فیلمسازی با خون دل، فیلمسوزی با فراغ بال!

در وضع کنونی اکران ها، کمتر فیلمسازی است که از شرایط اکران فیلمش رضایت کامل دارد. این نارضایتی ها در حالی شدت گرفت که در نیمه دوم سال گویا عجله برای اکران فیلم ها بیشتر شد. به طوری که هم اکنون در وضعیتی بی سابقه ۱۶ فیلم روی پرده هستند و تا فیلمی هنوز فرصت معرفی و جذب مخاطب پیدا نکرده، از اکران پایین کشیده می شود و یا سرگروه خود را از دست می دهد. در این میان نقش شورای صنفی نمایش -که از حجم تولیدات امسال مطلع است- اهمیت بیشتری پیدا می کند. بسیاری از سینماگران و تهیه کنندگان معتقدند عملکرد شورای صنفی نمایش در این میان بسیار ضعیف بوده است و نظارتی روی اکران ها وجود ندارد. به نظر می رسد برخی با اعمال نفوذی که در این شورا داشته اند، توانسته اند اکران درخوری برای خود مهیا کنند؛ در صورتی که شورای صنفی باید این شرایط مناسب را برای همه فیلمسازان به صورت یکسان مهیا کند. همچنین برخی از اعضای این شورا با بیان اینکه «ما حریف سینماداران نمی شویم» گویی به نوعی از مسئولیت خود شانه خالی می کنند و فیلمسازان را به سینماداران حواله می دهند. به گفته همان فیلمسازان پس در این میان نقش شورای صنفی نمایش چه می تواند باشد؟ آیا بهتر نبود از همان ابتدا با سینماداران طرف می شدند تا دست کم تکلیفشان مشخص می شد؟چرا همه مسائل قبل از اکران با دقت و نظارت زیادی بررسی می شود، ولی دست صاحبان فیلم ها را زمان اکران و پخش خالی می گذارند؟

این ها مواردی است که وقتی با فیلمسازان هم کلام می شوی، با نارضایتی بیان می کنند و برخی از انها عنوان می کنند که در این وضعیت دیگر دل و دماغی برای فیلمسازی باقی نمی ماند.

در بخش اول این گزارش با بیتا منصوری و محمد نیک بین دو تهیه کننده ای که از وضعیت اکران فیلم های خود رضایت چندانی نداشتند گفتگو کردیم. بیتا منصوری گفت: متاسفانه این شورای صنفی، شورای صالحی نیست، البته به دوستان جسارت نمی کنم و خوب و بد همه جا وجود دارد ولی وقتی در نهایت با اتفاق نظر این دوستان تصمیمی گرفته می شود همه آنها باید پاسخگو باشند که نیستند.

محمد نیک بین نیز گفت: از دید من برنامه ریزی شورای صنفی نمایش درست و منصفانه نبود، در شش ماه اول سال فیلم ها به صورت نرمال و با ضوابطی که همیشه بود اکران شد ولی در نیمه دوم فیلم ها اصطلاحا فله ای اکران شد، در صورتی که می توانستند تمهیداتی در نظر بگیرند تا از این مسئله جلوگیری شود و شرایط یکسانی برای همه فیلم ها در نظر گرفته شود.

حبیب اسماعیلی:فیلم هایی که سرگروه ندارند در این بلبشو له می شوند!

حبیب اسماعیلی، تهیه کننده و پخش کننده، معتقد است تهیه کنندگانی که دوست و سرگروه در اکران ندارند و فیلمشان به صورت مستقل و در بخش خصوصی است در این بلبشوی اکران له می شوند.

