به گزارش فرارو، دولت در لایحه بودجه سال ۹۷ که روز یکشنبه (۱۹ آذر) به مجلس تقدیم کرد، افزایش سه برابری عوارض خروج از کشور را پیشنهاد داده است. بر این اساس هر نفر در سفر نخست ۲۲۰ هزار تومان باید عوارض خروج پرداخت کند، این مبلغ در سفر دوم حدود ۵۰ درصد افزایش می‌یابد (۳۳۰ هزار تومان) و برای سفرهای سوم و بیشتر با ۱۰۰ درصد افزایش، به ۴۴۰ هزار تومان می‌رسد.
قرار است ۴۰ هزار تومان از مبلغ تعیین شده برای عوارض خروج، به توسعه زیرساخت‌ها و تاسیسات گردشگری و حمایت از بخش میراث فرهنگی و صنایع دستی اختصاص یابد.
کلیات لایحه بودجه هنوز در مجلس بررسی نشده است، طبیعتا این بخش نیز تا به تصویب مجلس نرسد و به قانون تبدیل نشود، اما از روز گذشته که لایحه تقدیم مجلس شده است با وجود اینکه بخش های مهم و جنجالی متعددی دارد اما این بند از لایحه سروصدای زیادی به پا کرده و منتقدان زیادی داشته است.
قانون دریافت عوارض خروج از کشور در سال ۱۳۶۴ در مجلس و شورای نگهبان تصویب و دولت مکلف شد از هر مسافری که با گذرنامه ایرانی سفر می‌کند، عوارض بگیرد. این قانون کودکان زیر هفت سال و شاغلان برخی مشاغل یا موارد خاص را مستثنی میکرد و برای زائران هم پنجاه درصد تخفیف قائل شده بود. در آن زمان عوارض خروج برای بار اول در هر سال پنج هزار تومان و برای بار دوم به بعد ده هزار تومان بود.
مردم، کارشناسان و فعالات حوزه گردشگری هر کدام از جنبه ای به نقد افزایش عوارض خروج از کشور پرداخته اند.
دولت چه می گوید؟
علی اصغر مونسان رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روز گذشته در نشست خبری درباره افزایش عورض سفر به خارج از کشور گفت: «۱۶۰ میلیارد تومان از اعتبارات عوارض خروج به سازمان تعلق خواهد گرفت.»
مونسان در پاسخ به سوالی درباره افزایش سه برابری عوارض خروج از کشور که آیا ناشی از حساسیت‌های رییس‌جمهور نسبت به خروج ۹ میلیون ایرانی بوده یا بخشی از این عوارض به این سازمان تعلق خواهد گرفت گفت: «آنچه رییس‌جمهور تاکید داشت، به موضوع رونق گردشگری و ارتقای این صنعت و افزایش تورهای ورودی مربوط است. به همین خاطر در زمان تدوین لایحه بودجه، دولت برای عوارض خروج از کشور تصمیمی گرفت که بر این اساس بخشی از اعتبار به این سازمان تعلق می‌گیرد و سازمان برنامه و بودجه این اعتبار را در بودجه سازمان برای سال ۹۷ در نظر گرفته است.»
مونسان در پاسخ به اینکه آیا سازمان میراث فرهنگی برای افزایش عوارض نظر مشورتی داشته است گفت: «حتما در تدوین بودجه دستگاه‌ها نظر دارند و همه بخش‌ها موظف به همکاری هستند و برای ما مهم، افزایش منطقی است و اگر قرار است درآمدی به دست آید، باید صرف حمایت از تورهای ورودی شود.»
او در پاسخ به این سوال که چند درصد از این عوارض به سازمان تعلق گرفته گفت: «این موضوع باید در بودجه سال ۹۷ پس از تصویب مجلس نهایی شود، اما در گذشته ۱۰ هزار تومان از عوارض خروج از کشورِ هر شخص به سازمان می‌رسید که اکنون به ۴۰ هزار تومان افزایش یافته و در کل ۱۶۰ میلیارد تومان اعتبارات عوارض به این سازمان تعلق خواهد گرفت.»
