کوچ کتاب خوان ها از فضای مجازی به دنیای کاغذی

بعد از اوج گرفتن استفاده از میراث مکتوب در قالب کتاب الکترونیک، در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷، اکنون شاهد اوج گرفتن دوباره بازار کتاب‌های کاغذی و اقبال عمومی به این نوع از کتاب‌ها هستیم. سایت‌های بزرگ فروش کتاب، مانند آمازون که تا چندی قبل بر فروش کتاب‌های الکترونیک تمرکز کرده بودند، آشکارا تغییر رویه داده‌اند؛ پنج شنبه گذشته، خبرگزاری ایبنا به نقل از «دیجیتال ریدر» گزارش داد که شرکت آمازون در حال افتتاح دومین فروشگاه کتاب کاغذی بزرگ خود در شهر دیترویت آمریکاست؛ یک کتاب فروشی کاملاً مکانیزه که به بهترین ابزارهای پرداخت دیجیتال برای جذب هر چه بیشتر مخاطبان کتاب‌های کاغذی، تجهیز شده است.

این مسئله نشان می‌دهد که غول‌های انتشاراتی و صاحبان مؤسسات بزرگ فروش و عرضه کتاب در دنیا، به این نتیجه رسیده‌اند که دوران جدیدی برای کتاب‌های کاغذی، پس از شوک ناشی از ورود سیل‌آسای کتاب‌های الکترونیک به بازار، آغاز شده است.

پرچم بالای کتاب فروشی های سنتی

رونق دوباره فروش کتاب‌های کاغذی در اروپا و آمریکا، تنها مؤسساتی مانند آمازون را تحت تأثیر قرار نداده است. به تازگی، گاردین از رونق دوباره و البته، فوق‌العاده کتاب فروشی‌های مستقل و سنتی در سراسر بریتانیا خبر داد. این خبرگزاری، طی گزارشی از توجه عمومی مردم به کتاب فروشی‌های مستقلی که کتاب‌های کاغذی عرضه می‌کنند، آن ها را رقبای بالفعل غول‌های انتشاراتی دنیا دانست. موضوعی که این روزها در جامعه انتشاراتی انگلیس بسیار مورد توجه قرار گرفته، علاقه مخاطبان به گفت‌وگو درباره کتاب با کتاب فروشان است.

مهاجرت کسانی که کتاب‌های الکترونیک و کاغذی را به صورت آنلاین خریداری می‌کردند، از فضای مجازی به دنیای حقیقی، اتفاقی است که این روزها صنعت نشر اروپا را بسیار تحت تأثیر قرار داده و باعث رونق بیش از پیش کتاب فروشی‌های مستقلی شده است که بیشتر، عرضه کننده کتاب‌های کاغذی هستند. طبق آماری که گاردین منتشر کرده است، تعداد کتاب فروشی‌های مستقل بریتانیا، طی دو سال اخیر، به دو برابر تعداد این مراکز در سال ۱۹۹۵ رسیده و از مرز سه هزار و ۲۰۰ باب گذشته است؛ پدیده‌ای که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران بیشتری به سمت صنعت نشر جذب شوند و روند انتشار کتاب‌های کاغذی، شتابی روزافزون پیدا کند. رونق کتاب فروشی‌های مستقل در انگلیس و افزایش فروش کتاب‌های کاغذی، باعث شده است که اعتماد به نفس فعالان این عرصه افزایش یابد، تا جایی که رسماً برای غول‌های انتشاراتی، مانند آمازون، شاخ و شانه می‌کشند.

«دامیان بار»، یک کتاب فروش اهل لندن، طی یادداشتی درباره رونق کتاب فروشی های مستقلی که کتاب‌های کاغذی را به علاقه‌مندان عرضه می‌کنند، می‌نویسد: «کتاب فروشی‌ها بهتر از الگوریتم‌های آمازون ذائقه مردم را برای انتخاب کتاب می‌شناسند و به همین دلیل، در مبارزه همیشگی آمازون و کتاب فروشان مستقل و سنتی، شکستی برای کتاب فروشان [مستقل] وجود ندارد.»

تغییر تاکتیک برای افزایش فروش

از سوی دیگر، فعالان صنعت نشر در دیگر نقاط اروپا نیز، به فکر راهکارهایی برای تقویت رونق نشر کاغذی افتاده‌اند. به تازگی خبرگزاری ایبنا، به نقل از پایگاه خبری «آکوالیته» گزارش داد که ناشران اسپانیایی به یک الگوی مناسب برای فروش بیشتر کتاب‌های کاغذی دست یافته اند. بر اساس این گزارش، طی یک سال گذشته، در حالی که آمار کتاب‌های تولید شده در اسپانیا، ۷/۱۲ درصد کاهش یافته است، اما فروش ناشران در همین مدت، ۹/۱ درصد رشد را نشان می‌دهد؛ در واقع ناشران اسپانیایی با در نظر گرفتن نیاز مخاطبان و از طریق فروش در نمایشگاه‌ها و عرضه محصولات در کتاب فروشی‌های سنتی، توانسته‌اند طی سال گذشته دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون یورو به جیب بزنند و این اتفاق را باید نوعی احیای دوباره کتاب فروشی‌ها و صنعت نشر در اسپانیا دانست.

در حالی که طی سال‌های قبل، بسیاری از ناشران گمان می‌کردند که بالا بردن آمار کتاب‌های تولید شده، می‌تواند پاسخگوی ذائقه‌های مختلف مخاطبان باشد و صنعت نشر را از افولی که از سال ۲۰۱۳ به بعد دچار آن شده بود، نجات دهد، ناشران اسپانیایی توانستند با مدیریت مؤثر تولیدات خود و انتشار آثار برگزیده و پرمخاطب، طی یک سال گذشته به رشد بسیار مناسبی در عرصه فروش برسند.

در همین حال، کتاب‌های الکترونیک در اسپانیا، با کاهش رشد چشمگیری در فروش روبه‌رو شده است؛ آمارها نشان می‌دهد که طی یک سال گذشته، به رغم تلاش غول‌های تولید کتاب‌های دیجیتال، رشد فروش کتاب‌های دیجیتال در اسپانیا، تنها ۱/۰ درصد رشد داشته است و این بنگاه‌های تولید کتاب، توانسته‌اند تنها ۵ درصد از بازار کتاب اسپانیا را در اختیار بگیرند؛ موضوعی که در دیگر کشورهای اروپایی نیز، کم و بیش قابل مشاهده است.