حبیب اسماعیلی در خصوص عملکرد شورای صنفی نمایش در دوره اخیر به بانی فیلم گفت: ماجرا از آن جایی شروع شد که در ۶ ماه اول سال وقتی هر فیلمی که قرعه اکران به نامش می افتد-حتی اگر فیلم ضعیفی هم بود- از اقبال خوبی برخوردار می شد. در نیمه اول سال که سقف اکران ۷ هفته است، فیلم هایی مثل «گشت ۲» و «خوب بد جلف» از فروش خوبی برخوردار شدند و این دو فیلم به اکرانشان ادامه دادند، همزمان سرگروه ها فیلم های جدیدی ارائه می دادند و فیلم ها روی هم تلمبار می شد. شورای صنفی نمایش هم در شرایطی که متقاضی فیلم های اول زیاد بود به دفاتر پخش اعلام کردند که فیلم های خود را ارائه دهید، حدوداً بیش از ۴۰ فیلم تقاضای اکران آزاد کردند و قرار شد از هر دفتری یک فیلم باشد. پس از آن قرار شد ماهی یک فیلم از فیلمهای متقاضی گروه آزاد اکران شود و چون دیدند که متقاضی زیاد است، تصمیم بر آن شد تا هر ۱۵ روز یک بار یک فیلم اکران شود. به دلیل ازدیاد فیلم ها هفته هایی بود که دو یا سه فیلم گروه آزاد اکران می شد. در حال حاضر منهای گروه هنر و تجربه، ۶ سرگروه داریم که با توجه به تعداد سالن هایی که وجود دارد، نوبت به فیلم ها نمی رسد. از یک طرف صاحبان فیلم ها دوست دارند فیلم هایشان اکران خوبی داشته باشند و از جهت دیگر هم سینمادار حق دارد. اگر اکران نکنند، می گویند سینمادار با ما همکاری نکرد، اگر اکران کنند مجبور می شوند به صورت چند سانس اکران کنند که وضعیت کنونی پیش می آید، فیلم سوزی می شود و فیلم هایی که آماده اکران هستند آن طور که باید دیده نمی شوند.

وی افزود: طرف دیگر قضیه این است که برخی از فیلم ها زودتر از سرگروه ها اکران می شود. در هفته های اخیر هر هفته سه یا چهار فیلم اکران می شود. از طرفی به تعداد فیلمهای تولید شده سینما نداریم و این کمبود سالن نمایش مشکل اصلی است که باعث همه این مسائل می شود. حال که سینما نداریم باید برای این وضعیت برنامه ریزی داشته باشیم. وقتی سخنگوی شورای صنفی نمایش اعلام می کند که این هفته دو فیلم آماده نمایش و اکران می شود، چگونه فیلم سوم بدون اینکه اطلاعاتی درباره آن بدهند اکران می شود؟آیا بدون اجازه شورای صنفی اکران می شود و آنها اطلاع نداشتند؟ اگر اطلاع نداشتند باید جلوی آن گرفته شود. اگر هم اطلاع داشته باشند که باید اطلاع بدهند تا سینمادارتکلیف خودش را بداند.

تهیه کننده فیلم سینمایی «پاتو زمین نذار» با بیان اینکه خود صاحبان فیلم ها هم از این وضعیت ناراضی اند، ادامه داد: این ازدحام اکران تاکنون سابقه نداشته و به نظرم شورای صنفی بالاخره باید یک جا جلوی این وضعیت را بگیرد. حداقل جلوی اکران فیلم های جدیدی که تقاضای اکران می کنند را بگیرند. فیلمی بوده است که دو- سه هفته پیش اکران خود را آغاز کرده و استقبال از آن هم نسبتا بد نبوده است. با وضعیت کنونی حتی اگر فیلم از فروش نسبتا خوبی هم برخوردار باشد، سینمادار مجبور است فیلم ها را بردارد و به صاحب فیلم جدید ارفاقی کند. همین باعث می شود آن فیلمی که کم کم داشت جایی برای خود باز می کرد، از پرده برداشته شود و جایش را به فیلم های دیگری بدهد. در هر صورت جدا از ثبت قرارداد که شورای صنفی آن را بر عهده دارد و آن را تنظیم و مراقبت و حمایت می کند، جایی باید جلوی کثرت اکران را بگیرد. شورای صنفی نمایش می تواند مسائلی را از قبیل اکران هر هفته دو فیلم نظارت کند. در این عدالتی که باید برقرار باشد و نیست، تنها کسی که سود می کند تهیه کننده ای است که در اکران سرگروه دارد و می تواند فیلمش را اکران کند، آن تهیه کننده که دوست و سرگروه در اکران ندارد و فیلمش به صورت مستقل و در بخش خصوصی است در این بلبشو له می شود.

اسماعیلی عنوان کرد: شورای صنفی نمایش نباید در این شرایط بی تفاوت باشد. بسیاری از صاحبان فیلم ها هم نامه داده اند و با رضایت خودشان از اینکه فیلمشان رنگ پرده نبیند می خواهند که فیلمشان در گروه آزاد اکران شود. حداقل شورای صنفی نمایش می تواند تعداد فیلم هایی که اکران می شود -بخصوص فیلم هایی که هنوز سرگروه خود را از دست نداده اند- را مدیریت کند. دائما دم از این می زنیم که فیلم ها فروش نمی کنند و سینماها خالی هستند! تناقضی بوجود آمده که همه در آن سردرگم اند. فکر می کنم که واقعا شورای تهیه کنندگان، شورای صنفی، کانون پخش و بخصوص سازمان سینمایی باید وارد عمل شوند و آیین نامه ای برای سال آینده تنظیم کنند که حق و حقوق کسی از بین نرود. حق بسیاری از فیلمسازان از بین می رود و هیچکس هم پاسخگو نیست. وقتی هم در این شرایط اعتراض می کنیم به چند نفر برمی خورد، اگر هم حرف نزنیم اول به خودم و بعد به صنف خود خیانت کرده ام. پس نباید بدمان بیاید. امروز این بلا سر من می آید و فردا سر همکار من خواهد آمد. برای بهبود اوضاع- حداقل برای سال آینده -از اکنون که زمان داریم باید فکری اساسی کنیم. اگر همین سیستم بخواهد پیش برود، سال آینده فاجعه ای بدتر از این رخ خواهد داد. متاسفانه هیچکس پاسخگو نیست و هر کس کار خودش را پیش می برد.

تهیه کننده فیلم سینمایی «سه بیگانه» یادآور شد: مشکل اساسی که وجود دارد، این است که سرگروه های سینمایی ما گروه چند سینمایی نیستند و در واقع همه آنها یک سینما هستند. تا وقتی که یک سینما هستند این موضوع اشکال ایجاد می کند. بخصوص اینکه توازنی درسرگروهها وجود ندارد. سرگروه تعریفی دارد که باید شامل یک تعداد سینما بشود و ضوابطی داشته باشند. زمانی که می خواهیم پروانه ساخت بگیریم، هزارو یک مشکل و ممیزی داریم. بالاخره فیلمی بعد از کلی اصلاحات پروانه نمایش می گیرد و اکران می شود. چگونه است که همه این موارد دقیق رصد می شود، ولی به مرحله اکران که می رسد آن را رها می کنند و می گویند نظام عرضه و تقاضاست. گویا هر که زورش بیشتر بود باید کار خودش را بکند. تا زمانی که عدالت و قوانینی برای اکران فیلم ها رعایت نشود، این مشکل ادامه دارد و با گلایه های من و امثال من راه به جایی نمی رود. چطور فیلمی دو سال پشت نوبت اکران مانده، ولی فیلمی که به تازگی پروانه گرفته اکران می شود؟ اگر به همین منوال پیش برود، دیگر نباید انتظار داشته باشیم فیلم های متفاوت اجتماعی تولید شوند و همه باید سراغ فیلم های صرفا عامه پسند بروند.

وی اضافه کرد: به نظرم باید ریشه ای بررسی شود. همان افرادی که زمان اکران «من سالوادور نیستم» می گفتند فیلم سوزی اتفاق می افتد، اکنون معتقدند که امسال فیلم سوزی رخ نداده است. با نگاهی به آمار فروش ها می بینیم که چندین فیلم از فروش بالایی برخوردارند و بقیه فیلم ها زیر مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان می فروشند. در حالی که واقعا فیلم های بدی نیستند و فقط اجازه اکران مناسب پیدا نمی کنند. حتی با فیلم هایی هم که سرگروه دارند، همزمان فیلم بعدی اکران می شود؛ یعنی ٢ فیلم همزمان دریک گروه! این گونه است که برای فیلم های دیگر جایی نیست.

بهرام کاظمی:شرایط کنونی اکران باعث بیکاری و خانه نشینی فیلمسازان می شود

بهرام کاظمی معتقد است که بسیاری از فیلمسازان در دهه های اخیر به دلیل شرایط حاکم بر اکران ها بیکار و خانه نشین شده اند، در صورتی که قابلیت های بسیار خوبی داشتند و پیش از این فیلم های خوبی ساخته بودند.

