سوسیالیسم، برای ایجاد یک نظم اجتماعی مبتنی بر انسجام همگانی می کوشدسوسیالیسم چیست؟
سوسیالیسم (Socialism) در لغت به معنی اصالت جمع، جامعه گرایى و جامعه باورى از کلمه فرانسوى سوسیال (Social) به معناى اجتماعى گرفته شده است. ریشه لاتینى آن واژه Socius به معناى شریک و همراه است.
سوسیالیسم، اندیشه ای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است که برای ایجاد یک نظم اجتماعی مبتنی بر انسجام همگانی می کوشد، جامعه ای که در آن تمامی قشرهای اجتماع سهمی برابر در سود همگانی داشته باشند.
پیدایش سوسیالیسم واکنشی به شرایط اقتصادی و اجتماعی در اروپا بودسوسیالیسم نامی که به مجموعه نظرات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی که تملک شخصی و وسایل تولید و مبادله را محکوم میسازد اطلاق میشود. بنای سوسیالیسم عدم تساوی های اجتماعی است. سوسیالیسم از زمان افلاطون تا گراکوس بابوف جز مبنای اخلاقی چیزی نداشت. از آن پس عدم تساوی های مذکور را از نظر فن تشریح کردند و سپس پیشنهادهای مسکن در معرض افکار عموم گذاشته شد. در همین مسیر بود که در اواخر قرن ۱۹ سوسیالیسم دولتی و بعد از آن در قرن ۲٠ انتروانسیونسیم و پلانسیم به وجود آمد.
پیدایش سوسیالیسم واکنشی به شرایط اقتصادی و اجتماعی در اروپا بر اثر رشد کاپیتالیسم صنعتی بود.
زایش عقاید سوسیالیستی پیوند تنگاتنگی با ایجاد یک طبقه جدید اما در حال رشد از کارگران صنعتی داشت که از فقر و تحقیری که غالباً یکی از ویژگی های اوایل عصر صنعتی شدن محسوب می شد رنج می بردند.
تاریخچه سوسیالیسم
برخی گفته‌اند نشانه‌های طرح نظام سوسیالیسم را می‌توان در آثار افلاطون (۴۲۷ ـ ۳۴۷ ق. م) ملاحظه کرد. از افلاطون نقل شده است: «ثروت افراد متعلق به عموم است و باید به مصرف عمومی برسد و مشاغل افراد را دولت باید تعیین کند.» این تفکر کم و بیش در قرون مختلف بین فلاسفه و علمای سیاسی و اجتماعی مطرح بوده است.
به هر حال، از افراد اصلی این مکتب «سیمون دو سیسموندی» سوسیالیست فرانسوی است که هدف اقتصاد کلاسیک، یعنی حداکثر کردن سود شخصی را مورد انتقاد قرار داد و اقتصاد رقابتی را، مخصوصاً در زمینه توزیع، ناتوان معرّفی کرد.
سوسیالیسم در واقع، بر ضد لیبرالیسم اقتصادی و کاپیتالیسم استتفاوت میان سوسیالیسم و اسلام
عواملی هست که بین اسلام و سوسیالیسم تفاوت ریشه ای به وجود می آورد گرچه جامه عربیت بر آن پوشیده باشند. این عوامل عبارتند از:
۱- سوسیالیسم، گر چه در بعضی از این نقاط با اسلام تلاقی دارد، ولی در نقاط بسیاری که از آن ها مهمتر و عمیق تر است با یکدیگر تضاد دارند. از نظر اساس و مبداء، هدف گرایش و ابزارها، شیوه ها و ویژگی ها و مشخصه ها.
زندگی پاکیزه مطلوب (از نظر اسلام) بعنوان وسیله مطلوب است بعنوان هدف زندگی دنیا کمکی است برای اطاعت و عبادت خدا که همه مکلفین برای آن آفریده شده اند. ولی سوسیالیسم مکتبی مادی دو دنیوی است که هدفی فراتر از دنیا ندارد و افقی گسترده تر از شهوت شکم و غریزه جنسی نمی شناسد و مافوق ماده به وجودی معتقد نیست و ماوراء طبیعت به عالمی اعتقاد ندارد و لذا برای خدا و آخرت در تعالیم آن بهره ای متصوّر نیست.
علاوه بر آنچه در اختلاف اسلام و سویالیسم از نظر هدف گرایش گفته شد، در روشها و ابزار ها و حتی نقاط تلاقی آن با سوسیالیسم بطور اجمال اختلاف دارد و این دو بطور تفصیل تضاد آشکار دارند و هر کدام بسوی هدف خود راهی جداگانه را می پیماید. اسلام راه های ویژه خود را در تحقق موازنه و مسئولیت اجتماعی و عدل و مبارزه با فقر و احتکار و بهره برداری دارد و همچنین نظرات ویژه ای را در مالکیت فردی و اسباب و شرایط و قیود آثار و همچنین در مالکیت اجتماعی و زمینه ها و حدود آن، می پیماید.
۲- سوسیالیست های عرب اصلاً به سراغ اسلام نرفته و رأی و نظر آن را در گرایشات و تصمیمات و گام هایی که برداشته اند، مورد توجه قرار نداده اند در صورتی که بازگشت به اسلام را عقبگرد و ارتجاع نامیده و به حاکم ساختن آنچه خدا نازل کرده رضا نداده و دعوت به آن را ضد انقلاب خود می دانند. رسالت دین بنظر اینان این است که تابع و دستیار آن ها در تحقق اهداف انقلابی و روحیه دادن به ملت ها جهت بنای چهار چوب مورد نظر خودشان باشد و دین را صرفا در این محدوده می پذیرند و بدان ارج می نهند. تجاوز از این محدوده که دین جهت دهنده حیات و رهبر جامعه و اساس حکومت و ضابطه تفکر و سلوک باشد را رد می کنند و هرگز اجازه نمی دهند.
اصول سوسیالیسم، تفکرات فراملیتی و گونه هایی از تمایلات انسان گرایانه است۳- سوسیالیسم انقلابی عربی با مفهومی که سابقاً شرح دادیم و از مصادر خود آن ها نقل کردیم، نمی تواند با اسلام سازگار باشد همچنانکه اسلام هم نمی تواند با آن سازش کند. چون سوسیالیسم همان طور که گفتیم. تنها حاوی راه حل های جزئی و موقت برای مشکلات اقتصادی و اجتماعی نیست بلکه بنظر آن ها مکتب جامع زندگی و عقیده جامعه و ایدئولوژی دولت است.
عامل دیگری است که سوسیالیسم عربی را به نام عربی کاملاً از اسلام جدا می کند و آن این که احزاب بزرگ سوسیالیستی و ایدئولوژی انقلابی در جهان عرب را افرادی غیر مسلمان امثال میشل عفلق، جورج، نایف و دیگر طلایه داران اندیشه عرب آخر الزمان رهبری می کنند.
گردآوری: بخش سیاست سرپوش
- 17
- 6
