روستای ابیانه کجاست؟ + اماکن و جاهای دیدنی

یکی از زیباترین روستاهای ایران، روستای ابیانه نام دارد

روستای ابیانه

وضعیت آب و هوای روستای ابیانه ( ویونا) سرد و معتدل میباشد و این منطقه ی سرسبز و خرم در استان اصفهان از توابع بخش مرکزی شهرستان نطنز می باشد. یکی از بلندترین نقاط مسکونی در کشور ایران در ۳۸ کیلومتری شمال غربی نطنز در دامنهٔ کوه کرکس، ابیانه می باشد. این روستا از سطح دریا ۲۱۶۰ متر ارتفاع دارد. ابیانه بدین دلیل از روستاهای مشهور ایران به شمار میرود که معماری بومی و بناهای تاریخی متنوعی دارد. در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ این روستا در لیست آثار ملی ایران با شمارهٔ ۱۰۸۸ به ثبت رسیده است.

خانه های روستای ابیانه ، دارای بافتی حلزونی شکل بوده که قدمت آن به دوره های سلجوقیه، صفویه و قاجاریه برمی گردد. معماری اغلب خانه های ابیانه مکعبی شکل است که درب و پنجره های آن از چوب ساخته شده است. این خانه ها بر روی هم به صورت پلکانی قرار گرفته است. پوشش ساختمان های این روستا در شیب یکنواخت دامنه خاکستری کوه از خاک سرخ رنگی مانند شعله های رقصنده آتش بر دل خاکستر نمایان است. یکی از خواص این خاک سرخ، اینست که در اثر باران، مقاوم و محکم تر می شود.

با توجه به این که برای ساختن خانه‏ ها در دامنه ‏های شیبدار روستای ابیانه فضای کافی نیست در این روستا رسم شده که هر خانواده در تپه‏ های یک کیلومتری روستا، انبار غار مانندی در کنار جاده و نرسیده به ابیانه بسازند. در دل تپه‏ ها این غارها حفر شده ‏اند، به همین خاطر درهای کوتاه آن فقط از بیرون قابل مشاهده است که کاربرد آن برای نگهداری دامها و نیز آذوقه زمستانی و اشیای غیرضروری می باشد. هنوز هم در میان مردم ابیانه، لباس سنتی آنها مرسوم است و در حفظ چنین لباسی تعصب دارند، مردان این روستا، شلوار گشاد و درازی از پارچه سیاه( دوید) می پوشند و زنان این روستا پیراهن بلندی از پارچه‏ های گلدار و رنگارنگ می پوشند. همینطور، زنان این روستا روسری های سفیدرنگی بر سر دارند.

معماری اغلب خانه های ابیانه مکعبی شکل است

از مشاغل اصلی مردم ابیانه، میتوان به کشاورزی، باغداری و دامداری به روش های سنتی اشاره کرد. بیشتر زنان با کمک به مردان در امور اقتصادی مشارکت دارند. البته گیوه بافی در گذشته، از مشاغل پردرآمد بانوان ابیانه محسوب میشد، هر چند که انجام این فعالیت، امروزه بسیار ناچیز شده است. بی گمان یکی از زیباترین روستاهای ایران، روستای ابیانه نام دارد که تعداد زیادی از گردشگران ایرانی و خارجی را در سفر به آن مشاهده خواهید کرد. در فصل بهار و تابستان تعداد گردشگران بیشتری از این روستا دیدن می کنند.

بهترین زمان سفر به روستای ابیانه

فصل بهار و تابستان، از بهترین زمانها برای سفر کردن به ابیانه میباشد به علت این که آب و هوا در این فصول معتدل است و درختان با شکوفه ها و رنگ های جذاب برگهایش به چشم هر گردشگری جلوه ای زیبا به نمایش می گذارد. البته فراموش نکنید که در اردیبهشت ماه که فصل گلاب گیری مردم ابیانه است، گردشگران بسیاری به این روستا سفر می کنند.

زبان مردم ابیانه

زبان مردم ابیانه یکی از گویش های مرکزی ایران محسوب میشود و از ویژگی های منحصربه فردِ آوایی، صرفی( ساخت واژی) و نحوی مثل سایر گویش های مرکزی برخوردار است و در حوزه واژگان نیز نسبت به فارسی معیار، متفاوت و قابل بررسی است.

