داستان اکران فیلم‌ها در سینمای ایران، داستان عجیبی است. معمولا مانند بسیاری دیگر از امور، آیین‌نامه‌ای در میان است و براساس آن قرار است اتفاقات زیادی رخ دهد. سال گذشته در حالی در بعضی از فصل‌های اکران با نمایش ۲۰ فیلم روی پرده سینماها روبه‌رو بودیم که قرار بوده پنج سرگروه سینمایی وجود داشته باشد، اما زیر عنوان گروه آزاد، فیلم‌های زیادی روی پرده‌ها رفتند تا تولیدات سینمای ایران فقط رنگ پرده را دیده باشند.
از عجایب همین آیین‌نامه این است که پس از دو سال باید این آیین‌نامه که به منزله قانون اکران در سینمای ایران است برای سال جدید تصویب شود، اما در فاصله ۱۲ روز مانده تا آغاز سال جدید هنوز از آیین‌نامه اکران خبری نیست. با این اوصاف باید منتظر ماند و در آخرین هفته سال ۹۶ و با تشکیل شورای صنفی نمایش فیلم‌های اکران نوروز سال ۹۷ را قطعی کرد. فیلم‌هایی که همین الان هم تقریبا ترکیب آن تا حدود زیادی برای اهالی فن مشخص به نظر می‌رسد. امسال گفته شده با هفت سرگروه سینمایی روبه‌رو خواهیم بود و فیلم‌های بیشتری هم در هر سال ظرفیت حضور در سرگروه‌ها را خواهند داشت.
هرچند که فهرست فیلم‌های اکران امسال هنوز به‌طور دقیق مشخص نشده، اما طبق معمول خبرگزاری «فارس» زودتر از شورای صنفی نمایش ترکیب اکران نوروزی در ۶ سرگروه را روز گذشته اعلام کرد. براساس این گزارش در گروه سینما ایران فیلم «لونه‌زنبور»، در گروه سینما جوان فیلم «مصادره»، در گروه سینما استقلال، فیلم «لاتاری»، در گروه سینما آزادی، فیلم «فیلشاه»، در گروه پردیس کورش، فیلم «به وقت شام» و در گروه پردیس زندگی، فیلم «خرگیوش» اکران خواهند شد.
گفته میشود در گروه سینما ماندانا نیز فیلم «فراری» یا «خجالت نکش» اکران خواهد شد. با توجه به موفقیت فیلم‌ها در اکران‌های نوروزی سال‌های اخیر حالا اکران نوروزی به نقطه استراتژیک سینمای ایران تبدیل شده است. با توجه به آن‌چه در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر دیده شد و به نظر می‌رسد تنها چند فیلم کیفیت و توان لازم برای جذب فراوان مخاطب را داشته باشند، چنین ترکیبی برای اکران نوروز، خالی از ریسک نیست.
حضور دو فیلم سیاسی و پرحرف و حدیث در ایام نوروز ممکن است چندان هم به مذاق تماشاگر خوش نیاید. با توجه به فرا‌رسیدن ماه رمضان و در پیش بودن جام جهانی در خرداد و تیر ۹۷ احتمالا بسیاری از پخش‌کننده‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که در سال آینده، ماه‌های مفید کمتری برای اکران وجود دارد. برگزاری جام جهانی در سال ۹۷ و به‌‌ویژه حضور ایران در این مسابقات، تقریبا به مدت یک ماه سینماها را از رونق می‌اندازد و عملا برنامه‌ریزی باید به شکل دیگری انجام شود. پس بهترین راهکار همین اکران همه‌جانبه نوروز است و به این ترتیب احتمالا شاهد همه فیلم‌های مهم سال در دو اکران نوروز و اکران پس از جام جهانی باشیم.
اما نگاهی به فیلم‌هایی که قرار است در نوروز ۹۷ اکران شوند، نشان می‌دهد که اعضای شورای صنفی می‌دانند که سینماها نباید از فیلم کمدی خالی باشد. اگر فیلم «خجالت نکش» رضا مقصودی برای اکران انتخاب شود، این فیلم به اتفاق «لونه‌زنبور» برزو نیک‌نژاد، «خرگیوش» مانی باغبانی و «مصادره» مهران احمدی، چهار فیلم کمدی اکران نوروز خواهند بود. برای فیلم «خرگیوش» رسیدن به فروش دو میلیارد تومانی هم می‌‌تواند موفقیت باشد. «لونه‌زنبور» هم دلیلی ندارد که فروشی بیش از حد فیلم قبلی نیک‌نژاد یعنی در حدود سه میلیارد تومان داشته باشد. این همان احتمالی است که با شیبی کمتر برای فیلم «خجالت نکش» نیز احتمالا اتفاق خواهد افتاد، اما «مصادره» داستان دیگری دارد.
