مطلع و مقطع در شعر فارسی چیست؟

گاهی بعضی غزلها دو تا سه مطلع دارند

مطلع و مقطع

مطلع به بیت اول غزل اطلاق میشود. گاهی اوقات، تعداد مطلع های موجود در بعضی از غزلها به دو یا سه مطلع می رسد. مقطع با نام های دیگری همچون خِتام یا مُختَم شناخته میشود. به آخرین بیت غزل یا قصیده در شعر فارسی که شاعر، اشاره ای به« تخلص» یا نام اختصاصی ادبی خود در آن دارد؛ مقطع می گویند . مَقطع از نظر شاعران، بیتیست که در پایان اشعار قرار دارد و بدان ختم میشود.

عموما مطلع از ابیاتی با مفهوم كامل، برخوردار است و پسندیده نیست که ابیات مطلع را در ابیات دیگر شعر، معنی کنید. از این رو شاعر باید در بیان ابیات مطلع، نهایت تلاش خود را از نظر زیبایی و رسایی بیت ها بکار گیرد.

اگر شاعر در پایان شعرش، از دقت و حُسنِ سلیقه در انتخاب لفظ و معنی برخوردار باشد و باعث جذاب و دلنشین شدن ان بیت گردد؛ در شنونده، اثری خوب و خاطره انگیز برجای میگذارد. در اینصورت در علم بدیع، تحت عنوان حُسنِ مقطع و حُسنِ ختام شناخته میشود و به آن" ردالمطلع" می گویند و معمولاً در آن از اسم تخلص شعر شاعر، ‏استفاده شده است.

گاهی مطلع و مقطع به معنی آغاز و انجام سخن به کار می رود

گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش