به گزارش دنیای اقتصاد، بار دیگر اتحاد و اتفاق نظر کارشناسان در بازار نفت در حال از هم پاشیدن است. تا همین هفته اخیر کارشناسان در بازار نفت بر این باور بودند قیمت‌ها در مسیر صعودی قرار گرفته و دیگر سر کاهش ندارند، حتی برخی اعلام می‌کردند که دیگر دوران «نفت ارزان» به سر آمده است. اما روز گذشته برآوردهای متفاوتی از مسیر نفت در ماه‌های پیش رو منتشر شد. به این ترتیب در حالی پیش‌بینی برای بازگشت نفت به کانال ۵۰دلاری بار دیگر مطرح شد که برخی تحلیل‌ها از بازگشت مازاد عرضه به دنبال رشد تولید نفت آمریکا و رها کردن توافق بین اوپک و متحدانش برای کاهش تولید، تحقق سناریوی افت قیمت نفت را ممکن می‌کرد. با این حال تحلیل‌هایی نیز از تداوم رشد قیمت‌ها در ماه‌های پیش رو خبر می‌دهد.
کارشناسان در هر کدام از پیش‌بینی‌ها به تعدادی از عوامل بازار توجه کرده بودند که از دید گروه دیگر کارشناسان، عوامل چندان مهمی محسوب نمی‌شد. به‌طور مثال نیک باتلر، تحلیلگر فایننشال تایمز «کمبود عرضه نفت» را افسانه می‌داند و بر این باور است که تحریم‌های آمریکا چندان نمی‌تواند بر صادرات نفت ایران اثرگذار باشد. به اعتقاد او ریسک‌های ژئوپلیتیک عامل افزایش قیمت نفت در ماه‌های اخیر بوده و این ریسک‌ها در حال حاضر برطرف شده است، بنابراین شانس نفت ۵۰ دلاری در حال حاضر بیشتر از نفت ۱۰۰ دلاری است. اما تحلیلگران گلدمن ساکس که از ماه‌ها پیش جزو خوشبین‌ترین‌های بازار نفت بوده‌اند، همچنان بر این باورند که بهای نفت به رشد خود ادامه خواهد داد؛ بهطوریکه در سه ماه سوم سال جاری میلادی متوسط قیمت برنت به بیش از ۸۲ دلار بر بشکه خواهد رسید. آنها می‌گویند بازار با کسری شدید نفت مواجه است و حتی افزایش یک میلیون بشکه‌ای اوپک و روسیه نمی‌تواند کمبود نفت را بر طرف کند.
نفت ۵۰ دلاری شانس بیشتری دارد
نیک باتلر، تحلیلگر فایننشال تایمز که ماه‌ها در برابر نوسانات قیمت و تحولات بازار نفت سکوت کرده بود، روز گذشته با انتشار یادداشتی نه تنها پیش‌بینی خود از افت قیمت‌ها را بیان کرد، بلکه موضع خود در برابر تاثیر تحریم‌های آمریکا بر صادرات نفت ایران را نیز بیان کرد: «خروج ترامپ از برجام نمی‌تواند کاهش شدیدی در میزان صادرات نفت ایران ایجاد کند.»
باتلر با اشاره به افت شدید قیمت نفت‌های شاخص در روزهای اخیر می‌گوید: «در حال حاضر بازار نفت برای سقوط بیشتر آماده است، چراکه تمام خیالات و گمانه‌هایی که موجب افزایش قیمت شده بود، حال با عوامل بنیادی و واقعی جایگزین شده و بازار به سردی می‌رود.» او معامله‌گرانی که در چند ماه اخیر سیگنال کمبود عرضه را به بازار مخابره می‌کردند، به مریخی‌هایی تشبیه کرده که بازار نفت را از فضا رصد می‌کردند و حال متوجه عوامل بنیادین بازار شده‌اند. به گفته باتلر، بازار نفت با هیچ‌گونه کمبود عرضه مواجه نیست و کمبود تولید در برخی نقاط جهان از جمله ونزوئلا با رشد تولید کشورهایی چون آمریکا جبران می‌شود. او می‌گوید، آنچه موجب افزایش قیمت نفت در ماه‌های اخیر شده، ریسک‌های ژئوپلیتیک بود. اما در حال حاضر بسیاری از معامله‌گران به این باور رسیده‌اند که جنگی در خاورمیانه رخ نخواهد داد و تنش‌ها بین عربستان و ایران و اسرائیل رو به خاموشی است.
به گفته باتلر این لفاظی‌های دونالد ترامپ علیه ایران بود که موجب سوخت‌گیری «گمانه وقوع جنگ» شد. بعد از لفاظی‌های ترامپ، بسیاری از معامله‌گران شروع کردند به پیش‌بینی آنچه در آینده در خاورمیانه رخ خواهد داد و قیمت‌ها را به سمت رشد بیشتر سوق دادند. او می‌گوید: «بله وقوع یک جنگ دیگر در خاورمیانه بسیار ویران‌گر خواهد بود؛ اما واقعا احتمال جنگ وجود دارد؟» به باور باتلر، اسرائیل همچنان به استفاده از برتری نظامی خود بر علیه ایران در سوریه و لبنان ادامه خواهد داد، اما این با وقوع یک جنگ بسیار متفاوت است. باتلر کاملا قبول دارد که دونالد ترامپ یک رئیس‌جمهور بسیار نامتعارف برای آمریکا است.
