علت‌ تیترهای جنجالی روزنامه‌های ورزشی نداشتن تخصص روزنامه‌نگاری است

بیژن نفیسی ـ روزنامه‌نگار و مدرس دانشگاه ـ در گفت‌وگویی با ایسنا، درباره‌ی اعتبار رسانه‌ها در حوزه ورزش و اینکه چقدر این رسانه‌ها از فضای سالمی برخوردار هستند، بیان کرد: حوزه ورزش در همه جای دنیا جا افتاده است و ما در ایران از این قاعده مستثنی نیستیم. یکی از مقوله‌هایی که جاذبه دارد و طیفی از مخاطب عام و ناهمگون را می‌تواند پوشش دهد، همین نشریات ورزشی است. البته در کشور ما نشریات ورزشی بیشتر توجهشان به فوتبال است. منتهی لازمه فعالیت در یک نشریه تخصصی، داشتن دانش کافی در آن زمینه است. ممکن است در زمینه ورزشی همه مدعی باشند که این دانش را دارند ولیکن همه ما می‌دانیم که به همین سادگی‌ها هم نیست و قوانین و مقررات و زمینه‌های مختلفی وجود دارد که باید به آن‌ها احاطه داشت؛ بنابراین یک بخشی به دانش و سواد برمی‌گردد که فرد، هم دانش روزنامه‌نگاری داشته باشد و هم دانش حوزه ورزش و حوزه مورد نظر.

وی ادامه داد: به همین سادگی نمی‌شود با قضایا برخورد کرد. هر جریانی پشت پرده‌ای دارد که باید با آگاهی و دانش کافی به آن پرداخت. حوزه ورزش خیلی پیچیده‌تر از آن است که فکرش را می‌کنیم و پشت آن باندهای مختلفی هستند که بر روی قضایا تأثیر زیادی دارند؛ بنابراین اداره نشریات ورزشی سخت است.

این مدرس دانشگاه در عین حال گفت: نشریات ورزشی ما با افراد عام‌تری سروکار دارند که این امر مسؤولیت اجتماعی این رسانه‌ها را سنگین‌تر و سخت‌تر می‌کند. در حالی که به نظر ساده می‌رسد. درآوردن یک سری از نشریات تخصصی به مراتب از نشریاتی که در شاخه‌های مختلف تخصصی هستند، سخت‌تر است؛ به عنوان مثال شما اگر بخواهید برای کودکان نشریه دربیاورید به مراتب سخت‌تر است تا اینکه برای سیاست‌مداران بخواهید نشریه دربیاورید. در مورد ورزش هم همین طور است.

کار بسیار سخت‌ است و نیاز به سرمایه بیشتری هم دارد. ما تخصص روزنامه‌نگاری را خیلی عام می‌بینیم در حالی که الان هر کدام شاخه‌های تخصصی پیدا کرده‌اند و باید روی آن‌ها کار شود؛ باید به گونه‌ای بر روی تخصص‌های مختلف کار کرد که روزنامه‌نگارهای تخصصی‌ تربیت شوند و شناخت و اصول روزنامه‌نگاری را یاد بگیرند. نشریات ورزشی ما عمق نفوذشان بیش از نشریات عمومی است.

این روزنامه‌نگار پیشکسوت یکی از علت‌های تیترهای جنجالی روزنامه‌ها و نشریات ورزشی را نداشتن تخصص روزنامه‌نگاری کافی عنوان کرد و گفت: روزنامه‌های ورزشی با تیترهای جنجالی تلاش می‌کنند مخاطب را به داخل صفحات روزنامه بکشانند منتها این نوع شیوه کار ممکن است در کوتاه مدت به ما جواب دهد، ولی در دراز مدت خواننده را از واقعیت دور می‌کند. اگر نشریات ورزشی ما موفق عمل می‌کردند تیراژ عمومی روزنامه‌های ما می‌بایست در سطح بالاتری قرار می‌گرفت اما نسبت به استانداردهای جهانی بسیار پایین است. ممکن است در مقطع کوتاهی با این جنجال‌ها سعی کنیم خواننده را به سمت خودمان بکشانیم ولی خواننده بعدها احساس خواهد کرد که چیزی به دانشش اضافه نشده است. این اتفاق زیان‌آور است و در دراز مدت تعداد خوانندگان را کمتر خواهد کرد. ما تا چه حد می‌توانیم هر بار خواننده جدیدی را جذب کنیم. مهم هنر نگه داشتن مخاطب است نه ریزش آن.