سوغات ابیانه

از مهم ترین سوغات ابیانه می توان از صنایع دستی مانند گلیم و گیوه یاد کرد. البته کار اصلی آن ها کشاورزی و دامپروریست و فعالیت های جنبی مردم این روستا، صنایع دستی می باشد. سوغاتی های دیگر مردم روستای ابیانه علاوه بر صنایع دستی، خشکبار و محصولات کشاورزی می باشد.

خانه های روستای ابیانه ، دارای بافتی حلزونی شکل دارد

جاذبه های گردشگری روستای ابیانه

در زمان سفر به روستای ابیانه شاید تصور کنید که به یک روستای معمولی سفر می کنید که مناطق دیدنی زیادی ندارد ولی پس از رسیدن به این منطقه، نظرتان عوض میشود. در ادامه بطور خلاصه با بعضی از این جاذبه ها آشنا شوید:

*  خانقاه:

در روستای ابیانه ، خانقاهی سه طبقه ای ساخته شده که قدمت آن به دوران شاه عباس صفوی برمی گردد. با استفاده از نقاشی های دوران صفوی، نمای آجری و  سر دری آن تزیین شده که سبب زیبایی این منطقه شده است.

در روستای ابیانه ، خانقاهی سه طبقه ای ساخته شده که قدمتش به دوران شاه عباس صفوی برمی گردد

*  موزه مردم شناسی ابیانه:

ساختمان قدیمی مهد کودک و آزمایشگاه دبیرستان ابیانه در تیرماه ۱۳۸۴ با همت و تلاش پایگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ابیانه، بازسازی و احداث شد و بعد از آن بعنوان موزه مردم شناسی تأسیس گردید. این ساختمان طبق الگوی معماری روستا با همان مصالح بازسازی شد. بعضی از اشیا که توسط مردم این روستا استفاده میشده در این موزه قرار دارد. از این اشیاء می توان به ظروف پخت وپز ، قرآن های خطی، اسلحه شکاری، وسایل کاشت، داشت و برداشت در کشاورزی، نسخ قدیمی، پوشاک سنتی، نقره جات و زیور آلات محلی، وسایل دامپروری، تصاویری از طبیعت و معماری روستا و... اشاره کرد.

موزه مردم شناسی ابیانه یکی از جاهای دیدنی روستای ابیانه است

*  مساجد روستای ابیانه :

یازده مسجد در روستای ابیانه وجود دارد که یکی از این مساجد قدیمی، مسجد جامع ابیانه( ملقب به میان ده) میباشد که در محله« میون ده»( میان ده) قرار گرفته است که دو شبستان دارد و شبستان قدیمی آن توسط یک در کوتاه به کوچه اصلی راه دارد. کف آن شبستان چوبی است. یک محراب چوبی قدیمی در سال ۴۷۷ ه‍.ق در دیوار جنوبی این شبستان ساخته شد که از آثار تاریخی با ارزش ان روستا محسوب میشود. نقوش گل وبوته کنده کاری شده بهمراه سوره« یس» با خطوط برجسته کوفی بر روی این محراب حک شده است. بعضی بر این باورند که نوشته هایی به خط میخی دارد.

مسجد جامع ابیانه دارای منبری چوبی میباشد که قدمت آن مربوط به سلجوقیان می باشد و در سال ۴۶۶ ه‍.ق ساخته شده است، حکاکی هایی از گل و بوته و خطوط برجسته بر در ورودی مسجد دیده می شود. این در، یک مرتبه توسط سارقین دزدیده شده است. شبستان جدید این مسجد دارای یک سالن بزرگ میباشد که نورگیری در محوطه میانی آن در سقف قرار گرفته است. ستون هایی با سرستون کنده کاری شده در این سالن قرار دارد. جنس سقف این سالن که از چوب گردو می باشد به صورت تخته پوش است و با استفاده از نقوش منظم هندسی قاب بندی شده است. این سقف که بر روی آن کتیبه هایی از آیات قرآن دیده میشود از نوع کرکس پوش است( به شکل بال گسترده کرکس است) . 

*  آب انبارهای روستای ابیانه :

 به تعداد ۴ آب‌انبار در روستای ابیانه وجود دارد دارد ولی هیچ یک از آنها اکنون فعال یا قابل استفاده نیست. 

