به گزارش دیده بان ایران خوزستان ازجمله استانهای کشور است که ۳ میراث جهانی را در دل خود جای داده. در این میان، شوش همواره مورد توجه بوده و هست.
محوطه ۴۰۰ هکتاری باستانی شوش شامل تپههای آکروپل، شهر صنعتگران و پیشهوران کاخ آپادانا و محوطه باستانی است که در سال ۱۳۹۴ به عنوان هجدهمین اثر جهانی ایران در فهرست یونسکو به ثبت رسید. با وجود آنکه محوطه این میراث جهانی مملو از آثار و اشیای منحصر به فرد از ایران باستان تا دوره اسلامی است اما اشیایی که در محوطه و موزه شوش نگهداری میشوند، شرایط مناسبی ندارند.
بسیاری از آثاری که در موزه شوش نگهداری میشوند در محفظههایی هستند که بازدیدکنندگان به راحتی میتوانند روی آنها دست بکشند و در مواردی شاهد تغییر رنگ اشیای تاریخی به واسطه دست کشیدنهای مکرر هستیم.
برخی از اشیا نیز نه تنها درون محفظه قرار ندارند بلکه به راحتی قابل دسترس بازدیدکنندگان هستند.
محمدحسین ارسطوزاده (معاون میراث فرهنگی خوزستان) درباره وضعیت نگهداری از آثار تاریخی در موزه و محوطه باستانی شوش گفت: آثاری که در موزه نگهداری میشوند؛ یا در ویترین قرار دارند، یا دور آنها شیشه کشیده شده. به هر حال اگر کسی بخواهد روی این آثار تاریخی دست بکشد باید روی وجدان خود پا بگذارد یا تلاش کند دستش برسد. مثلا سرستونی که در ورودی موزه قرار دارد فکر میکنم به هیچ عنوان امکان دسترسی به آن وجود ندارد مگر اینکه جهش فوقالعادهای برای دست زدن به آن انجام شود.
ارسطوزاده ادامه داد: در این سالها سعی کردیم، با ایجاد ویترینها و حفاظت الکترونیکی، موزه شوش وضعیت بهتری پیدا کند. به هر حال متولیان موزه هم هستند تا کسی به آثار دست نزند. البته در سال گذشته آثاری که بر اثر تماس دست دچار تغییر رنگ شدهاند در یک آزمایشگاه مجهز مرمت و پاکسازی شدهاند. اکنون نیز تعدادی از این آثار در کارگاه مرمت سنگ در دست مرمت هستند.
او تصریح کرد: شرایط نگهداری این آثار اگر صد در صد مطلوب نیست اما سعی کردیم ایدهآل باشد.
این صحبت در حالی مطرح میشود که نه تنها مراقبتها هنگام ازدحام بازدیدکنندگان به صفر میرسد بلکه در زمان بازدید بروشوری برای اطلاعرسانی و آگاهی به بازدیدکننده ارائه نمیشود.
به گفته کارکنان موزه شوش، بروشورها فقط در ایام نوروز ارائه میشوند و باتوجه به تعداد بازدیدکنندگان نوروزی بروشورها تمام میشود به همین دلیبل در طول سال هیچ بروشوری برای ارائه به سایر بازدیدکنندگان وجود ندارد.
محوطه میراث جهانی شوش بخشهای مختلفی را دربرمیگیرد که بخش قلعه آکروپل و کاخ آپادانا را نیز شامل میشود. وضعیت نگهداری اشیای تاریخی و میراث فرهنگی در این بخشها به مراتب بدتر است. اشیای تاریخی بدون هیچ حفاظتی در برابر عوامل طبیعی و غیرطبیعی در معرض آفتاب و باران، فضله حیوانان و البته ضربههای دست و پای برخی بازدیدکنندگان قرار دارند.
ارسطوزاده درباره روش محافظت از آثار شوش در برابر این تخریبها گفت: در خصوص آثاری که در فضای بیرونی محوطه در قالب باغ موزه طراحی شدهاند دو تفکر وجود دارد. تعداد زیادی از مرمتگران و باستانشناسان آثار تاریخی معتقدند این آثار برای قرار گرفتن در فضای سربسته و محصور طراحی نشدهاند چراکه ستونها از سنگ هستند و اگر در فضای ویترینی محصور شوند محیطی گلخانهای برای آنها ایجاد میشود که ممکن است فرسایش را تسریع کند.
معاون میراث فرهنگی خوزستان در خصوص آثار دوره اسلامی که مملو از فضله پرندگان شدهاند نیز گفت: درصدد طراحی پوششی برای این آثار هستیم تا از آنها در مقابل نزولات آسمانی، فضله حیوانات و تابش مستقیم خورشید محافظت کند. در این میان دو سه نمونه از این پوششها توسط همکاران ما در پایگاه میراث جهانی شوش آزمایش شده که فکر میکنم قبل تعطیلات نوروز آن را به نتیجه برسانند.
به گفته او، قبلا برخی از آثار در قالبهای شیشهای محصور شده بودند تا در برابر عوامل محیطی به جز نور خورشید محافظت شوند اما بعد از آزمایش اتفاقات غیرمعمولی رخ داد که کارشناسان متوجه شدند روند فرسایش سرعت گرفته است.
- 17
- 3