اما او معتقد است که آمریکا به دنبال درگیر شدن در جنگ دیگری در خاورمیانه نیست. در واقع ترامپ قصد دارد ایران را با تهدید تحریم‌ها در تنگنا قرار دهد. باتلر می‌گوید، تحریم‌ها ایران و شرکت‌های غربی را به سختی خواهند انداخت و جریان جلب سرمایه را مختل خواهند کرد، اما روسیه، چین و هند دلیلی ندارد که از دستورات آمریکا تبعیت کنند. در این میان اظهارات وزیر امور خارجه هند تا حدودی این تحلیل باتلر را تایید کرد. او اعلام کرد که هند تنها از تحریم‌های سازمان ملل پیروی خواهد کرد، نه دستورات آمریکا.
باتلر بر این باور است که در ماه‌های اخیر گمانه‌زنی‌ها از کاهش عرضه به دنبال ریسک‌های ژئوپلیتیک از واقعیت پیشی گرفت؛ یعنی در حالی که قیمت‌های بالا موجب افزایش هرچه بیشتر تولید نفت در بسیاری از نقاط جهان شده بود، پیش‌بینی‌ها بر گرد کسری عرضه می‌چرخید. تحلیلگر فایننشال تایمز نهایتا به توافق اوپک و تصمیم اخیر روسیه و عربستان برای رها کردن آن اشاره می‌کند.
به گفته باتلر در حالی که تولید نفت به مدد افزایش قیمت‌ها در مسیر افزایشی قرار دارد، عربستان و روسیه تصمیم گرفته‌اند با افزایش تولیداتشان به سیل افزایش عرضه بیفزایند. ۱۱ عضو اوپک به همراه ۱۱ کشور تولیدکننده نفت خارج از این سازمان از جمله روسیه از ژانویه ۲۰۱۷ طرحی به منظور کاهش روزانه ۸/ ۱ میلیون بشکه را به اجرا درآوردند و قرار بود حداقل تا پایان سال ۲۰۱۸ اجرای این طرح ادامه داشته باشد.
با این حال باتلر می‌گوید، با وجود توافق اوپک سمت عرضه در یک سال اخیر به مدد افزایش تولید آمریکا و عراق به سرعت رشد داشته است. تولید نفت آمریکا ظرف یک سال بیش از ۴/ ۱ میلیون بشکه افزایش یافته است. عراق نیز چندان به توافق پایبند نبوده و رشد آرامی را در تولیدات خود لحاظ کرده است. رشد عرضه در حالی است که به گفته باتلر، تقاضا با شیب آرامی افزایش یافته و حتی رشد اخیر قیمت نفت می‌تواند تداوم رشد تقاضا را متوقف کند. در نهایت باتلر می‌گوید از آنجایی که کمبود فیزیکی در بازار نفت وجود ندارد، به‌جای افزایش رشد نفت به سمت قیمت ۱۰۰ دلاری (پیش‌بینی قیمتی که در ماه‌های اخیر بارها تکرار شده)، قیمت‌ها به ۵۰ دلار نزدیک خواهد شد. این سطحی است که تولید اقتصادی بسیاری از ذخایر شیل را غیرممکن خواهد کرد.
به گفته باتلر با رسیدن قیمت به سطوح کمتر از ۵۰ دلار، روسیه و عربستان تلاش خواهند کرد بار دیگر توافق برای کاهش تولید را احیا کنند و بازار را در سطوح ۵۰ تا ۶۰ دلاری به ثبات برسانند. باتلر در حالی بر نبود کمبود عرضه در بازار نفت تاکید می‌کند که درخصوص کاهش موجودی انبارهای نفتی توضیحی ارائه نمی‌دهد. ظرف یک سال اخیر موجودی انبارها به آرامی کاهش یافته بهطوریکه، مازاد نفت موجود در این ذخایر به‌طور کامل حذف شده وبه گفته یک منبع ارشد در اوپک، در آوریل برای اولین‌بار از زمان اجرای این توافق به کمتر از متوسط ۵ ساله خود رسیده است. یک منبع ارشد اوپک در گفت‌وگو با پلاتس گفته است که آمار اوپک نشان می‌دهد در ماه آوریل میزان موجودی انبارهای نفتی به ۲۰ میلیون کمتر از متوسط ۵ ساله خود رسیده است. این در حالی است که اوپک در آخرین گزارش خود اعلام کرده بود میزان موجودی انبارهای نفتی در ماه مارس(ماه پیش از آوریل) حدود ۹ میلیون بشکه بیشتر از متوسط ۵ساله خود است.