بهرام کاظمی، کارگردان فیلم سینمایی «مشکل گیتی» در خصوص عملکرد شورای صنفی نمایش در دوره اخیر به بانی فیلم گفت: شورای صنفی نمایش کار ثبت قرارداد و هماهنگی تهیه کننده با سینما را انجام می دهد. در حال حاضر بیشتر سینماداران و سرمایه گذاران تصمیم گیرنده اصلی هستند. وی افزود: زمان آقای انوار کمیسیونی برای اکران وجود داشت که جدولی داشتند، بر اساس این جدول فیلم ها درجه بندی می شد و مشخص می شد که کدام فیلم چه زمانی اکران شوند. خود من هم فیلم هایی داشتم که در آن زمان به همین شکل اکران شد. در آن زمان فیلم ها به ترتیب اکران می شدند. در حال حاضر به نظر می رسد داشتن جدول اکران از وضعیت اکران کنونی بهتر باشد. شاید بسیاری از فیلم ها به این روش نسوزند. این کارگردان با بیان اینکه در این وضعیت فیلم های متوسط در سینمای ایران نابود می شوند، ادامه داد: باید در سینما همانند آقای اصغر فرهادی برند باشید یا فیلمتان طنز و کمدی عوام پسند باشد تا بفروشد. در غیر این صورت فیلم ها نابود می شوند. اگر معتقد باشیم که سینمای متوسطی داریم که این سینما در تقابل با مخاطب قرار است رشد و ارتقا پیدا کند و بهتر شود ظاهرا به چنین شرایطی نخواهیم رسید. اگر بررسی کنید می بینید در همین دهه اخیر چقدر از فیلمسازان ما در این شرایط بیکار شدند و نتوانستند فیلم بسازند. در صورتی که قابلیت های بسیار خوبی دارند، در دهه های پیش فیلم های خوبی ساختند ولی متاسفانه اکنون بیکار و خانه نشین شده اند. تمام این ها به دلیل شرایط اکران است.

کارگردان فیلم سینمایی «عروس فراری» اضافه کرد: به نظر من شاید بتوان گفت سال گذشته وضعیت اکران حال و روز بهتری داشت. چیزی که در این مدت مشخص شد این بود که شورای صنفی نمایش ضمانت اجرایی و توان کنترل اکران را ندارند. اگر دوستان ارشاد معتقدند که عرضه و تقاضا مشخص می کند که چه فیلمی اکران شود و چه فیلمی اکران نشود، پس احتمالاً ارشاد باید از این میدان خارج شود و هیچ نقشی نداشته باشد. اگر هم عرضه و تقاضا قرار است کنترل شود، اکران این گونه نباشد و منصفانه تقسیم شود، اهرم های دیگری لازم است. تولید بی رویه فیلم ها هم بخش دیگر قضیه است. سالانه بالای ۱۰۰ فیلم تولید می شود ولی چند فیلم در طول سال اکران می شوند؟ اگر موفق شویم بتوانیم هر سال ۵۰ فیلم اکران می کنیم، در این آشفته بازار سرنوشت بقیه فیلم ها چه می شود؟

مرتضی علی عباس میرزایی:این فیلم سوزی ها بارها اتفاق افتاده و تازگی ندارد

مرتضی علی عباس میرزایی، کارگردان فیلم سینمایی «انزوا» معتقد است این فیلم سوزی ها تنها مربوط به نیمه دوم امسال نیست، بارهاست که اتفاق افتاده و تازگی ندارد.

مرتضی علی عباس میرزایی، در خصوص عملکرد شورای صنفی در دوره جدید به بانی فیلم گفت: به نظرم هر اتفاقی که بر سر ما می آید چه در سینمای حرفه ای چه در حوزه های دیگر تقصیر خودمان است. واحد نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در حوزه نظارت فشل است و اصلا حواسشان نیست که فیلم ها چگونه نابود می شوند.

وی افزود: شورای نظارت و ارزشیابی بسیار ضعیف کار می کند و کار خودش را درست انجام نمی دهد. واحد نظارت و ارزشیابی سینمای حرفه ای ایران باید روی پخش و تمام مسائل نظارت کند. اینکه تنها از تهیه کننده و پخش کننده تعهد می گیرند که تیزر فیلمشان را در شبکه های معاند نظام پخش نکنند، نظارت ارزیابی نمی شود، اینکه فیلمنامه را می خوانند و می گویند به صلاحتان هست و یا نیست که فلان فیلم را بسازید که نظارت و ارزشیابی نمی شود. باید نظارت کنند و ببینند در سالن های سینما چه اتفاقی می افتد. ببینند کسانی که برای فرهنگ و سینمای این مملکت تصمیم می گیرند دقیقا چه کار می کنند. باید ببینند آدم ها با چه خون دلی فیلم می سازند و در سیستم پخش چگونه نابود می شوند.

این کارگردان در خصوص فیلم سوزی که در نیمه دوم سال شاهد آن هستیم گفت: این فیلم سوزی ها بارهاست که اتفاق افتاده و تازگی ندارد. چرا قبل از اینکه به فیلمی پروانه ساخت بدهند، برای پخشش فکری نمی کنند؟ اگر من بدانم پخشم ۵ سال دیگر است، فیلم را شروع نمی کنم، ۹ماه قبل از پخش شروع می کنم. شرایط نابسامانی بوجود آمده و سازمان سینمایی کم کاری می کند، باید حواسش را بیش از این جمع کند؛ چرا که به نظرم بدین شکل نمی تواند ماجرا را ادامه دهد.