نخستین ساخته مهران احمدی با بازی رضا عطاران و هومن سیدی و همراهی بابک حمیدیان قطعا فروشی بالاتر را تجربه خواهد کرد. فیلمی که به‌خاطر حضور ستاره‌های محبوبش احتمالا بتواند به مرز ۱۰ میلیارد تومان هم برسد، اما مشکل بزرگ این فیلم آن است که از میانه داستان به بعد، فاز کمدی خود را از دست می‌دهد و احتمالا همین نکته باعث شود که نتوان برای گیشه آن امیدی برای رسیدن به فیلم‌هایی چون «نهنگ عنبر۲»، «آینه بغل» یا «گشت ۲» را متصور بود. اما اکران نوروز یک بخش غیر‌کمدی هم دارد. بخشی که در سنتی نانوشته به فیلم‌هایی اختصاص داده میشود که در این سال‌ها به‌عنوان سینمای ارگانی شناخته میشود.
شاید این‌گونه دولت و شورای صنفی نمایش می‌خواهند تشکر ویژه خود را از نهاد‌هایی که در سینمای ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند، ابراز کنند. بر همین اساس فیلم «به وقت شام» ابراهیم حاتمی‌کیا که مؤسسه اوج را به‌عنوان سرمایه‌گذار پشت سر خود می‌بیند، یکی از گزینه‌های اکران نوروزی است. فیلمی ملی‌گرایانه که پس از اتفاقات جشنواره فیلم فجر و عصبانیت فیلم‌ساز پرنفوذش از شرایط سینمای ایران، امسال قطعا در نوروز باید اکران می‌شد. البته نباید از یاد برد که دو فیلم پیشین حاتمی‌کیا یعنی «بادیگارد» و «چ» نیز اکران نوروزی شدند.
فیلم دیگر از این دسته فیلم‌ها «لاتاری» است. فیلمی به تهیه‌کنندگی محمود رضوی که به دلیل وجوه ملی‌گرایانه‌اش اگر اکران نوروز نمی‌گرفت باید متعجب می‌شدیم. البته به نظر می‌رسد نوع انتخاب سوژه و اتفاقات فیلم - اگر فیلم همان باشد که در جشنواره فجر اکران شد - این فیلم یکی از پرفروش‌های سال خواهد بود. فیلمی که ظرفیت کشاندن تماشاگر به سالن را دارد. در شرایطی که سینمای انگلستان امسال با جدیت دو فیلم ملی‌گرایانه - «دانکرک» و «تاریک‌ترین ساعت» - ساخت و حتی آنها را تا جمع بهترین فیلم‌های اسکار کشاند، اتفاق عجیبی نیست که ما فیلم‌های ملی‌گرایانه مان را در اکران نوروزی ببینیم.
فیلمی دیگری که در عید اکران میشود، انیمیشن «فیلشاه» خواهد بود. انیمیشنی که قرار است یک داستان از دل تاریخ اسلام را در قالب یک انیمیشن برای کودکان نمایش دهد. اگر با مسئله رعایت‌نکردن قواعد ژانر در این اثر کاری نداشته باشیم به نظر می‌رسد برای انیمیشنی که از نظر فنی چند گام رو به جلو دارد، بهترین تقدیر همین اکران عید باشد. از این فیلم‌های وابسته به نهادهای صاحب سرمایه که بگذریم، یکی دیگر از از فیلم‌های این فهرست «فراری» علیرضا داوودنژاد است. فیلمی جا مانده از جشنواره فجر سال ۹۵ که از قضا بهترین فیلم آن جشنواره هم شد و هنوز رنگ اکران را ندیده است. معادله اکران نوروز بر خلاف تلاش‌ها برای نشان دادن پیچیدگی‌اش، معادله‌ای ساده است؛ معادله‌ای که براساس کمدی بودن، قدرت ارگان تولید‌کننده و یک برگزیده از سال قبل، شکل می‌گیرد.
- 9
- 6
