جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳
۰۹:۰۷ - ۳۰ خرداد ۱۳۹۸ کد خبر: ۹۸۰۳۰۸۱۸۱
کتاب، شعر و ادب

بهاءالدین خرمشاهی مطرح کرد

حافظ طنزپردازتر از عبید زاکانی

بهاءالدین خرمشاهی,اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,کتاب و ادبیات

می‌گوید شعر را با حافظ، یک‌جا شناخته است. طبیعی است که کلامش هم به روانی و شیواییِ شعر حافظ باشد؛ حتی ادب، مهر، تواضع و طنزش را هم از این رند شیرازی وام گرفته است. استاد بهاءالدین خرّمشاهی، یکی از برجسته‌ترین حافظ‌پژوهان کشورمان است که با وجود بیماری سختی که از سر گذرانده، باز هم تحقیق و پژوهش درباره حافظ را رها نکرده است.

«ذهن و زبان حافظ» و «حافظ‌نامه»‌اش برای  دوستداران و دانشجویان ادبیات، آثاری آشنا هستند. آن‌چه می‌خوانید گفت‌وگوی ما با استاد خرّمشاهی به مناسبت ترجمه کتاب «حافظ» ایشان به انگلیسی است که ساعت ۱۰ امروز از آن رونمایی خواهد شد.

چه شد که کتاب «حافظ» به انگلیسی ترجمه شد؟

ناشری به نام «طرح نو»، سلسله آثاری را درباره بنیان گذاران فرهنگ امروز، مانند سعدی، جامی و خیّام منتشر می‌کرد و من هم درباره حافظ نوشتم و منتشر شد. این کتاب در حجم کم، اطلاعات زیادی دارد و یک ناشر انگلیسی آن را پسندید و خواست ترجمه کند. برادر و خواهر بزرگواری به نام‌های مجتبی و لیلی حبیبی، ظرف یک سال این کتاب را به انگلیسی برگرداندند و در نهایت بعد از مشکلاتی که در راه چاپ پیش آمد، منتشر شد.  

علاقه‌تان به حافظ از چه زمانی شروع شد؟

من از کلاس چهارم ابتدایی تا الان با حافظ بوده‌ام. ۹ را از ۷۴ کم بکنید، می‌شود ۶۵ سال که با حافظ بوده‌ و حدود ۹ تا ۱۰ کتاب درباره حافظ نوشته‌ام. شاید ۳۰ سال فقط حافظ می‌خواندم و دیوانش را در جیبم می‌گذاشتم؛ خواندن مدام و تأمل کردن در شعر حافظ. تا این که در سال ۱۳۶۱، «ذهن و زبان حافظ» را با ۱۵ مقاله نوشتم و نشر نو منتشر کرد. در سال‌های اخیر کتاب را مفصل کردم و ۱۵ مقاله به ۵۱ مقاله تبدیل شد. خواهرم که دو سال از من بزرگ تر و کلاس ششم ابتدایی بود، یک کتابی آورد که اول و آخرش افتاده بود.

گفت: بیا حافظ بخوانیم. گفتم: حافظ؟ به نظرم عجیب آمد و بعد خواند: مرحبا طایر فرّخ پی فرخنده پیام/ خیر مقدم چه خبر دوست کجا راه کدام؟ این مطلع اولین غزلی بود که از حافظ برایم خواند و منِ ۹ ساله به وجد روحی آمدم. شعر را با حافظ یک جا شناختم و رها نکردم. گاهی مشکلاتم را از خواهرم می پرسیدم و ایشان تا حدی که بفهمم جواب می‌داد. اولین کار حافظانه من، نقد بر«حافظ به روایت شاملو» است. در سال ۵۲ ویراست اول مقاله بلندم را نوشتم؛ با شاملو اختلاف نظر داشتم ولی همیشه با احترام و ادب. او را شاعر بزرگ معاصر خطاب کردم که گفتند چرا تو که با او اختلاف داری، چنین می‌گویی؟ گفتم من که با شعرش مشکلی ندارم.

چرا مسائل را با هم قاطی کنیم؟ حالا هم در حال آماده کردن یک کتاب کوچک هستم، با عنوان «شاملو به روایت بهاءالدین خرّمشاهی»، متشکل از ۷-۸ مقاله درباره شاملو که طی سال ها نوشته‌ام و مقدمه‌ای بر آن خواهم نوشت. شاملو یک شاعر نوپرداز محسوب می شود و مقایسه او با حافظ غلط است.

طنزپردازی شما هم از آشنایی‌تان با حافظ نشئت می‌گیرد؟

شاید. اولین کسی که به طنز حافظ نظر کرد، استاد ما مرحوم پرویز ناتل خانلری بود. استاد ابوالحسن نجفی در روزنامه اطلاعات، سه سال پیش این مطلب را بیان کردند و نمونه‌های زیادی هم از طنز حافظ آوردند. من از این‌ها خبر نداشتم و فکر می‌کردم اولین کسی هستم که طنز حافظ را پیدا کرده‌ام یا طنزم را از او گرفته‌ام. از طرفی، بنده حافظ را طنزپرداز تواناتری می‌دانم تا عبید زاکانی. عبید عفت کلام را در نصف آثارش رعایت نکرده است ولی در شعر حافظ به جز یکی دو مورد این طور نیست.

از نظر شما حافظ چه تاثیری بر ادبیات غرب گذاشته است؟

گوته تاثیر زیادی از حافظ پذیرفته است. او «حافظ نامه»، «قلندر نامه» و «رندی نامه» را نوشته و گفته کمال بی خردی است اگر کسی تصور برابری با حافظ در سرش بپروراند. نیچه هم به حافظ پرداخته و سخنان ارزشمندی درباره حافظ گفته است.

