جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳
کد مقاله: ۱۴۰۱۰۷۰۱۲۷

نحوه شکل گیری حکومت ساسانیان و سرانجام آن

حکومت ساسانیان,علت سقوط حکومت ساسانیان,وضع مردم در حکومت ساسانیان دورهٔ ساسانی یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین دوره‌های تاریخ ایران شناخته می‌شود
دورهٔ ساسانی در بین دوره های تاریخ ایران به عنوان مهم ترین و سرنوشت سازترین دوره محسوب می شود. امپراتوری ساسانی، فعالیت خود را با فتح اردشیر بابکان شروع کرد. شاپور اول، موجب به اوج رساندن آن شد و نهایتا توسط یزگرد سوم به اعراب، واگذار شد. در این مطلب از سرپوش با حکومت ساسانیان بیشتر آشنا خواهید شد.

حکومت ساسانیان

شاهنشاهی ساسانی، واپسین شاهنشاهی ایرانی پیش از حملهٔ اعراب به ایران و اسلام آوردن ایرانیان است. تمدن ایرانی در دورهٔ ساسانی، به نهایت شکوفایی و پویایی خود از جهات بسیاری رسید. ایران در دورهٔ ساسانیان بر فرهنگ روم، تأثیر فراوانی گذاشت. تأثیرات ساسانیان تنها محدود به مرزهای ایران نبود، بلکه تاثیراتش به هند، چین، اروپای غربی و آفریقا هم می رسد. ساسانیان در دوره های میانه موجب پدیداری هنر اروپایی و آسیایی شدند.

تاریخچه شکل گیری حکومت ساسانیان

پارس، محل حکومت نیروی اصلی مخالفین دولت اشکانی بود. همچنین ایالت پارس، اهمیت به سزایی به عنوان خاستگاه دولت قدیم هخامنشی داشت. بعلاوه ، محل زندگی تعدادی از بزرگان کشور و خاندانهای قدیمی بود که این بزرگان در آن جا زمین داشتند و از نیروی سواره نظام یا مشاغل دینی محسوب میشدند. خاندان ساسان، یکی از خاندانهای قدیمی پارس بود که نسبتشان را به هخامنشیان می رساندند.

ساسان بزرگ این خاندان در معبد آناهیتا در شهر استخر، رییس بود. موقعیت این شهر در نزدیکی تخت جمشید پایتخت هخامنشیان بود و معبدش از معابد مهم تلقی میشد. ساسان از اشکانیان، ناراضی بود و بطور کلی، ایالت پارس در زمان تأسیس سلسله اشکانی دربرابر آن مقاومت نموده و موفق به حفظ استقلال داخلی خود شده بود.

ازدواج ساسان با دختر فرمانروای پارس، باعث شد تا او صاحب موقعیت سیاسی و مقام دینی شود ثمره ی این ازدواج، پسری به نام بابک بود که به حکومت پادشاهی پارس رسید و اعتبار و نفوذ خاندان ساسان در زمان حکومت او بیشتر شد. به همین خاطر، آخرین پادشاه اشکانی به نام اردوان، نگرانی شد؛ زیرا میدانست که خاندان ساسان با دولت اشکانی، دشمنی داشت و اردشیر، پسر بابک بر علیه دولت اشکانی فعالیت می کند. از این رو درخواستش از بابک، چنین بود که اردشیر را پس از خود به حکومت پارس منصوب نکند.

وضع مردم در حکومت ساسانیان,پادشاهان معروف ساسانی,علت سقوط حکومت ساسانیان اردشیر بابکان حکومت ساسانی را تاسیس کرد

اردشیر، فرماندهی اسواران را در زمان پدرش بر عهده داشت. به این ترتیب با اشکانیان، دشمنی و مخالفت بیشتری کرد و در تلاش بود تا بزرگان و موبدان ناراضی را برای سرنگونی اشکانیان، با خودش همراه کند.

پادشاهان معروف ساسانی

مدت حکومت سلسله پادشاهان ساسانی از سال ۶۵۱ تا ۲۲۴ میلادی بود. پادشاهان زیادی در طول این مدت، بر سر کار آمدند که از معروف ترین آنها می توان به اردشیر بابکان موسس سلسله ساسانی، شاپور دوم، شاپور اول ساسانی، خسرو انوشیروان و خسرو پرویز اشاره کرد.