نفت به ۸۵ دلار می‌رسد
اما در این سوی طیف، گلدمن ساکس قرار دارد که بر پیش‌بینی خود از افزایش قیمت‌ها به شکل استواری باقی مانده است. تحلیلگران گلدمن‌ساکس که جزو اولین کسانی هستند که پیش‌بینی رشد شدید قیمت نفت در سال‌جاری را ارائه داده بودند، همچنان بر این برآورد خود پایبند هستند و بر این باورند که افت اخیر قیمت نفت مقطعی است و دوامی نخواهد داشت. آنها در یادداشتی که روز جمعه منتشر کردند، نوشته‌اند: «کمبود نفت در بازار، تقاضای قوی برای این کالا و افزایش سطح اختلالات در سمت عرضه موجب می‌شود که کاهش موجودی انبارهای نفتی ادامه یابد.»
این برآورد از افزایش قیمت‌ها درحالی شده که روسیه و عربستان روز جمعه اعلام کردند که برای جلوگیری از رشد شدید قیمت‌ها و کاهش تقاضا برای نفت تولیدات خود را افزایش خواهند داد. آنها اعلام کردند در نشست بعدی اوپک که کمتر از یک ماه دیگر در وین برگزار خواهد شد، درخصوص این موضوع با دیگر کشورهای حاضر در این توافق مذاکره خواهند کرد. با این حال کارشناسان گلدمن ساکس بر این باورند که حتی اگر اوپک و متحدانش به‌طور تدریجی تا یک میلیون بشکه در روز تولیدات خود را افزایش دهند، بازار همچنان در سه ماه سوم سال با کسری نفت مواجه خواهد شد. آنها تداوم افت تولید در ونزوئلا و کاهش صادرات نفت ایران به دنبال خروج آمریکا از برجام را از عوامل اختلال عرضه می‌دانند.
تولید نفت ونزوئلا به دنبال مشکلات بسیار اقتصادی و سیاسی به‌طور مداوم در حال کاهش است، بهطوریکه ماه گذشته به کمتر از ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز رسید. این مقدار بیش از ۷۰۰ هزار بشکه کمتر از مقداری است که ونزوئلا پیش از اجرای توافق اوپک و متحدانش نفت تولید می‌کرد. اما درخصوص تاثیر تحریم‌ها بر میزان تولید نفت ایران برآوردهای متفاوتی می‌شود و به باور برخی کارشناسان حتی در درون دولت ترامپ نیز کسی نمی‌داند تحریم‌ها تا چه میزان تولید نفت ایران را کاهش خواهد داد. از همین‌رو برآوردها از کاهش عرضه نفت ایران بین ۲۰۰ هزار بشکه تا یک میلیون بشکه در روز گسترده است.
از سوی دیگر گلدمن ساکس بر این باور است که قیمت‌های کنونی نمی‌تواند سرعت رشد تقاضا برای نفت را کاهش دهد و رشد تقاضا برای نفت ادامه دارد. با توجه به رشد تقاضا و وجود موانع بر سر ادامه رشد تولید آمریکا در سال آینده، گلدمن‌ساکس بر این باور است که برای متعادل کردن بازار نفت اوپک و روسیه باید در سال ۲۰۱۹ تولیدات خود را افزایش دهند. گلدمن ساکس همچنین پیش‌بینی ۵/ ۸۲دلاری را برای متوسط قیمت برنت در سه ماه سوم سال را تکرار کرد. کارشناسان این بانک می‌گویند: به‌طور تاریخی، قیمت‌ها همواره بعد از اعلام اوپک مبنی بر افزایش عرضه، کاهش یافته است. اما در شرایطی که رشد تقاضا قوی است، دو ماه بعد از اعلام این سازمان به‌طور متوسط قیمت‌ها ۸ درصد بیشتر بوده است. اگر این برآورد گلدمن ساکس درست باشد، افزایش قیمت‌ها باید ادامه داشته باشد و به‌زودی شاهد رشد ۸ درصدی، معادل ۶دلاری قیمت‌ها خواهیم بود.
اما جدا از اینکه قیمت نفت در ماه‌های پیش‌رو به کدام‌سو خواهد رفت و پیش‌بینی کدام گروه محقق خواهد شد، روز گذشته به دنبال انتشار خبر احتمال افزایش تولید نفت روسیه و عربستان، قیمت نفت برای دومین روز معاملاتی پیاپی با افت شدید مواجه شد. نفت برنت، شاخص بازار آیس‌لندن، تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۷ به وقت تهران) بیش از یک دلار کاهش یافت و به ۴۳/ ۷۵ دلار بر بشکه رسید. نفت وست‌تگزاس اینترمدیت، نفت شاخص بازار نایمکس نیویورک، نیز افت ۱۲/ ۱دلاری معادل بیش از ۵/ ۱ درصد را تجربه کرد و ۷۶/ ۶۶ دلار بر بشکه معامله شد. این کاهش قیمت در حالی رقم خورد که روز جمعه نیز قیمت‌ها بیش از ۵/ ۳ درصد افت قیمت را تجربه کرده بودند.
- 10
- 6
