AFC از اصل خودش نیفتاد!

شاید تا حدودی قابل پیش‌بینی بود که بیرانوند جایزه مرد سال فوتبال آسیا را نبرد. نگاهی به سیاهه افراد منتخب و برندگان توپ طلای قاره کهن نشان می‌داد معمولاً مهاجمان و هافبک‌ها این جایزه را از آن خود می‌کنند و به مدافعان و گلرها چیزی نمی‌رسد. بیرانوند قبل از رفتنش به هنگ‌کنگ در مصاحبه ویدئویی خود دو سه بار در میان صحبت‌هایش تأکید کرده بود همین که جزو سه گزینه نهایی است اتفاق بسیار مهمی به حساب می‌آید.

البته که او درست می‌گفت. نگاهی به فهرست نفرات منتخب و سه گزینه نهایی مرد سال آسیا از ابتدای برگزاری این مراسم تاکنون نشان می‌دهد هیچ دروازه‌بانی نتوانسته بود به جمع سه نفره نهایی برای دریافت این جایزه برسد و بیرانوند اولینش بود. در واقع اگر بیرانوند جایزه را می‌برد اتفاق نویی در فوتبال آسیا رخ می‌داد اما اینگونه نشد و همه چیز مطابق پیش‌بینی‌ها و آنچه در سال‌های گذشته اتفاق می‌افتاد پیش رفت. AFC از اصل خودش نیفتاد و خبری از سورپرایز و انتخابی ساختارشکنانه نبود. عفیف بازیکنی که به عنوان وینگر پاس گل می‌دهد و گل می‌زند یا با فرارها و دریبل‌هایش چشم را نوازش می‌دهد به ماکینو که مدافع میانی است یا بیرانوند که دروازه‌بان است و از دروازه حریفان فاصله زیادی دارد ترجیح داده شد.

قانون برای قطری‌ها تغییر کرد

اما اتفاق تلخ آنجایی بود که اکرم عفیف در مراسم حاضر نشد و جایزه را برد. روز قبل از مراسم رسانه‌های عربی خبر داده بودند عفیف به خاطر حضور در بازی قطر - امارات به هنگ‌کنگ نمی‌رود و طبق قانون اگر در این مراسم نباشد جایزه را نخواهد برد اما عفیف به هنگ‌کنگ نرفت و جایزه را هم گرفت. به جای او ژاوی و البلوشی سرمربی و مربی السد در مراسم حاضر بودند تا جایزه را دو نفره بگیرند و پیش چشم شیخ سلمان و اینفانتینو بالا ببرند و در نهایت با یک پیام کوتاه ویدئویی از عفیف همه چیز تمام شود.

این دومین جایزه پیاپی قطری‌ها بود و البته سومین جایزه عنابی‌ها برای مرد سال. بعد از اینکه پارسال عبدالکریم حسن این جایزه را مال خود کرد قطری‌ها با عفیف دبل کردند و تعداد جوایز آنها در این عنوان به سه رسید تا به یک قدمی فوتبال ایران برسند. مالزی‌نشین‌ها سال ۲۰۰۶ هم جایزه را به خلفان ابراهیم دادند که البته به لحاظ کیفیت فنی فاصله زیادی با عفیف و عبدالحسن داشت تا مشخص شود اینکه می‌گویند طی دهه اخیر لابی قطری‌ها نفوذ زیادی در کنفدراسیون فوتبال آسیا داشته پربیراه هم نیست. البته با یک دو دو تا چهارتای ساده هم می‌شود این معادله را حل کرد و به جواب روشنی رسید. قطر میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ است و برای این رقابت‌ها هزینه و تبلیغات زیادی کرده پس اصلاً عجیب نیست که دو سال پیاپی بازیکنان قطری در ویترین AFC  و پیش چشم مسئولان فیفا قرار بگیرند.

