صفر تا صد هک کردن ۵۰ میلیون حساب فیس بوک

 بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان مورد یک حمله اینترنتی وسیع قرار گرفته که براساس آن به حساب ۵۰ میلیون کاربر نفوذ شده است. هنوز از کم و کیف این حمله اینترنتی و میزان خسارت آن اطلاعات دقیقی به‌دست نیامده اما فیس‌بوک گفته فعلا این مشکل امنیتی را برطرف کرده است. کارشناسان هشدار داده‌اند حساب‌های اینستاگرام هم ممکن است تحت‌تاثیر این حمله قرار گیرد. این تازه‌ترین بحران برای شرکتی است که طی یک سال اخیر به خاطر بی‌توجهی به حریم شخصی کاربران مورد انتقاد فراوان قرار داشته است.

بدبیاری‌های فیس‌بوک تمامی ندارد. ۵۰ میلیون اکانت کاربران فیس‌بوک روز جمعه هک شد و تاثیر این موضوع نه فقط بر فیس‌بوک بلکه شامل اینستاگرام، اسپاتیفای و Airbnb نیز می‌شود. فیس‌بوک به کسانی که اکانت آنها هک شده هشدار لازم برای تغییر پسورد را داده است. گفته شده اکانت خود زاکربرگ و شرلی سندبرگ نیز در میان ۵۰ میلیون اکانت هک شده است. این احتمالا بزرگ‌ترین هک تاریخ فیس‌بوک است.

خود فیس‌بوک روز جمعه این نفوذ و سرقت اطلاعات ده‌ها میلیون اکانت را تایید کرده است هرچند هویت هکرها مشخص نیست. هک شدن اکانت‌های فیس‌بوک یکی از بزرگ‌ترین نفوذهای اتفاق افتاده در تاریخ اینترنت است  و میلیون‌ها اکانتی که از طریق فیس‌بوک به شبکه‌های اجتماعی دیگر وارد می‌شدند یا به نوعی از سیستم ورود فیس‌بوک استفاده می‌کردند نیز در میان قربانیان قرار دارند.

  هرچند فیس‌بوک به کاربرانی که پسورد اکانتشان لو رفته توصیه‌های لازم را کرده اما کارشناسان امنیتی به همه کاربران فیس‌بوک توصیه می‌کنند که پسوردهای این سرویس را تغییر دهند. فیس‌بوک در بیانیه‌ای اعلام کرده اشکال امنیتی که منجر به این سرقت اطلاعات کاربران شده را برطرف کرده و مقامات قضایی را نیز در جریان این موضوع قرار داده هرچند از هویت هکرها و مبدا آنها و همچنین میزان خسارتی که به بار آورده‌اند فعلا خبری نیست.

چه چیزی هک شده است؟

فیس‌بوک می‌گوید هنوز در مراحل اولیه تحقیق درباره این هک است اما به گفته فیس‌بوک هکرها از دو باگ موجود در این سایت برای نفوذ استفاده کرده‌اند که دست بر قضا این باگ‌ها در بخش مربوط به تنظیم اطلاعات حریم شخصی کاربران بوده است. موضوعی که ظاهرا دست از سر فیس‌بوک برنمی‌دارد. یکی از این باگ‌ها مربوط به آپلود ویدئویی برای اپلیکیشن تبریک تولدفیس‌بوک است که سال ۲۰۱۷۷ توسط فیس‌بوک معرفی شده است. این حفره امنیتی به هکرها اجازه می‌داد تا به اصطلاح به توکن (Token) کاربران دسترسی پیدا کنند؛کلید دیجیتالی که دسترسی به اکانت را فراهم می‌کند.