ظهور مانی و مزدک

پیشرفت های اجتماعی مختلفی در طول تاریخ ساسانیان شکل گرفت. پیامبر مشهور ایرانی، مانی، یکی از نمونه های آن به شمار می رفت که در حدود سال ۲۴۳ میلادی به معرفی دین جدید خود پرداخت. او تخصص بسیاری در زمینه خطاطی و نقاشی داشت و کتاب “ارژنگ” را به منظور متقاعد سازی مردم برای اعتقاد داشتن به دینش نوشت.

یکی از اصلاح گران ایرانی به نام مزدک بود که پیروانش نسبت به حاکمان زمان خود ابراز خشم کردند و میخواستند که عدالت اجتماعی بیشتری برقرار شود. مزدک و پیروان او در سال ۵۲۹ میلادی، کشته شدند. آنها بر جامعه ایرانی دوران ساسانی، تأثير به سزایی داشتند.

رسمیت یافتن دین زرتشت در حکومت ساسانی

موبدان در اثر اقدامات و اندیشه های مانی، تلاش بیشتری می کردند. یکی از موبدان، کرتیر نام داشت، او در تلاش برای مستحکم سازی بیشتر موقعیت دین زرتشتی بود. پس از شاپور اول، از پادشاهان ساسانی به عنوان افراد ضعیفی یاد میشد. در نتیجه کرتیر، نقش مهمی در اداره امور کشور داشت و دین زرتشت در پی کوشش های او به یک دین رسمی تبدیل شد و در اثر همین امر، اقدامات کرتیر و تعدادی دیگر از موبدان امور آتشکده ها منظم تر شد و آن ها دقیقتر ، مشاغل و مسئولیت ها را انجام می دادند. موبد موبدان به حدی قدرت پیدا کرد که دخالت مستقیمی در انتخاب ولیعهد داشت. موبد موبدان در هنگام تاجگذاری بر سر پادشاه جدید، تاج می گذاشت.

وقتی که دین زرتشتی، رسمیت یافت؛ کلیه قوانین، محاکمات، احوال شخصی و اقدامات حکومت برطبق دین رسمی انجام میشد. پیروان ادیان دیگر بخاطر رسمی شدن دین زرتشتی محدود شدند و آن ها در بسیاری از امور باید از قوانین و دستورات حکومت مرکزی پیروی می کردند. اقدام به جمع آوری و نتظیم اوستا، از دیگر اقدامات صورت گرفته در زمان رسمی شدن دین زرتشتی محسوب میشد.

سقوط حکومت ساسانیان

بزرگان ناراضی، پس از کشتن خسرو پرویز در زندان، در سال ۶۲۹ میلادی، پسرش شیرویه را بر تخت نشاندند ولی شیرویه در همان سال به قتل رسید. در این موقعیت، سه نفر در طول مدت یک سال بر تخت پادشاهی نشستند اما بلافاصله معزول یا کشته شدند. از این رو با افزایش دسته بندی و کشمکش بر سر قدرت، دوازده نفر در طول مدت چهار سال به سلطنت رسیدند ولی عملکرد موفقی نداشتند. وضع کشور در این زمان ، بسیار نابسامان شده بود چون پادشاهان ضعیف بودند و نمیتوانستند حملات رومیان و اقوام مهاجر را دفع کنند. همچنین آخرین پادشاه ساسانی به نام یزد گرد سوم، توانایی بهبود این اوضاع را نداشت.

حکومت ساسانیان,نحوه شکل گیری حکومت ساسانیان,سلسله ساسانی سلسله پادشاهان ساسانی از سال ۶۵۱ تا ۲۲۴ میلادی حکومت کردند

هجوم اعراب به ایران در حکومت ساسانی

مسلمانان در حدود سال ۱۲ هجری قمری وارد مزرهای ایران شدند. قبل از آن محمد ابن عبدالله برای خسرو پرویز، نامه ای ارسال کرد و او را به اسلام دعوت کرد.