*  آتشکده هارپاک( آتشکده ابیانه):

از آثار کهن روستای ابیانه می توان به آتشکده هارپاک که در محله میان ده قرار دارد، اشاره کرد. این آتشکده یک نمونه از معابد زرتشتی محسوب میشود و به صورت چهارطاقی ساخته شده است؛ یعنی دارای زمینه ای چهارگوش، پوششی گنبدی و چهار ورودی طاق دار می باشد. مکان این آتشکده ی ابیانه، گذرگاه اصلی محله میباشد که به آن راشتا می گویند.  شبیه دیگر بناهای ابیانه، این ساختمان بر روی یک شیب پست و بلند قرار گرفته است. در گویش مردم ابیانه هِر به معنای زیر و پَک به معنای پله میباشد ، عده ای از مردم این روستا نام این آتشکده را برگرفته از شخصی می دانند که مقام وزارت آژدهاک که آخرین پادشاه سلسله مادها بود، را بر عهده داشته است. آتشکده های دیگری غیراز هارپاک وجود دارد که از آن ها متوان به هرشوگاه در غرب ابیانه و دژآتون که امروزه در میان باغ های ابیانه تنها تل خاکی از آن باقی مانده، اشاره کرد که اکنون تمامی آن ها منسوخ شده اند.

از آثار کهن روستای ابیانه می توان به آتشکده هارپاک که در محله میان ده قرار دارد، اشاره کرد

*  قلعه های ابیانه

روستای ابیانه دارای سه قلعه به شرح زیر می باشد :

۱- در قسمت جنوب غربی روستای ابیانه ، قلعه پال همونه یا تخت هامان قرار گرفته است که به محله بالا و یوسمون تعلق دارد. قدمت این قلعه تقریباً به ۲۰۰ سال میرسد و سند ساخت آن نیز دردسترس می باشد. سهم افراد در داخل این سند برای ساخت قلعه معین شده است.

۲- در بخش شمال شرقی روستای ابیانه ، قلعه ی هرده قرار گرفته که متعلق به محله هرده است.

۳- در قسمت شمال غربی روستای ابیانه ، قلعه ای به نام قلعه ی پاله میباشد که متعلق به محله پل است. قدمت قلعه پاله به دوره های یاغیگری مربوط میشود که مردم در مقابل یاغی های محلی برای حفظ امنیت خود ساخته اند و به نوبت در این قلعه کشیک می داده اند.

*  زیارتگاه های روستای ابیانه

۱. زیارتگاه هینزا( معبد هینزا):

ساختمان زیارت‌گاه هینزا در تورفتگی غار مانندی در قسمت جنوب شرقی ابیانه قرار گرفته است. این زیارتگاه به شخصی چون بی بی زبیده خاتون، دختر موسی بن جعفر تعلق دارد که وقتی بی بی زبیده خاتون تحت تعقیب بوده، مردم ابیانه در این مکان او را مخفی می کنند و پس از آن به روستای هنجن میفرستند. زیارتگاه بزرگی در هنجن میباشد که منسوب به بی بی زبیده خاتون است. این زیارتگاه جاییست که او از آن گذر میکرده و محل دفنش نبوده، از این جهت بعضی از مردم آنرا متعلق به زمان آناهیتا می دانند.

۲. زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی:

در محله هرده یک بقعه در منطقه شرقی ابیانه وجود دارد که برعکس ساختمان های روستا از یک حیاط مرکزی و آب نمای بزرگ در وسط آن برخوردار می باشد. ایوان جنوبی امامزاده مشرف به تپه جنوبی ابیانه است و درون آن یک منبر چوبی و قدیمی قرار گرفته است. زیبایی زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی بخاطرسادگی و عدم وجود تجملاتش می باشد.

*  کاروانسراهای ابیانه:

 دو کاروانسرا در روستای ابیانه وجود دارد که محل یکی از آنها در غرب این روستا می باشد. شخصی به نام فاطمه زاغول این کاروانسراها را ساخته است که اینک این بناها بخاطر سیل منسوخ شده اند. کاروانسراهای دیگری علاوه‌براین دو کاروانسرا، در ابیانه وجود دارد که با کمی گشت و گذار میتوانید از آن ها دیدن کنید.

....دو کاروانسرا در روستای ابیانه وجود دارد که محل یکی از آنها در غرب این روستا می باشد

گردآوری: بخش گردشگری سرپوش