جمعه ۱۳ تیر ۱۴۰۴
۱۷:۴۰ - ۱۳ مهر ۱۳۹۸ کد خبر: ۹۸۰۷۰۳۲۲۹
کتاب، شعر و ادب

نیایش‌های پهلوانی در شاهنامه

روایت حکیم ابوالقاسم فردوسی از ۶ دعایی که مستجاب شد

دعاهای مستجاب شده در شاهنامه,اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,کتاب و ادبیات

شاهنامه فردوسی را همه به رزم‌ها و پهلوانی‌ها و جنبه حماسی‌اش می‌شناسند اما همین حماسه در دل خودش، عرفانی ناب هم دارد؛ عرفانی از جنس ارتباط با پروردگار عالم و راز و نیاز با او. شاهنامه فردوسی پر از صحنه‌های نیایش قهرمانان و پهلوانان با خالق هستی و کمک گرفتن از اوست. همین نکته اثر حماسی فردوسی را از دیگر آثار این گونه ادبی متمایز می‌کند. در این میان ما با نیایش‌های پهلوانان و بزرگانی مواجه ایم که مؤثر واقع می‌شوند و به عبارتی کارساز می‌افتند. در ادامه به شش نمونه از دعاهای مستجاب شده در شاهنامه می‌پردازیم.

وقتی رستم دست به دعا می‌شود

دو نمونه از نیایش‌های کارساز شاهنامه به رستم تعلق دارد که یکی از آن‌ها به ماجرای نبرد او با سهراب برمی‌گردد. رستم بعد از این که در برابر سهراب جوان و سرحال زمین می‌خورد، در فرصتِ استراحت از خدا درخواست پیروزی می‌کند و سرانجام موفق می‌شود سهراب را از پا در بیاورد.سهراب در این نبرد ،به نمایندگی از تورانیان به ایران حمله کرده است. نمونه دیگر این دعاها مربوط به زمانِ جوانی رستم است؛ این پهلوان در جوانی آن‌قدر سنگین وزن بود که با هر قدم زمین زیر پایش فرو می‌رفت. به همین دلیل عذاب می‌کشید و دعا کرد تا خداوند کمی از قدرتش کم کند: «بنالید و ز کردگار جهان/ به زاری همی آرزو کرد آن/ که لختی ز زورش ستاند همی/ به رفتن به ره بر تواند همی/ بدان سان که از پاک یزدان بخواست/ ز نیروی آن کوه پیکر بکاست».

دعای اسفندیار و همراهانش

فردوسی در جایی از شاهنامه به این نکته اشاره می‌کند که دعای دسته جمعی زودتر مستجاب می‌شود؛ یکی از این دعاهای دسته جمعی در داستان هفت‌خانِ اسفندیار اتفاق می‌افتد. وقتی او و سپاهیانش در راه درگیر تندباد و ابر سیاه و بارش فراوان برف می‌شوند، تصمیم می‌گیرند همه با هم به درگاه خدا دعا کنند تا به سلامت از این راه بگذرند: «نیایش ز اندازه بگذاشتند/ همه در زمان دست برداشتند/ همان گه بیامد یکی باد خوش/ ببرد ابر و روی هوا گشت کش/ چو ایرانیان را دل آمد به جای/ ببودند بر پیش یزدان به پای». اسفندیار یک دعای مستجاب دیگر هم دارد و آن وقتی است که از بند پدرش، یعنی گشتاسب آزاد می‌شود. او به درگاه خدا دعا می‌کند که اگر بتواند انتقام برادرش، فرشیدورد را بگیرد، عمرش را صرف دین کند و به نیازمندان کمک کند و... . همین‌طور هم می‌شود.

آهی که دامن افراسیاب را گرفت

یکی از نیایش‌های کارساز در شاهنامه از زبانِ سیاوش، پهلوان و شاهزاده بی‌گناه ایرانی است که ناجوانمردانه به دستور افراسیاب کشته می‌شود. سیاوش وقتی که او را کشان کشان برای بریدن سرش می‌برند، این‌طور با خدا نیایش می‌کند: «سیاوش بنالید با کردگار/ که ای برتر از گردش روزگار/ یکی شاخ پیدا کن از تخم من/ چو خورشید تابنده بر انجمن/ که خواهد از این دشمنان کین خویش/ کند تازه در کشور آیین خویش»؛ دعایی که با به دنیا آمدن کیخسرو مستجاب شد و او انتقام سیاوش را از افراسیاب گرفت.