آخرین کوشش من در عالم حافظ پژوهی یک کتاب چهار جلدی به نام «دانشنامه حافظ  و حافظ پژوهی» است که حدود ۱۸۰۰ مقاله نسبتا کوتاه دارد و ۱۵۰ نویسنده در آن با من همراهی و همکاری کردند و ناشر آن «نُخُستان پارسی» است. این کتاب چهار جلدی درباره تاثیر حافظ بر غربی‌ها هم مقالاتی دارد.

به تازگی کتابی علیه شعر و هنر حافظ به نام «حافظ، پادشاه عریان شعر» منتشر شده است. چرا عده‌ای در پی نادیده گرفتن هنر این شاعر هستند؟

در دانشنامه حافظ و حافظ‌پژوهی مقاله‌ای نوشته‌ام با عنوان «مخالفان و منتقدان حافظ»  و از حدود ۱۰ نفر نام برده‌ام که بعضی با حافظ  خصومت داشته‌اند و او را گمراه کننده و تبلیغ‌کننده خراباتی‌گری می‌دانسته‌اند و می‌گفتند او به جای این که جوان‌ها را به کار کردن، ساخت کشور، علم‌پژوهی و فرهنگ دعوت کند، به خرابات مغان می‌خواند! در حالی که می و خرابات و... در دیوان حافظ معنای دیگری دارد و حافظ از این‌ها استفاده کنایی می‌کند. خیام هم همین‌طور. این ها بیان کنایی و زیبایی آفرینی حافظ بوده است.

khorasannews.com
  • 14
  • 2
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
علی نصیریان بیوگرافی علی نصیریان؛ پیشکسوت صنعت بازیگری ایران

تاریخ تولد: ۱۵ بهمن ۱۳۱۳

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر، نویسنده و کارگردان

آغاز فعالیت: ۱۳۲۹ تاکنون

تحصیلات: دانش آموخته مدرسه تئاتر در رشته هنرپیشگی

ادامه
پاوان افسر بیوگرافی پاوان افسر بازیگر تازه کار سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: ۲۷ تیر ۱۳۶۳ 

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر 

آغاز فعالیت: ۱۳۹۲ تاکنون

تحصیلات: لیسانس رشته ی مدیریت بازرگانی

ادامه
امین پیل علی بیوگرافی امین پیل علی بازیکن تازه نفس فوتبال ایران

تاریخ تولد: ۱۷ دی ۱۳۸۱

محل تولد: گیلان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک

تیم: تیم ملی فوتبال ایران

شماره پیراهن: ۱۵

ادامه
ابوطالب بن عبدالمطلب زندگینامه ابوطالب بن عبدالمطلب پدر امام علی (ع)

تاریخ تولد: ۳۵ پیش از عام‌الفیل

محل تولد: مکه

دیگر نام ها: عبدالمطلب، عبدالمناف، عمران

دلیل شهرت: رئیس قبیله بنی هاشم، پدر امام علی (ع)، عمو و حامی حضرت محمد (ص)

درگذشت: سال دهم بعثت

آرامگاه: مکه در گورستان ابوطالب

ادامه
رودریگو هرناندز بیوگرافی «رودریگو هرناندز»؛ ستاره ای فراتر از یک فوتبالیست | هوش و تفکر رمز موفقیت رودری

تاریخ تولد: ۲۲ ژوئن ۱۹۹۶

محل تولد: مادرید، اسپانیا

حرفه: فوتبالیست 

پست: هافبک دفاعی

باشگاه: منچسترسیتی

قد: ۱ متر ۹۱ سانتی متر

ادامه
موسی التماری بیوگرافی موسی التماری بازیکن فوتبال اردنی

تاریخ تولد: ۱۰ ژوئن ۱۹۹۷

محل تولد: امان، اردن

حرفه: فوتبالیست

باشگاه کنونی: باشگاه فوتبال مون‌پلیه فرانسه

پست: مهاجم

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه
اوسمار ویرا بیوگرافی اوسمار ویرا سرمربی تیم پرسپولیس

تاریخ تولد: ۳ ژوئیه ۱۹۷۵

محل تولد: ریو گرانده دو سول ، برزیل

حرفه: سرمربی تیم فوتبال

باشگاه کنونی: پرسپولیس

آغاز فعالیت: سال ۱۹۹۴

ادامه
اوستون ارونوف بیوگرافی اوستون ارونوف بازیکن فوتبال ازبکی در تیم های ایرانی

چکیده بیوگرافی اوستون ارونوف

نام کامل: اوستون رستم اوگلی اورونوف

تاریخ تولد: ۱۹ دسامبر ۲۰۰۰

محل تولد: نوایی، ازبکستان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک تهاجمی

باشگاه کنونی: پرسپولیس

ادامه
اکرم عفیف بیوگرافی اکرم عفیف بازیکن برتر تیم ملی قطر

تاریخ تولد: ۱۸ نوامبر ۱۹۹۶

محل تولد: دوحه، قطر

حرفه: فوتبالیست

پست: وینگر

باشگاه کنونی: السد قطر

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه

انواع ضرب المثل درباره شتر در این مقاله از سرپوش به بررسی انواع ضرب المثل درباره شتر می‌پردازیم. ضرب المثل‌های مرتبط با شتر در فرهنگها به عنوان نمادهایی از صبر، قوت، و استقامت معنا یافته‌اند. این مقاله به تفسیر معانی و کاربردهای مختلف ضرب المثل‌هایی که درباره شتر به کار می‌روند، می‌پردازد.

...[ادامه]
ویژه سرپوش