با تشدید تحریم‌های امریکا علیه ایران موجی از بازارگشایی میان کشورهای تولید‌کننده نفت برای تسخیر بازار‌های هدف ایران شکل گرفت. بویژه خود کشور امریکا و دوستانش نظیر عربستان و امارات تلاش زیادی برای تصاحب بازار نفت ایران کردند. اما با این حال مقامات ایرانی و هندی می‌گویند که هنوز ایران یکی از تأمین‌کنندگان مطمئن و کم هزینه انرژی برای هند است و تجارت میان دو کشور متوقف نشده است.
اخیراً «وی مورالید هاران» وزیر دولت هند در امورخارجه نیز بر این موضوع تأکید کرد و گفت که روابط دوجانبه هند با ایران به قوت خود پابرجاست و تحت تأثیر روابط هند یا هیچ کشور ثالثی قرار ندارد.
ابراهیم جمیلی، رئیس اتاق ایران و هند نیز در این خصوص به خبرنگار ما توضیح می‌دهد: «میان دو کشور روابط تجاری وجود دارد. اما در مورد کم و کیف آن نمی‌توان حرفی زد و به دشمنان گرا نمی‌دهیم. تنها بخشی که قابل بیان است، سرمایه‌گذاری هندی‌ها در چابهار است.»
استراتژی خرید پالایشگاه
با وجود آنکه ایران و هند روابط نفتی خود را تا اندازه‌ای حفظ کرده‌اند، اما تلاش کشورهایی مانند عربستان و امریکا را برای افزایش صادرات به این کشور به بهانه تحریم‌ها نمی‌توان نادیده گرفت. یکی از به‌روز‌ترین آنها هم سرمایه‌گذاری جدید ریاض در پالایشگاه بزرگ هند است.
به‌دنبال این سیاست، شرکت آرامکوی سعودی، خرید سهمی در پالایشگاه ریلاینس اینداستریز، را در دستور کار قرار داده و به این ترتیب درصدد ایجاد جای پای محکمی در این کشور آسیای جنوبی است. ریاض با سرمایه‌گذاری در این گروه پالایشگاهی که بزرگ‌ترین مجموعه پالایش جهان است و خرید ۲۰ درصد سهام این گروه، برای همیشه ۵۰۰ هزار بشکه در روز نفت مورد نیاز این پالایشگاه را تأمین می‌کند. بلومبرگ این خبر را تأیید کرده و در این رابطه نوشته است: «این رقم حدود ۲۵ میلیون تن در سال است و به عربستان سعودی اجازه می‌دهد تا براحتی جایگاه برتر تأمین‌کننده نفت هند را از عراق بدزدد و خود در مقام نخست قرار گیرد.» آخرین آمارها نشان می‌دهد که عربستان ۱۷.۷ درصد از نفت مورد نیاز هند را تأمین می‌کند. اما عراق ۲۰.۵ درصد در این بازار سهم دارد.
ایران نیز مطابق با آخرین آمار ۱۰.۵ درصد از نفت مصرفی هند را تأمین می‌کرده و در جایگاه سوم بوده است. تجارت دوجانبه بین عربستان و هند در حال حاضر به ۲۸ میلیارد دلار رسیده که بخش عمده‌ای از آن مربوط به واردات روزانه ۸۰۰ هزار بشکه نفت خام عربستان توسط هند است.
دعوا بر سر سهم ۱۰ درصدی ایران در بازار هند
هند حدود ۸۵ درصد از نیازهای نفت خام خود را وارد می‌کند. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده که تا سال ۲۰۴۰ سریع‌ترین رشد مصرف نفت در جهان متعلق به این کشور خواهد بود. به طوری که مصرف نفت این کشور از کمتر از ۵ میلیون بشکه کنونی در روز به ۸.۲ میلیون بشکه تا سال ۲۰۳۵ خواهد رسید. به همین خاطر هم رقابتی در بازار گشایی میان تولیدکنندگان نفت دنیا در این کشور به چشم می‌خورد. حتی فعالان بازار یکی از دلایل تحریم‌های نفتی ایران از سوی امریکا را نیز همین موضوع می‌دانند.
مشخص نیست که بعد از دوم می سال‌جاری میلادی و تشدید تحریم‌های امریکا، سهم ایران در تأمین تقاضای نفتی هند به چقدر رسیده است. اما کارشناسان بر این باورند که امریکا با سیاست‌های تحریمی علیه ایران و ونزوئلا سعی دارد که فضا را برای تأمین‌کنندگان جدید از جمله خودش فراهم کند. در نتیجه این سیاست گفته می‌شود، مثلاً بخشی از بازار نفت ایران در هند توسط امریکا، عربستان و روسیه تصاحب شده است و این کشورها در رقابت با یکدیگر هستند.
امریکا که از سال ۲۰۱۵ مجوز صادرات نفت گرفته، می‌خواهد در مدت کوتاهی به یکی از صادرکنندگان بزرگ نفت دنیا تبدیل شود. اخیراً شرکت مشاوره وود مکنزی، نیز در این باره به تولیدکنندگان اوپک هشدار داد که ایالات متحده احتمالاً ۸ تا ۹ درصد واردات نفت آسیا را طی ۵ سال آتی به خود اختصاص خواهد داد.
عربستان و سیاستی دوگانه
«عربستان سعودی تلاش می‌کند تا از بازار نفت پشتیبانی کند و قیمت‌ها را به محدوده مورد دلخواه خود سوق دهد.» این موضوع را اِما ریچاردز، تحلیلگر ارشد شرکت «فیتچ سولوشنز» به شبکه «سی‌ان‌بی‌سی» گفته است. او عقیده دارد که علی‌رغم تلاش ریاض برای افزایش قیمت‌ها، این کشور برنامه‌های گسترش بازار را نیز در دستور کار دارد؛ بویژه در مورد سهم ایران. ریچاردز می‌گوید: «با توجه به سطح فعلی قیمت‌های نفت و روند حرکت آنها، احتمال زیادی وجود دارد که گروه اوپک پلاس توافق کاهش تولید خود را تا پایان سال ۲۰۲۰ تمدید کند. تصور می‌کنم برای اینکه آنها قیمت‌ها را بالا ببرند باید اقدام قابل توجهی انجام دهند و شاید یک میلیون بشکه در روز از تولیدشان را کاهش دهند و توافق اعضای اوپک پلاس در این باره مسأله دیگری است.»
اما آیا ریاض حاضر است که تولید خود را به این منظور کاهش دهد؟
- 17
- 1