در همین حال شب گذشته محمد باقر نوبخت سخنگوی دولت و رییس سازمان و مدیریت و برنامه ریزی افزایش سه برابری عوارض خروج از کشور، را «مشارکت عمومی» در توسعه زیرساخت های گردشگری دانست.
او در یک گفت و گوی تلویزیونی در توجیه این اقدام، با کنایه به "دارندگی و برازندگی" اشاره کرد و گفت: «افرادی که به کشورهای خارجی می روند یک مقدار هم به گردشگری کشور خودشان کمک کنند. ما از آن ها سپاسگذاریم و این را یک مشارکت عمومی در توسعه زیرساخت های گردشگری کشور تلقی می کنیم، به همین خاطر هم در بودجه سال ۹۷ برای گردشگری منابع ویژه ای درنظر گرفته‌ایم.»
نمایندگان مجلس چه می گویند؟
با وجود اینکه دولت استدلال هایی همچون حمایت از گردشگری کشور برای این بند ارائه می کند، اما ظاهرا نگاه نمایندگان مجلس نیز به پیشنهاد دولت مثبت نیست.
امروز سعید باستانی سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن در گفت و گویی با خبرگزاری ایسنا اظهار کرد: «تعداد مسافران ایرانی که در طول سال برای سفرهای زیارتی، تحصیلی، کاری و تفریحی از کشور خارج می‌شوند بالغ بر ۱۰ میلیون نفر است اما آمار دقیقی وجود ندارد که گفته شود چه میزان از این سفرها سفرهای تفریحی است.»
نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس ادامه داد: «اگر استدلال دولت‌مردان این باشد که هموطنانی که به خارج از کشور سفر می‌کنند، درآمد بالایی دارند پس باید هزینه «خوشگذرانی‌شان» را هم بپردازند، باید گفت وقتی مشخص نیست چه میزان از سفرها سفرهای تفریحی است چرا باید آحاد مردم را درگیر تصمیمی کرد که موجب مضاعف شدن فشار اقتصادی بر مردم می‌شود؟»
فاطمه ذوالقدر عضو هیات رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس نیز معتقد است "بعید است که مجلس با افزایش سه برابری عوارض خروج از کشور موافقت کند."
او این بخش از لایحه و استدلال دولت در این باره را "غیرمنطقی" خواند و گفت: «طبقات متوسط اقتصادی به سفرهای زیارتی، تحصیلی و کاری و بخش کوچکی نیز سالی یکی دو بار به سفرهای تفریحی می‌روند، که در صورت سه برابر شدن عوارض خروج از کشور فشار اقتصادی زیادی به این افراد وارد می‌شود هر چند که درآمد دولت از این ناحیه بیش از سه برابر افزایش یابد.»
قاسم احمدی لاشکی عضو کمیسیون میراث فرهنگی مجلس هم به "خانه ملت" گفت: «اگرچه افزایش عوارض نسبت به سال پیش امری عادی و طبیعی است اما رقمی که دولت در لایحه بودجه سال ۹۷ پیش‌بینی کرده است قابل قبول نیست و در کمیسیون تلفیق بودجه نیاز به بررسی دقیق دارد و باید نظر نمایندگان در نظر گرفته شود.»
او بابیان اینکه مبلغ عوارض در لایحه سال ۹۷ به اصلاح نیاز دارد، افزود: «گردشگری صنعتی دو طرفه است و با تعامل کشورها گسترش می‌یابد و نمی توان انتظار داشت با ایجاد موانعی همچون افزایش عوارض خروج از سفر مردم به کشورهای دیگر جلوگیری کرد و درمقابل به دنبال جذب گردشگر خارجی بود.»