نفیسی سپس گفت: یکی از زمینه‌های خیلی مهمی که به نفع مخاطب و به نفع خواننده‌های نشریات ورزشی است تعدد آن‌هاست. هر چه تعداد نشریات زیاد باشد عملا ضد و نقیض گویی‌های آن‌ها مشخص می‌شود. این امر خود به خود به مخاطب و شرایط سالم‌سازی رسانه‌ها کمک می‌کند.

اودر عین حال گفت: به طور کلی نباید به این رسانه‌ها بدبینانه نگاه کرد و همه چیز را بر دوش آنها گذاشت که به فرض این رسانه است که فضای ورزش را مسموم کرده است. باید آن زمینه در درون سازمان ورزشی وجود داشته باشد و اگر نباشد، نمی‌توان همه مسؤولیت را برگردن رسانه انداخت. این درست نیست که ما هر اتفاقی که در ورزشمان می‌افتد را به گردن رسانه‌های ورزشی‌مان بیندازیم. واقعیت این است که سازمان ورزشی هم ساختاری دارد که دچار مشکل است و بازتاب آن زمانی که در نشریات ورزشی قرار می‌گیرد، ممکن است کمی آب و تاب بیشتری پیدا کند.

او با بیان اینکه نشریات بدون دلیل موجی را ایجاد نمی‌کنند، گفت: زمینه در ساختارهای اصلی نامطلوب است که باعث شده است ما بازتاب آن را در رسانه‌ها ببینیم. اصل قضیه این است که در هر حوزه‌ای هر که اتفاقی می‌افتد نباید آن را به رسانه‌ها نسبت داد و تقصیر کار را رسانه‌ها دانست. رسانه‌ها همان شرایطی را بازتاب می‌دهند که در جامعه ما حاکم است. متاسفانه هیچگاه نیامده‌ایم شرایطی که در ساختارها وجود دارد را عیان کنیم و حتی خود مسؤولان بیایند و مسکلات را مطرح کنند.

بیژن نفیسی در پایان برای حفظ رسانه‌های ورزشی و سالم بودن‌شان گفت: مهم‌ترین نکته‌ای که وجود دارد این است که سعی کنند با دانش و تخصص بیشتری خبر را تحلیل کنند. مهمترین چیزی که برای هر رسانه‌ای باقی می‌ماند نگاه تحلیلی است. الان ما در جام جهانی شرکت کردیم. آنالیز آنچه که اتفاق افتاده و اظهار نظر درباره آینده‌ای که در پیش روست، همه احتیاج به دانش دارد. اینکه فوتبال را بشناسیم اصول آن را بدانیم و بدانیم که جایگاه ما کجاست. قاعده‌های روزنامه‌نگاری را بدانیم بیش از اندازه بزرگ‌نمایی و یا کوچک‌نمایی نکنیم.

رسانه‌های ورزشی در سایر نقاط دنیا تخصصی‌تر دنبال می‌شوند. به دلیل تعدد حوزه‌ها، روزنامه‌نگاران خیلی از مسیر اصل فراتر نمی‌روند و نمی‌توانند مسائل را وارونه جلوه دهند، به همین جهت مجبورند در همان چارچوب‌ها بمانند، چراکه نشریات آنقدر زیاد است که واقعیت امر برایشان به زودی مشخص می‌شود. امیدوارم نشریات ما هم با نگاه عمیق‌تری دانش جامعه را نسبت به رشته‌های مختلف ورزشی بالا ببرند.