هنوز مشخص نیست این هک چه زمانی اتفاق افتاده است. شرکت فیس‌بوک روز جمعه بیش از ۹۰ میلیون اکانت را مجبور کرد تا دوباره وارد حساب کاربری‌شان شوند. فیس‌بوک در حال حاضر ۲/ ۲ میلیارد کاربر دارد. تیم امنیتی فیس‌بوک تابستان امسال بعد از خروج Alex Stamos رئیس بخش امنیتی این شرکت کاملا متحول شد. او این شرکت را برای تدریس در استنفورد ترک کرد. تیم امنیتی فیس‌بوک از آن زمان به جای کار به‌صورت یک بخش مستقل به‌عنوان بازویی برای تیم محصول فیس‌بوک در سراسر این شرکت در آمد. فیس‌بوک اعلام کرد با این تغییر ساختاری بخش امنیت در هر مرحله از توسعه محصول بر آن اشراف خواهد داشت.

واکنش‌ها به نفوذ در فیس‌بوک

مارک زاکربرگ در نخستین واکنش نسبت به این اتفاق گفت: ما این موضوع را بسیار جدی گرفته‌ایم. خوشحالم که این (‌نفوذ) را کشف کردیم اما این واقعا اشکال بزرگی است که در سیستم ما به وجود آمده است.  روهیت چوپرا، عضو کمیسیون تجارت فدرال نیز در این باره گفت: این نفوذ نه تنها حریم خصوصی ما را به خطر انداخته بلکه اقتصاد و امنیت ملی ما را نشانه گرفته است. هزینه  بی‌عملی ما بسیار بالا خواهد بود و باید در این زمینه پاسخگو باشیم. هک فیس‌بوک زمانی اتفاق افتاده که این شرکت همچنان زیر فشار افکار عمومی و مقامات دولتی در زمینه فروش اطلاعات شخصی کاربران به شرکت‌هایی چون کمبریج آنالیتیکاست؛ موضوعی که به عذرخواهی رسمی زاکربرگ منجر شد. البته نفوذ به فیس‌بوک با ماجرایی که در موضوع کمبریج آنالیتیکا پیش آمد متفاوت است چراکه در آنجا فیس‌بوک خود دسترسی این شرکت به اطلاعات مردم را فراهم کرده بود (با هدف درآمدزایی) اما در این ماجرا فیس‌بوک ناخواسته مورد این نفوذ اینترنتی واقع شده است.

فیس‌بوک جلوی انتشار خبر هک را می‌گیرد

خبر هک شدن روز جمعه فیس‌بوک تحلیل‌ها و نظرات مختلفی را به همراه داشته اما به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان  مایل نیست از فضای خود این شبکه برای گسترش تحلیل‌ها و اخبار مربوط به این هک استفاده شود. تنها دقایقی پس از آنکه فیس‌بوک از طریق یک کنفرانس مطبوعاتی از نفوذ هکرها به این شبکه اطلاع داد کاربران متوجه شدند که قادر به اشتراک‌گذاری اخبار و گزارش‌های مربوط به این هک در خود فیس‌بوک نیستند.

ظاهرا فیس‌بوک برای ساعتی عبارت «فیس‌بوک هک شد» را در کل این شبکه فیلتر کرد و کاربران قادر به اشتراک‌گذاری این خبر نبودند. برخی رسانه‌ها نیز اعلام کردند فیس‌بوک اجازه نشر اخبار آنها را نمی‌دهد. کاربران هنگام انتشار این خبرها با این پیغام مواجه می‌شدند: «سیستم امنیتی ما نشان می‌دهد که تعداد زیادی از کاربران این محتوا را انتشار داده‌اند که ممکن است اسپم باشد لطفا چیز دیگری را پست کنید.» مطالب خبرگزاری AP و روزنامه گاردین از جمله مطالبی بود که فیس‌بوک آنها را اسپم تشخیص داد!  این حرکت فیس‌بوک انتقادات زیادی نسبت به آن ایجاد کرد که جلوی انتشار اخبار مربوط به هک خود را گرفته است.