فعالان گردشگری چه می گویند؟
اما با وجود اینکه دولت مدعی است این افزایش به گردشگری کشور کمک می کند اما فعالان این حوزه نیز از آن حمایت نمی کنند.
ابراهیم پور فرج رییس جامعه تورداران ایران در این باره معتقد است: «ما نمی‌توانیم مردم را از سفر رفتن منع کنیم، یا آنهایی که مسافرِ خارج هستند را جریمه و تنبیه کنیم، معنای افزایشی که در عوارض خروج از کشور اتفاق افتاده، همین می شود.»
او افزود: «با این مبلغی که برای عوارض تعیین کرده‌اند، یک خانواده چهار نفره فقط برای یک سفر باید حدود یک میلیون تومان عوارض خروج بدهد. در سفر دوم این رقم به حدود ۱.۵ میلیون تومان می‌رسد. آیا وقتی این پیشنهاد را مطرح می‌کردند، از خود سوال پرسیدند با این تصمیم چه گروهی را از سفر منع یا جریمه می‌کنند؟»
رئیس جامعه هتل داران گفت: «قطعا ما به عنوان بخشی که گفته شده قرار است از طریق ۱۶۰ میلیارد تومانی اعتبار عوارض خروج حمایت شویم، باید خوشحال باشیم؛ ولی ما چنین منافعی را نمی‌خواهیم. اصلا سازمان میراث فرهنگی با این پول چه کار می‌تواند انجام دهد؟ آیا قرار است مثل گذشته بخشی از این پول را به صنایع دستی و بخشی هم به مرمت میراث فرهنگی اختصاص دهد و باز تبلیغات گردشگری روی زمین بماند؟»
همچنین محمدحسن کرمانی، رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی درباره پیامدهای افزایش عواض خروج از كشور به روزنامه قانون گفت: «به‌نظر می‌آید عملكرد دولت روحانی بیشتر به‌دنبال محدود كردن مردم است. پیشنهادهایی مانند افزایش عوارض سفر نیز در همین راستا است. اگر نگاهی به آمار كشورهای همسایه همانند كویت باتوجه به جمعیت و وسعت داشته باشیم، قابل مقایسه با سفرهای خروجی كشور نیست. چندین برابر ایران است. آماری كه دولت درباره خروج ۹ میلیون گردشگر می‌دهد، قبول ندارم و منبع آن نیز مشخص نیست. عملكرد دولت در بخش گردشگری اشتغال نیمه جان این صنعت را نابود می‌كند.»
كرمانی با اشاره به پیامدهای منفی این لایحه بر صنعت گردشگری بیان كرد: «افزایش عوارض از ۷۵ هزار تومان به ۴۴۰ هزار تومان برای یك خانواده چهار نفره درحدود یك میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است. این افزایش قیمت مانع مهمی برای سفر است. در كشوری همانند مالزی، مسئولان به مردم تسهیلات می‌دهند تا به كشورهای دیگر سفر كنند. اما در كشور هر روز موانع سفر افزایش می‌یابد. پرسش من از مسئولان این است كه كدام كشور برای خروج ۱۰۰ دلار عوارض از مردم دریافت می‌كند؟»
رسانه ها چه می گویند؟
روزنامه اعتماد امروز در یادداشتی به قلم علیرضا خائف از منظری دیگری به اقدام دولت نگاه کرده است. او با بیان اینکه " به نظر می‌رسد دولت با این تصمیم قصد دارد بخشی از بودجه‌ای كه توان تامین آن را ندارد فراهم كند."، نوشت: «اما پرسش اصلی این است كه چرا دولت از شهروندانی كه مالیات می‌دهند و عوارض مختلف می‌پردازند دوباره تحت عنوان جدید پول بگیرد؟ برای مثال اگر قرار باشد یك شهروند برای بار سوم خروج از كشور بخواهد به تركیه سفر كند قیمت بلیت او ٧٥٠ هزار تومان است و باید ٤٠٠ هزار تومان هم عوارض بپردازد. نسبت این اعداد، غیرمنطقی بودن این تصمیم را به خوبی نشان می‌دهد.»
