سه سناریوی دانشگاه شریف درباره سرانجام کرونا در ایران

شیوع ویروس کوویید۱۹ حدود یک ماه پیش از شهر قم در ایران شروع شد و پس از چند هفته هنوز هم راه حل مشخصی به جز «در خانه ماندن» و کاهش فعالیت‌های اجتماعی برای توقف آن ارائه نشده است. اما سرایت ویروس تا کجا ادامه خواهد یافت؟ یکی از اساتید معروف دانشگاه شریف در بررسی روند گسترش ویروس کرونا در ایران سه فرضیه ارائه کرده است.

در تحقیقی که علینقی مشایخی استاد دانشگاه صنعتی شریف به اتفاق همکاران خود با هدف شبیه‌سازی پدیده دینامیک گسترش کرونا انجام شده،‌تلاش بر این بوده که مدل‌سازی درستی با روش پویایی شناسی سیستم‌ها صورت گیرد.

به گزارش تین نیوز، این تحقیق سه سناریو نهایی برای برخورد با شیوع ویروس کرونا ارائه داده است.

در سناریو اول اجرای کامل قرنطینه مطرح و اضافه شده است: در این سناریو، فرض بر این است که همکاری مردم با دولت و فراهم بودن امکانات مراقبتی لازم برای جلوگیری از گسترش کرونا موفقیت آمیز خواهد بود. در این فرض، شیوع ویروس کرونا، اوایل فروردین به اوج می‌رسد و شمار مبتلایان ۱۲۰ هزار نفر و شمار درگذشتگان ۱۲ هزار نفر خواهد بود.

این تحقیق با یادآوری اینکه تاکنون قرنطینه اتفاق نیفتاده است، افزود: در سناریو دوم که قرنطینه ناقص است؛ ارتباطات مردم به ۵۰ درصد کاهش می‌یابد  و أواسط فروردین کرونا به اوج می رسد. با ۳۰۰ هزار نفر مبتلا و مرگ و میر در حدود ۱۱۰ هزار نفر مواجه خواهیم شد.

 در بدبینانه‌ترین سناریو این تحقیق نیز آمده است: وقتی قرنطینه رعایت نشود و امکانات مراقبتی گسترش نیابد کرونا در اوایل خرداد به اوج می‌رسد. در این صورت این بیماری ۴ میلیون مبتلا و حدود ۳.۵ میلیون نفر کشته خواهد داد.

این تحقیق تاکید کرده که این‌ها فقط مدل هستند و لزوماً رخ نمی‌دهند. در عین حال برای پیش بینی آینده چاره‌ای جز رجوع به مدل‌ها نداریم.

حامد قدوسی از اقتصاددانان حاضر در این پژوهش،‌درباره مدل مورد بررسی توضیحاتی در کانال تلگرامی خود ارائه کرده است. او نوشته است:

در طول بیش از بیست روز گذشته  تعدادی از پژوهشگران علوم اجتماعی و اقتصادی به بررسی آثار این ویروس پرداخته‌اند. در این اثنا دکتر مشایخی چهره‌ ماندگار مدیریت و استاد برجسته دانشگاه شریف با استفاده از متدولوژی پویایی‌شناسی سیستم‌ها، که توان بسیار خوبی در شبیه‌سازی پدیده‌های اپیدمیکی مثل کرونا دارد اقدام به شبیه‌سازی این پدیده کرده و نسخه مقدماتی آن را منتشر کرده است. بدون ذکر جزئیات فنی و تحلیلی که ممکن است مقداری حوصله سربر باشد عمده نتایج به دست امده را با هم بررسی کنیم. در این مطالعه محققان پس از مدلسازی ۳ حالت را در نظر گرفته‌اند:

حالت اول: حالت ایده‌آل

در این حالت فرض شده که یا مردم بسیار فهیم‌اند و یا حاکمیت با قوه قهریه وارد می‌شود و در نتیجه حجم ارتباطات مردم ۸۰ درصد کاهش می‌یابد. علاوه بر این در همین ارتباطات محدود با رعایت شدید اصول بهداشتی نرخ سرایت ۶۵درصد کاهش یابد.

در این حالت مدل نشان می‌دهد که تعداد بیماران در روز چهل‌ام شیوع (تقریبا اوایل فروردین) به حداکثر خود یعنی ۱۲۰ هزار نفر می‌رسد(نقطه اوج نمودار). در این حالت تقریبا ۱۲ هزار نفر تا پایان بحران جان خود را از دست خواهند داد.

حالت دوم: عدم توجه به کاهش ارتباطات

در این حالت فرض شده است که رعایت بهداشت به اندازه حالت قبل باشد اما فقط پنجاه درصد ارتباطات کاهش یابد (تقریبا مشابه وضعیت فعلی). در این حالت مدل نشان می‌دهد در روز ۵۰ام شیوع تعداد بیماران به نقطه اوج خود یعنی ۳۰۰ هزار نفر می‌رسد. در این سناریو ۱۱۰ هزار نفر تا پایان بحران جان خود را از دست خواهند داد.

حالت سوم: بدترین حالت

در این حالت فرض شده که ارتباطات همان پنجاه درصد کاهش یابد. اما وضعیت بهداشتی بدتر شود و نرخ سرایت بیماری در اثر رعایت بهداشت فقط ۴۰ درصد کمتر شود و نه ۶۵ درصد.در این سناریو در روز ۱۲۰ام شیوع (تقریبا اواخر خرداد سال بعد) تعداد بیماران به نقطه اوج خود یعنی ۴ میلیون نفر و تعداد مرگ و میر تا پایان بحران به ۳/۵ میلیون نفر خواهد رسید.این تحلیل مقدماتی است و ممکن است فروض آن با استفاده از نتایج تحقیقات مختلف در زمینه ویروس‌شناسی دچار تغییر شود، اما همین تحلیل مقدماتی تا حد خوبی ناامیدکننده است.