این نکته‌ای است که حالا بعد از انتخاب نشدن بیرانوند به عنوان مرد سال در لابه‌لای تمام مصاحبه‌های کارشناسان و اهالی فوتبال کشورمان دیده می‌شود. اینکه از ابتدا هم مشخص بود لابی‌های رایج در کنفدراسیون فوتبال آسیا اجازه نخواهد داد بیرانوند جایزه مرد سال را در دستانش بگیرد و طلسم‌شکنی کند. این همان اتفاقی بود که بسیاری از فوتبالی‌ها در مصاحبه‌های روزهای اخیرشان به صورت مستتر به آن اشاره کرده بودند و حالا با صراحت از آن حرف می‌زنند.

آیا باید مدعی باشیم؟

در اینکه بیرانوند دروازه‌بان فوق‌العاده‌ای است شکی وجود ندارد. او در تیم ملی و پرسپولیس خوب کار کرده و در این خوب بودن استمرار داشته است. در اینکه قطری‌ها لابی کردند و AFC طبق قاعده با همین لابی‌ها برنده جایزه را معرفی کرد هم شکی نداریم اما آیا باید مدعی باشیم که حق بیرانوند و فوتبال ایران تضییع شده و حتماً باید جایزه را به بیرانوند می‌دادند؟

شاید پیش‌تر هم به این گفته اشاره کرده باشیم که AFC مدتی است سیستم امتیازدهی به نفرات را برانداخته است و همین الان نمی‌دانیم بیرانوند دوم شده یا سوم یا فاصله عفیف با بیرانوند چند امتیاز بوده که جایزه را برده است.

سیستم امتیازدهی از اولین دوره اهدای این جایزه (۱۹۸۴) به مدت ۸ دوره وجود داشت اما از سال ۱۹۹۴ و با شروع دوره جدید این مراسم خبری از مدل امتیازدهی نبود که این رویه تا سال ۲۰۰۸ ادامه یافت. بعد از آن طی ۵ دوره دوباره سیسم امتیازدهی لحاظ شد و حالا ۶ دوره است که دوباره خبری از نمره دادن نیست.

در واقع هیچ‌کس نمی‌داند مرد سال فوتبال آسیا بر چه مبنایی انتخاب می‌شود یا چه کسانی انتخاب نهایی را انجام می‌دهند. آیا کمیته‌ای فنی مخصوص این انتخاب وجود دارد یا مدیران کنفدراسیون فوتبال آسیا چنین انتخابی را انجام می‌دهند؟ اینجا که خبری از نظرسنجی از مربیان و کاپیتان‌های تیم‌های ملی نیست پس بر چه اساسی بیرانوند به سه نفر پایانی رسید و در نهایت انتخاب نشد؟

اینها را گفتیم تا بگوییم تا وقتی پروسه انتخاب مرد سال فوتبال آسیا- حتی رسانه‌های جست و جوگر- و جزئیات مربوط به انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌ها بر هیچ کدام از ما روشن نیست و به همین جهت نمی‌توانیم مدعی باشیم حتماً حق فوتبال ما و بازیکن ملی پوش و شایسته ما نادیده گرفته شده است. در غیر این صورت شاید برخی کشورهای دیگر صاحب فوتبال در قاره نیز مدعی شوند چطور بیرانوند به جمع سه بازیکن نهایی رسیده و معیار انتخابش چه بوده است.

در عین حال اگر بیرانوند برای سال ۲۰۱۸ که در جام جهانی درخشید و به فینال لیگ قهرمانان رسید، انتخاب می‌شد توجیه منطقی داشت اما اگر بدانیم او سال ۲۰۱۹ را با درخشش اولیه در جام ملت‌های آسیا (گرفتن پنالتی عمان) و ناکامی در ادامه راه (باخت مقابل ژاپن در نیمه نهایی) آغاز کرده و در ادامه خیلی زود از لیگ قهرمانان آسیا کنار رفته و در مقدماتی جام جهانی هم نمایش چندان درخشانی نداشته، برگزیدن او به عنوان یکی از سه نفر نهایی توجیه منطقی ندارد در حالی که همین عفیف که حتماً لابی‌ها در انتخابش تأثیر داشته با تیم ملی کشورش در شروع سال ۲۰۱۹ قهرمان جام ملت‌ها شده و تا نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان پیش رفته و مقابل قهرمان این رقابت‌ها نمایشی پایاپای ارائه داده است.

محمد قراگزلو