نویسنده اعتماد افزود: «هر چند تعیین عوارض به طور كلی یك تصمیم اشتباه است اما به فرض اینكه این عوارض اخذ شود، باید كل این پول صرف توسعه گردشگری در كشور شود كه مشخصا این تصمیم در این راستا هم نبوده است.»
روزنامه قانون هم در گزارشی با عنوان "برداشت از حساب گر دشگری؛ واریز به خز انه خالی" به سه برابر شدن عوارض خروج از کشور انتقاد کردو به نقل ازکارشناسان خود نوشت: «عملكرد دولت در بخش گردشگری، اشتغال نیمه جان این صنعت را نابود می‌كند.»
سایت عصر ایران هم به این موضوع پرداخته و جعفر محمدی در یادداشتی با بیان این که " نکته‌ای که جالب توجه است، نگاه جرم‌گونه به سفر خارجی است که در این عددها نمود پیدا کرده است"، نوشت: «در جرایم و تخلفات معمول است که وقتی کسی برای اولین بار مرتکب خطایی می‌شود، مجازات سبکی برای برایش در نظر می‌گیرند ولی در صورت تکرار هر بار مجازاتش سنگین‌تر می‌شود. مثلا اگر کارمندی خلافی کند، ممکن است بار اول با توبیخ و درج در پرونده مواجه شود، بار دوم، کسر از حقوق، دفعه بعدی، ۶ ماه انفصال و در صورت تکرار اخراج. علت نیز مشخص است: جلوگیری از تکرار خطا.»
مردم چه می گویند؟
اما فضای مجازی از روز گذشته مملو از اظهار نظرهای مردم و چهره های فرهنگی و اجتماعی است. اظهار نظرهایی که اغلب انها در نقد پیشنهاد دولت است. کاربران فضای مجازی عمدتا با استفاده از هشتگ "عوارض_خروج_از_کشور" به این موضوع واکنش نشان داده‌اند."
کاربری به نام سحر در اینباره نوشته است " گوشی می خریم پول زور رجیستری می پردازیم، از کشور خارج می شویم پول زور عوارض_خروج می پردازیم، پول تلفن خانه کمتر از ۵ هزار تومن است، اما هزینه های جانبی مثل مالیات،آبونمان و ... بیشتر از ۶ هزار تومن شده است، نمونه های دیگر هم فراوان است. توییتر جا ندارد. ایران رسمن سرگردنه است."
کاربری دیگر هم نوشته است: «داستان عوارض_خروج قضیه اون یاروعه که ملت رو مجانی سوار بالن میکرد، بعد میگفت واسه پیاده شدن ۵۰تومن بدین. مملکت داره رو جوک و حکایت میچرخه.»
حسن اسدی زیدآبادی هم در توئیتی گفته است: "عوارض خروج از کشور یعنی ناامیدی از جذب توریست و تلاش برای سهیم‌شدن در درآمد دیگران از گردشگر ایرانی."
نیما هم معتقد است " کشوری که نتونه از ورود توریست به مملکت درآمد کسب کنه، از خروج مردم‌ش برای سفر توریستی کسب درآمد میکنه !! ..."
کاربر دیگری در توئیتی انتقادی نوشته: «آقای روحانی این بود ماحصل رأیی که به تو دادیم، اینترنت با احراز هویت، عوارض_خروج و سخنگوی دولت تو میگوید دارندگی و برازندگی. افسوس و صد افسوس.»
در کنار انتقاد تند مردم در فضای مجازی برخی از هنرمندان نیز از پیشنهاد دولت به شدت انتقاد کرده اند. نوید محمد زاده بازیگر سینما تصویری در اینستاگرام خود منتشر کرد که بازتاب وسیعی در کشور داشت.
- 18
- 3