در زمان خلافت ابوبکر، وقتی که محمد ابن عبدالله فوت کرد؛ خالدین ولید با سپاهیان عرب به مرزهای ایران رفتند که در بین النهرین بود. مثنی بن حارثه یکی از روسای قبایل عرب مجاور مرزهای ایران بود که او را در مرزهای ایران رهنمایی می کرد . دولت حیره تا قبل از خسرو پرویز وظیفه داشت که از مرزهای ایران دربرابر بادیه نشینان دفاع کند ولی خسرو پرویز با به دست گرفتن دولت حیره باعث شد که مرزبانان ایرانی با بادیه نشینان، مقابله کنند. خالدین ولید، مرزبانان را در حمله به ایران شکست داد.

در سال ۱۴ هجری، لشکریان عرب در جنگ قادسیه توانستند لشکر ایرانیان به فرماندهی رستم فرخزاد را شکست دهند. پس از آن پایتخت ساسانیان که شهر مدائن بود، سقوط کرد. یزگرد سوم، اقدام به عقب نشینی به مرکز ایران کرد. سپاهیان ساسانی در سال ۲۱ هجری در نزدیکی نهاوند دربرابر عراب صف آرایی کردند اما شکست خوردند. یزگرد سوم گریخت و به سمت شمال خراسان حرکت کرد. پس از ورود ایران به اعراب، آن ها تمام شهرها و آبادی ها را نابود کردند.

یزگرد سوم در سال ۳۱ هجری به دست یک آسیابان در شمال خراسان به قتل رسید و به این ترتیب، دوران پرشکوه فرمانروایی سلسله ساسانی در سال ۳۱ هجری تمام شد.

دستاوردهای ساسانیان

پادشاهان در طول تاریخ ساسانیان، یک نظام اداری را اعمال کرده بودند که به آن “دیوان” می گفتند. پس از گذشت مدتی متجاوزان عرب با فروپاشی امپراتوری ساسانیان، از این نظام برای ثبت و مدیریت غنایم جنگی خود بمدت چندین قرن استفاده کردند. ایرانی ها برای ممانعت از پیشروی افتالیت ها به داخل ایران و به سمت غرب، تلاش کردند. از شهرهای بنا شده در در این زمان می توان به بیشاپور و نیشابور اشاره کرد. دانشگاه گندی شاپور در نزدیکی شوشتر واقع در جنوب ایران راه اندازی گردید و به تدریس پزشکی یونانی و هندی در آن پرداختند.

در میان رشته های مطالعاتی، فلسفه و خرد، اهمیت بیشتری دارد. دانشمندان غیر ایرانی به قصد تحصیل و اقامت به ایران سفر کردند در حالی که برخی دیگر، پناهنده ی ایران شدند. ترجمه هایی به منظور ورود دانش بیشتر به ایران صورت گرفت. ایرانی ها پیشرفت های چشمگیری در صنایع دستی ظریف، موسیقی و معماری داشتند. برخی از صنایع دستی صادر شده ی ایرانیان به کشورهایی نظیر ژاپن، شیشه جات بود.

حمله ی اعراب به سرزمین های ایران باعث نابودی جهان نجیب زادگان شد ولی هویت ایرانی هم چنان در زبان، سنت و تاریخ آن باقی ماند. ایرانی ها دربرابر اشغالگران جدید مقاومت کردند و داشته هایشان را حفظ کردند – هرچند ایران، وضعیت آشفته ای به مدت دو قرن داشت. هویت ایرانی، صرفا به ساسانیان تعلق نداشت بلکه متعلق به تمامی ایرانیان بود و آنها تلاش می کردند تا این هویت را با تحمل سرکوب ها و پشتکار فراوان، حفظ کنند.

هنرها و فنون دوران ساسانی

ساختمانهای بزرگ ساخته شده از سنگ و گچ، یکی از مهمترین آثار بر جای مانده از دوران ساسانیان می باشد. شهر های متعددی در دوره ساسانی ساخته شد که این شهرها برج و بارو و امکانات دفاعی داشتند. از این شهرها می توان به بیشاپور و فیروز آباد( پیروز آباد) در استان فارس، گندیشاپور، تیسفون و مانند آن ها اشاره کرد. آتشکده، کاخ و قلعه هایی در این ساختمانها وجود داشت که هم چنان پابرجاست و از جمله ی آن ها می توان به کاخ مدائن در نزدیکی بغداد، قلعه دختر در نزدیکی فیروز آباد و آتشکده فیروز آباد اشاره کرد.

