سازمان سینمایی یک شنبه هفته گذشته فهرست کامل حمایت‌های مؤسسه رسانه‌های تصویری را از فیلم‌های سینمایی طی سال‌های ۸۸ تا ۹۵ منتشر کرد. این فهرست که با جزئیات قابل توجهی منتشر شده، نشان می‌دهد این مؤسسه وابسته به سازمان سینمایی طی هشت سال، از ۱۹۸ عنوان فیلم سینمایی حمایت مالی کرده که در شش دسته از نظر نوع سرمایه‌گذاری طبقه‌بندی شده‌اند. غالب فیلم‌های این فهرست، حقوق نمایش خانگی‌شان به مؤسسه رسانه‌های تصویری فروخته شده و معدودی نیز در مالکیت کامل این مؤسسه هستند یا به انحای دیگر، از حمایت‌های این نهاد برخوردار شده‌اند.
ذکر این نکته ضروری است که با توجه به این که این گزارش عصر یک شنبه ۱۳ خرداد و در ساعت‌های پایانی تنظیم مطالب صفحه از سوی سازمان سینمایی منتشر شد، فرصتی برای پرداختن به آن در صفحه سینما و تلویزیون نبود و به همین دلیل، نکات مربوط به این فهرست مهم را می توانید امروز بخوانید. با ما همراه شوید:
۱- ادامه شفاف‌سازی در وزارت ارشاد
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ماه‌های اخیر، یک بار دیگر هم دست به شفاف‌سازی مالی در حوزه سینما زده بود. اولین اقدام در این زمینه، در روزهای پایانی سال گذشته اتفاق افتاد و آن، انتشار فهرستی بلندبالا از حمایت‌های بنیاد سینمایی فارابی از فیلم‌های سینمایی به عنوان مهم ترین بازوی تولید محتوای سازمان سینمایی بود. فهرستی که با واکنش‌های متفاوتی نیز در رسانه‌ها مواجه شد.
فهرست جدید که به یک زیرمجموعه دیگر از سازمان سینمایی (مؤسسه رسانه‌های تصویری) مربوط می‌شود، جدیدترین اقدام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای سیاست شفاف‌سازی است. انتشار این دو فهرست نشانگر عزم جدی این وزارتخانه برای ایجاد شفافیت در مسائل مالی سینمای ایران است. صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در اظهارنظری به این موضوع پرداخت و وعده شفاف‌سازی‌های دیگری را هم داد. او در توئیتر نوشت: «به عهد خویش با مردم، برای حضور در ویترین شیشه‌ای پایبندی خواهیم داشت.»
۲- ابهامات فهرست
با وجودی که نفس انتشار فهرست مورد اشاره، قابل تقدیر است، اما نباید ابهامات آن را از یاد برد. مهمترین نکته به آثاری برمی‌گردد که مؤسسه رسانه‌های تصویری در تولیدشان مشارکت داشته است اما در این فهرست، مشخص نیست دقیقاً مبلغ ذکرشده، در ازای چند درصد از حقوق مالکیت فیلم پرداخت شده است؟ پرسش دیگر آن که مؤسسه رسانه‌های تصویری چطور حاضر به خرید حقوق نمایش خانگی فیلم‌هایی شده که توقیف شده‌اند و مدت‌هاست در انتظار رفع توقیف برای اکران در سینماها به‌سر می‌برند؟ آیا هدف تنها بازگرداندن بخشی از هزینه‌های سازنده بوده است؟
۳- حضور گسترده بخش خصوصی
نکته مهمی که در روزهای گذشته در رسانه‌ها بازتاب داشت، حضور گسترده تهیه‌کنندگانی بود که به عنوان نماینده‌های بخش خصوصی شهره‌اند و گفته می‌شود از حمایت‌های دولتی مستقل هستند؛ افرادی مانند منیژه حکمت، فرشته طائرپور و حتی رضا درمیشیان! جالب آن که از مجموع ۱۹۸ عنوان این فهرست، ۱۰ عنوان مربوط به فرشته طائرپور است!
طبق آمار بانک اطلاعاتی سوره سینما، طائرپور در تمام عمر حرفه‌ای‌اش تهیه‌کننده ۱۲ فیلم سینمایی بوده که از این میان، هشت عنوان آن‌ها در این فهرست به چشم می‌خورد! مهم‌تر از او، نام رضا درمیشیان است که حقوق دو فیلم «بغض» و «جادوگر» را به مؤسسه رسانه‌های تصویری فروخته است. کارگردان «عصبانی نیستم!» در حالی در این فهرست دیده می‌شود که در روزهای اخیر، با شعار «وابسته نیستیم» که کنایه‌ای به ابراهیم حاتمی‌کیاست، در تبلیغات و اکران‌های مردمی فیلمش دیده می‌شود.
۴- حقوق واگذارشده فیلم‌های توقیفی
در این فهرست نام تعدادی از فیلم‌های توقیفی این سال‌ها نیز در شمار حمایت‌های کلان مؤسسه رسانه‌های تصویری به چشم می‌خورد. به عنوان مثال «آشغال‌های دوست‌داشتنی» محسن امیریوسفی ۵۵۰ میلیون و «خانه پدری» کیانوش عیاری ۵۰۰ میلیون بابت حقوق نمایش خانگی از این مؤسسه دریافت کرده‌اند و مالکیت «گزارش یک جشن» ابراهیم حاتمی‌کیا در ازای ۸۵۳ میلیون تومان و «خرس» خسرو معصومی در ازای ۷۰۰ میلیون تومان به طور کامل به این مؤسسه واگذار شده است.
نکته جالب درباره «آشغال‌های دوست‌داشتنی» آن است که محسن امیریوسفی با احتساب ۶۹۵ میلیون تومان مشارکت بنیاد سینمایی فارابی، تاکنون یک میلیارد و ۲۴۵ میلیون تومان از زیرمجموعه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرده و هنوز موفق به اکران فیلمش نیز نشده است. با این حساب حتی ممکن است با وجود مُهر توقیف، کل هزینه‌های فیلم به حساب این کارگردان بازگشته باشد. در فهرست منتشرشده آمده است که حتی فیلم «دونده زمین» کمال تبریزی که مدت‌ها توقیف بود و در سال ۹۵ اکران شد، در سال ۹۳ مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان از مؤسسه رسانه‌های تصویری دریافتی داشت.
۵- مورد اصلاحی برای «قلاده‌های طلا»
فهرست منتشرشده از سوی سازمان سینمایی، یک اشکال هم داشت که ساعتی بعد توسط روابط عمومی این سازمان اصلاح شد. در فهرست اولیه آمده بود که تهیه‌کننده فیلم سینمایی «قلاده‌های طلا» بابت مشارکت مؤسسه رسانه‌های تصویری در تولید این فیلم، دو میلیارد و ۷۲۱ میلیون تومان دریافتی داشته است؛ نکته‌ای که به خاطر مضمون آن بازتاب زیادی در برخی رسانه‌ها داشت. با این حال روابط عمومی سازمان سینمایی در اصلاحیه‌ای اعلام کرد مبلغ حمایتی از این فیلم ۸۹۸ میلیون تومان (معادل ۳۳ درصد مالکیت فیلم) بوده است.
- 18
- 3