نیایش متفاوت کیخسرو

کیخسرو، پهلوان و شاه ایرانی بعد از این که موفق شد انتقام پدرش، سیاوش را از افراسیاب بگیرد، احساس کرد که اگر بیشتر از این بر تخت پادشاهی بنشیند، دچار غرور و خودبینی شود؛ به همین دلیل تصمیم گرفت از خدا بخواهد او را به جهان دیگر منتقل کند. او برای این خواسته، چندین و چند هفته به راز و نیاز با خدا می‌پردازد؛ تا این که سروش غیبی به خوابش می‌آید و به او می‌گوید بعد از این که جانشین خودت را انتخاب کردی، به خواسته‌ات می‌رسی. کیخسرو هم تمام امور مملکت را سر و سامان می‌دهد و لهراسب را به جانشینی انتخاب می‌کند و سرانجام از این دنیا می‌رود.

khorasannews.com
  • 18
  • 4
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
هیثم بن طارق آل سعید بیوگرافی هیثم بن طارق آل سعید؛ حاکم عمان

تاریخ تولد: ۱۱ اکتبر ۱۹۵۵ 

محل تولد: مسقط، مسقط و عمان

محل زندگی: مسقط

حرفه: سلطان و نخست وزیر کشور عمان

سلطنت: ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰

پیشین: قابوس بن سعید

ادامه
بزرگمهر بختگان زندگینامه بزرگمهر بختگان حکیم بزرگ ساسانی

تاریخ تولد: ۱۸ دی ماه د ۵۱۱ سال پیش از میلاد

محل تولد: خروسان

لقب: بزرگمهر

حرفه: حکیم و وزیر

دوران زندگی: دوران ساسانیان، پادشاهی خسرو انوشیروان

ادامه
صبا آذرپیک بیوگرافی صبا آذرپیک روزنامه نگار سیاسی و ماجرای دستگیری وی

تاریخ تولد: ۱۳۶۰

ملیت: ایرانی

نام مستعار: صبا آذرپیک

حرفه: روزنامه نگار و خبرنگار گروه سیاسی روزنامه اعتماد

آغاز فعالیت: سال ۱۳۸۰ تاکنون

ادامه
یاشار سلطانی بیوگرافی روزنامه نگار سیاسی؛ یاشار سلطانی و حواشی وی

ملیت: ایرانی

حرفه: روزنامه نگار فرهنگی - سیاسی، مدیر مسئول وبگاه معماری نیوز

وبگاه: yasharsoltani.com

شغل های دولتی: کاندید انتخابات شورای شهر تهران سال ۱۳۹۶

حزب سیاسی: اصلاح طلب

ادامه
زندگینامه امام زاده صالح زندگینامه امامزاده صالح تهران و محل دفن ایشان

نام پدر: اما موسی کاظم (ع)

محل دفن: تهران، شهرستان شمیرانات، شهر تجریش

تاریخ تاسیس بارگاه: قرن پنجم هجری قمری

روز بزرگداشت: ۵ ذیقعده

خویشاوندان : فرزند موسی کاظم و برادر علی بن موسی الرضا و برادر فاطمه معصومه

ادامه
شاه نعمت الله ولی زندگینامه شاه نعمت الله ولی؛ عارف نامدار و شاعر پرآوازه

تاریخ تولد: ۷۳۰ تا ۷۳۱ هجری قمری

محل تولد: کوهبنان یا حلب سوریه

حرفه: شاعر و عارف ایرانی

دیگر نام ها: شاه نعمت‌الله، شاه نعمت‌الله ولی، رئیس‌السلسله

آثار: رساله‌های شاه نعمت‌الله ولی، شرح لمعات

درگذشت: ۸۳۲ تا ۸۳۴ هجری قمری

ادامه
نیلوفر اردلان بیوگرافی نیلوفر اردلان؛ سرمربی فوتسال و فوتبال بانوان ایران

تاریخ تولد: ۸ خرداد ۱۳۶۴

محل تولد: تهران 

حرفه: بازیکن سابق فوتبال و فوتسال، سرمربی تیم ملی فوتبال و فوتسال بانوان

سال های فعالیت: ۱۳۸۵ تاکنون

قد: ۱ متر و ۷۲ سانتی متر

تحصیلات: فوق لیسانس مدیریت ورزشی

ادامه
حمیدرضا آذرنگ بیوگرافی حمیدرضا آذرنگ؛ بازیگر سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: تهران

محل تولد: ۲ خرداد ۱۳۵۱ 

حرفه: بازیگر، نویسنده، کارگردان و صداپیشه

تحصیلات: روان‌شناسی بالینی از دانشگاه آزاد رودهن 

همسر: ساناز بیان

ادامه
محمدعلی جمال زاده بیوگرافی محمدعلی جمال زاده؛ پدر داستان های کوتاه فارسی

تاریخ تولد: ۲۳ دی ۱۲۷۰

محل تولد: اصفهان، ایران

حرفه: نویسنده و مترجم

سال های فعالیت: ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴

درگذشت: ۲۴ دی ۱۳۷۶

آرامگاه: قبرستان پتی ساکونه ژنو

ادامه

حکایت های اسرار التوحید اسرار التوحید یکی از آثار برجسته ادبیات فارسی است که سرشار از پند و موعضه و داستان های زیبا است. این کتاب به نیمه ی دوم قرن ششم هجری  مربوط می باشد و از لحاظ نثر فارسی و عرفانی بسیار حائز اهمیت است. در این مطلب از سرپوش تعدادی از حکایت های اسرار التوحید آورده شده است.

...[ادامه]
ویژه سرپوش