش از این توافق نیز در اتحادیه اروپا چندان ناموفق نبودند. در سال ۲۰۱۶ تقریبا یک‌پنجم واردات وسایل نقلیه موتوری اتحادیه اروپا از مبدا ژاپن صورت گرفته است. این رقم با اجرای توافق موسوم به «جیپا» افزایش خواهد یافت. گرچه اتحادیه خودروسازان اروپایی نهایتا واکنش مثبتی به خبر عقد این قرارداد نشان داده و آن را «نشانه‌ای مثبت برای تجارت جهانی» خوانده است، اما اعلام کرده است که اجرای کامل آن را بررسی خواهد کرد. در چنین توافقاتی حفظ جانب احتیاط حتمی است.

با کاهش تدریجی تعرفه ورود خودرو، به‌نظر می‌رسد شاهد انتقال قدرت در میان غول‌های صنایع خودروسازی اروپا به ویژه در آلمان و اسپانیا باشیم. ایتالیا و فرانسه که در سال‌های اخیر شاهد کاهش قابل توجه سهم خود در این بازار بوده‌اند، با وضعیت دشوارتری روبه‌رو خواهند شد. توافق نابرابر اتحادیه اروپا با ژاپن، ظرفیت این را دارد که بر وخامت شرایط خودروسازان اروپایی بیفزاید، چراکه این خودروسازان به تازگی از روند ۶ ساله افت فروش در قاره سبز رهایی یافته‌اند و در این توافق تدبیری برای تسهیل صادرات خودروهای اروپایی به ژاپن در نظر گرفته نشده است.

در گذشته نیز، قرارداد همکاری تجاری بین اتحادیه اروپا و کره جنوبی در سال ۲۰۱۱ سبب شد صادرات خودروهای هیوندایی و کیا به کشورهای عضو این اتحادیه ۱۰ درصد افزایش یابد. بالا گرفتن رقابت بر سر قیمت‌ها منجر شد گروه خودروسازی پژو سیتروئن تا آستانه ورشکستگی پیش رود. سرجیو‌مارچیونه، مدیر گروه پژو سیتروئن درباره توافق اخیر اتحادیه اروپا و ژاپن می‌گوید:

«اگر بناست تعرفه‌ ورود خودروهای ژاپنی را حذف کنیم، خودروسازان اروپایی باید کلاهخودهایشان را بر سر بگذارند و آماده جنگ شوند.» اتحادیه خودروسازان اروپایی (ACEA) از ژاپن خواسته است که با اعمال استانداردهای بین‌المللی به جای استانداردهای ملی در زمینه ایمنی و آلایندگی خودروها، از صرف زمان و هزینه اضافی برای بررسی و تایید این خودروها در اروپا جلوگیری کند. همچنین با حذف معافیت‌های مالیاتی خودروهای تولید ژاپن، فضای رقابتی عادلانه برای خودروسازان اروپایی در این کشور فراهم کند.