سقوط حکومت ساسانیان,پادشاهان معروف ساسانی,دوره حکومت ساسانیان اوج قدرت سیاسی ساسانیان، در دوره شاپور دوم ساسانی بوده است

گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش

  • 13
  • 3
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
علی نصیریان بیوگرافی علی نصیریان؛ پیشکسوت صنعت بازیگری ایران

تاریخ تولد: ۱۵ بهمن ۱۳۱۳

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر، نویسنده و کارگردان

آغاز فعالیت: ۱۳۲۹ تاکنون

تحصیلات: دانش آموخته مدرسه تئاتر در رشته هنرپیشگی

ادامه
پاوان افسر بیوگرافی پاوان افسر بازیگر تازه کار سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: ۲۷ تیر ۱۳۶۳ 

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر 

آغاز فعالیت: ۱۳۹۲ تاکنون

تحصیلات: لیسانس رشته ی مدیریت بازرگانی

ادامه
امین پیل علی بیوگرافی امین پیل علی بازیکن تازه نفس فوتبال ایران

تاریخ تولد: ۱۷ دی ۱۳۸۱

محل تولد: گیلان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک

تیم: تیم ملی فوتبال ایران

شماره پیراهن: ۱۵

ادامه
ابوطالب بن عبدالمطلب زندگینامه ابوطالب بن عبدالمطلب پدر امام علی (ع)

تاریخ تولد: ۳۵ پیش از عام‌الفیل

محل تولد: مکه

دیگر نام ها: عبدالمطلب، عبدالمناف، عمران

دلیل شهرت: رئیس قبیله بنی هاشم، پدر امام علی (ع)، عمو و حامی حضرت محمد (ص)

درگذشت: سال دهم بعثت

آرامگاه: مکه در گورستان ابوطالب

ادامه
رودریگو هرناندز بیوگرافی «رودریگو هرناندز»؛ ستاره ای فراتر از یک فوتبالیست | هوش و تفکر رمز موفقیت رودری

تاریخ تولد: ۲۲ ژوئن ۱۹۹۶

محل تولد: مادرید، اسپانیا

حرفه: فوتبالیست 

پست: هافبک دفاعی

باشگاه: منچسترسیتی

قد: ۱ متر ۹۱ سانتی متر

ادامه
موسی التماری بیوگرافی موسی التماری بازیکن فوتبال اردنی

تاریخ تولد: ۱۰ ژوئن ۱۹۹۷

محل تولد: امان، اردن

حرفه: فوتبالیست

باشگاه کنونی: باشگاه فوتبال مون‌پلیه فرانسه

پست: مهاجم

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه
اوسمار ویرا بیوگرافی اوسمار ویرا سرمربی تیم پرسپولیس

تاریخ تولد: ۳ ژوئیه ۱۹۷۵

محل تولد: ریو گرانده دو سول ، برزیل

حرفه: سرمربی تیم فوتبال

باشگاه کنونی: پرسپولیس

آغاز فعالیت: سال ۱۹۹۴

ادامه
اوستون ارونوف بیوگرافی اوستون ارونوف بازیکن فوتبال ازبکی در تیم های ایرانی

چکیده بیوگرافی اوستون ارونوف

نام کامل: اوستون رستم اوگلی اورونوف

تاریخ تولد: ۱۹ دسامبر ۲۰۰۰

محل تولد: نوایی، ازبکستان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک تهاجمی

باشگاه کنونی: پرسپولیس

ادامه
اکرم عفیف بیوگرافی اکرم عفیف بازیکن برتر تیم ملی قطر

تاریخ تولد: ۱۸ نوامبر ۱۹۹۶

محل تولد: دوحه، قطر

حرفه: فوتبالیست

پست: وینگر

باشگاه کنونی: السد قطر

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه

انواع ضرب المثل درباره شتر در این مقاله از سرپوش به بررسی انواع ضرب المثل درباره شتر می‌پردازیم. ضرب المثل‌های مرتبط با شتر در فرهنگها به عنوان نمادهایی از صبر، قوت، و استقامت معنا یافته‌اند. این مقاله به تفسیر معانی و کاربردهای مختلف ضرب المثل‌هایی که درباره شتر به کار می‌روند، می‌پردازد.

...[ادامه]
ویژه سرپوش