سیاست کج‌دار و مریز اروپا در قبال ایران

جهان صنعت: بعد از آنکه دوشنبه گذشته شورای وزیران اتحادیه اروپا قطعنامه علیه سپاه را تصویب نکرد، بسیاری از نگاه‌ها به نشست رهبران اروپایی در دهم فوریه و یا نشست بعدی شورای وزیران این اتحادیه در بیستم فوریه دوخته شده است.

البته از همان ابتدا و هنگامی که پارلمان اروپا، قطعنامه‌ای علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تصویب کرد، روشن بود که در چند روز، نمی‌توان شورای وزیران این اتحادیه را به تکرار تصویب این قطعنامه موظف کرد. از این بابت حتی پیش از برگزاری این نشست برخی ناظران و رسانه‌های بین‌المللی در موضع‌گیری‌های خود و علاوه بر آن در تحلیل‌ها و اخباری که از محل نشست شورای وزیران و حاشیه‌های آن منتشر می‌کردند، به روشنی از عدم تصویب و یا حتی بررسی قطعنامه علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خبر می‌دادند.

به همین دلیل آنچه حسین امیرعبداللهیان پس از احراز عدم صدور این قطعنامه اظهار و طی آن اعلام کرد که وزیر امور خارجه سوئد و رییس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا به او قول داده‌اند که این قطعنامه علیه ایران و سپاه تصویب نشود، ممکن است ادعایی واقعی نباشد.

اکنون مخالفان ایران در اتحادیه اروپا، برای نشست رهبران و علاوه بر آن نشست ماه آینده شورای وزیران اروپایی تدارک می‌بینند و می‌خواهند با استفاده از رایزنی‌های فشرده و کمک برخی اعضای این اتحادیه، قطعنامه مذکور علیه ایران را تصویب کنند. در مقابل مقامات ایرانی، عدم تصویب این قطعنامه را نشانه‌ای از عقب‌نشینی اروپا ارزیابی کردند و گفتند که در این کارزار وزارت امور خارجه کشورمان موفقیت‌هایی را کسب کرده است.

البته با مکانیسمی که گفته شد حتی اگر ایران هیچ اقدامی هم انجام نمی‌داد، باز صدور و یا حتی بررسی صدور قطعنامه علیه سپاه در دستور کار شورای وزیران خارجه اتحادیه اروپا قرار نمی‌گرفت و در نتیجه اقدامی انجام نمی‌شد، اما همین که اروپایی‌ها برخی اشخاص و نهادهای دولتی و حاکمیتی ایران را در فهرست تحریم‌های جدید خود قرار داده‌اند، معلوم می‌شود که اروپایی‌ها چندان هم از در دوستی با جمهوری اسلامی ایران وارد نشده‌اند چراکه اگر قرار به دوستی میان اروپا و ایران بود، حتما باید از اعمال دور چهارم تحریم‌ها علیه نهادها و مقامات ایرانی پرهیز می‌شد.

البته با ملاحظاتی که رهبران اروپایی دارند احتمال آن که در ماه آینده قطعنامه‌ای علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در شورای رهبران یا شورای وزیران خارجه اروپا تصویب شود اندک است و اراده‌ای در این‌باره نزد سیاستمداران اروپایی به چشم نمی‌خورد. در واقع اروپایی‌ها به چند دسته متفاوت و گاه متضاد تقسیم می‌شوند؛ گروهی از رهبران اروپایی معتقدند که به هر حال باید راه تعامل با تهران باز نگه داشته شود.

این گروه اگرچه در مورد اتخاذ تدابیر تنبیهی علیه ایران مانند اعمال تحریم‌ها علیه اشخاص و نهادهای جمهوری اسلامی ایران موافق هستند اما در همان حال تاکید می‌کنند که باید از اتخاذ تدابیر سختگیرانه‌تر که راه تعامل با ایران را مسدود می‌سازد پرهیز کرد. گروهی دیگر از رهبران اروپایی، از آنجا که کشورشان همکاری‌های تجاری با ایران دارد مایل به محدود کردن این همکاری‌ها نیستند و از آنجا که این کشورها، در اتحادیه اروپا ضعیف هستند، قطع همکاری تجاری با ایران برای‌شان زیانبار و آسیب‌زاست. دسته سوم رهبران اروپایی نیز کشورهای قدرتمندی هستند که خواهان اعمال فشار هرچه بیشتر علیه ایران هستند تا تهران به سازوکارهای دیکته‌شده از سوی غرب تمکین کند.

با این اختلاف‌نظر و تفرق حاکم بر اروپا، کاملا قابل انتظار است که انجام اقدام‌‌های ماجراجویانه و رادیکال در دستور کار اروپایی‌ها نباشد. در این صورت حتما روال فعلی مناسبات با افت‌وخیز قابل پیش‌بینی‌ای ادامه خواهد یافت.

نادر کریمی‌جونی