هک فیس‌بوک، هک اینستاگرام

در همین حال هک شدن فیس‌بوک به نوعی گمانه زنی برای هک شدن سرویس‌های زیر مجموعه مثل اینستاگرام را هم افزایش داده است. بسیاری از کاربران امروزه می‌توانند از طریق اکانت فیس‌بوک خود وارد اینستاگرام یا برخی سایت‌های دیگر شوند و احتمال اینکه در آینده کاربران قادر به دسترسی به اینستاگرام یا دیگر اکانت‌های مرتبط با فیس‌بوک شوند هم وجود دارد. نایب رئیس بخش مدیریت محصولات فیس‌بوک گفته که این احتمال وجود دارد هکرها دسترسی به اینستاگرام افراد را از طریق فیس‌بوک انجام دهند اما خودفیس‌بوک هیچ شواهدی در این زمینه ندارد که هکرها به اکانت‌های اینستاگرام نیز نفوذ کرده‌اند.

  هرچند هنوز نشانه‌ای از هک شدن اکانت‌های وابسته به فیس‌بوک مثل اینستاگرام به چشم نمی‌خورد اما نگرانی‌ها در مورد نحوه مدیریت اینستاگرام – موفق ترین خرید فیس‌بوک که بسیاری آن را از خود فیس‌بوک موفق‌تر می‌دانند – بالا گرفته است. تنها چند روز از استعفای دو بنیان‌گذار اینستاگرام از این شرکت و سپردن مدیریت اجرایی آن به مدیران ارشد فیس‌بوک می‌گذرد. اینستاگرام تا قبل از این ماهیت مستقل خودرا حفظ کرده بود اما گفته می‌شود دخالت‌های متعدد مدیریت ارشد فیس‌بوک و تلاش برای ارتباط این دو سرویس به هم بنیان‌گذاران اینستاگرام را مجبور به استعفا کرده است.

فیس‌بوک مایه مباهات یا خجالت صنعت؟

بروز پیاپی چند بحران مختلف برای فیس‌بوک این شرکت را طی یک سال اخیر از یکی از مثال‌های موفق صنعت تکنولوژی به یکی از  دردسرسازترین شرکت‌ها در این عرصه تبدیل کرده است. نه تنها بسیاری از شخصیت‌ها و جریانات سیاسی بعد از ماجرای کمبریج آنالیتیکا از فیس‌بوک به‌عنوان یک خطر بالقوه برای حریم خصوصی نام می‌برند بلکه بسیاری در سیلیکون ولی هم معتقدند عملکرد فیس‌بوک باعث بی اعتمادی نسبت به شرکت‌های تکنولوژی شده است.  در جریان مربوط به رسوایی کمبریج آنالیتیکا فیس‌بوک نشان داد که به‌عنوان یک بازیگر بزرگ صنعت احاطه‌ای بر دامنه وسیع امپراتوری‌اش ندارد.  ماجراهای کمبریج آنالیتیکا حالا پای دیگر بزرگان حوزه تکنولوژی را به راهروها و اتاق‌های قانون‌گذاران باز کرده است.

شرلی سندبرگ معاون فیس‌بوک حدود یک ماه قبل در کنار جک دورسی بنیان‌گذار و مدیرعامل توییتر در مقابل قانون‌گذاران آمریکایی به سوالات در مورد چگونگی مواجهه با تبلیغات انتخابات پیش رو پاسخ گفتند. خود فیس‌بوک به زحمت توانست از زیر بار فشار افکار عمومی در ماجرای کمبریج آنالیتیکا بیرون بیاید. در آن زمان بسیاری از شخصیت‌های مشهور از جمله یکی از بنیان‌گذاران واتس‌اپ و ایلان ماسک مدیرعامل تسلا اکانت خود را از فیس‌بوک حذف کردند. ایلان ماسک حتی اکانت شرکت‌های اسپیس ایکس و تسلا را هم از این شبکه اجتماعی حذف کرد.  ماجرای اخیر هرچند تاثیر ملموسی بر زندگی روزانه کاربران نگذاشته اما تازه‌ترین بحرانی است که احتمالا به بی‌اعتمادی کاربران به این شبکه دامن می‌زند.