توجه به کتاب‌های نویسندگان ترک، در میان کتاب‌خوان‌های ایرانی روبه افزایش است. نزدیکی جغرافیایی می‌تواند یکی از دلایل این نزدیکی باشد، اما نمی‌توان قرابت فرهنگی را نادیده گرفت. شباهت‌های موجود در تغییرات و تحولات اجتماعی و سیاسی از دیگر عواملی است که خوانندگان فارسی‌زبان را به خواندن کتاب‌هایی با مؤلف ترک‌زبان ترغیب می‌کند. با اینکه عزیز نسین، پیش از دیگر نویسندگان ترک میان ایرانیان شناخته شد، در مورد برخی نویسندگان مانند اورهان پاموک و الیف شافاک می‌توان گفت که بیشتر آثار این نویسندگان به فارسی ترجمه و در ایران منتشر شده است؛ تا جایی که مخاطبان این نویسندگان پیگیر اخبار فعالیت‌ها و آخرین آثار آنها هستند. در این گزارش، ایرناپلاس نگاه مختصری می‌کند به نویسندگان ترکی که در ایران آثار آنها ترجمه و منتشر شده است.
عزیز نسین نخستین بود
مَحمَت نُصرَت معروف به عَزیز نَسین، در دسامبر ۱۹۱۵متولد شد و در ژوئیه ۱۹۹۵ از دنیا رفت. او نویسنده، مترجم و طنزنویس اهل ترکیه بود. نسین که سردبیری گاهنامه طنزی را بر عهده داشت، در آثار خود به بررسی دیوان‌سالاری و نابرابری‌های اقتصادی در جامعه وقت ترکیه پرداخت. بسیاری از داستان‌های کوتاه او را ثمین باغچه‌بان، احمد شاملو، رضا همراه و صمد بهرنگی به فارسی ترجمه کرده‌اند. عزیز نام پدرش بود و او این نام را به‌عنوان نام مستعار خود انتخاب کرد. همچنین نسین در زبان ترکی به معنای «تو چه کاره‌ای یا تو چه هستی؟» است. از نسین تا به امروز ۱۸ داستان و رمان در ایران منتشر شده است.
دیگر نویسنده ترک که از او ۱۸ عنوان کتاب در ایران منتشر شده، فرید اورهان پاموک، متولد ژوئن سال ۱۹۵۲، نخستین ترک‌تباری است که جایزه نوبل ادبیات را در سال ۲۰۰۶ دریافت کرد. نخستین رمان او «آقای جودت و پسران» بود که در سال ۱۹۸۲ نوشته شد و جوایز ملی ارهان کمال و کتاب سال را برای پاموک به‌همراه داشت. پاموک که در دانشگاه کلمبیا، ادبیات فارسی تدریس می‌کند، در سال ۱۹۹۸ رمان «نام من سرخ» را نوشت که این رمان هم جوایز زیادی برای او به ارمغان آورد.
شافاک نویسنده پرفروش این روزها
الیف شافاک یکی از نویسندگان شناخته شده میان ایرانیان است. حتی اگر کسی کتاب «ملت عشق» او را نخوانده باشد، حتماً درباره آن چیزهایی شنیده است. از این نویسنده تا به حال ۱۵ کتاب در ایران ترجمه و چاپ شده است. او در سال ۱۹۷۱ در استراسبورگ فرانسه از والدینی ترک به دنیا آمد. او نخستین کتاب داستانش را در سال ۱۹۹۴ منتشر کرد. شافاک دو رمان هم به زبان انگلیسی نوشته است. او پس از انتشار رمان «حرامزاده استانبول» از سوی دادگاه‌های ترکیه به جرم «اهانت به ترک بودن» متهم شد.
چهار کتاب از زولفو لیوانلی در ایران منتشر شده است که «بی‌قراری» شناخته شده‌ترین کتاب است. او متولد ژوئن ۱۹۴۶، آهنگساز، نویسنده و شاعر ترکیه‌ای است. کتاب بی‌قراری اثر زولفو لیوانلی، پرفروش‌ترین کتاب ترکیه در سال ۲۰۱۷ است که از زاویه ادبیات به مسئله جنگ، عشق، باور و یقین اشاره دارد. نویسنده کتاب بی‌قراری، به‌واسطه رمان‌ها و آثار موسیقی صلح‌جویانه‌اش، موفق به کسب بیش از ۳۰ جایزه جهانی و ملی در حوزه ادبیات، موسیقی و سینما شده است. رمان‌های او در کشورهایی مانند چین، اسپانیا، کره و آلمان در فهرست پرفروش‌ترین‌ها قرار دارد.
«اینجه ممد» یاشار کمال را به‌شهرت جهانی رساند
سال ۱۹۲۳ همزمان با تأسیس جمهوری ترکیه در روستای گوکچه‌لی، کودکی به دنیا آمد که نامش را کمال گوکچه‌لی گذاشتند؛ فردی که در ایران با عنوان یاشار کمال شناخته می‌شود. کمال گوکچه‌لی قبل از آنکه محصول فکری و احساسی خویش را در قالب رمان بنگارد، در روزنامه جمهوریت قلم می‌زد. داستان «اینجه ممد» یاشار کمال را به‌شهرت جهانی رساند. از یاشار کمال سه کتاب به فارسی ترجمه شده است. او در فوریه ۲۰۱۵ از دنیا رفت.
اورهان کمال رمان‌نویس ترکی است که بیشتر افراد او را برای رمان‌های واقع‌گرایی که از زندگی فقیرانه در ترکیه می‌نوشت، می‌شناسند. او در سال ۱۹۱۴ در آدانا به دنیا آمد و در سال ۱۹۷۰ در بلغارستان از دنیا رفت. از اورهان کمال سه کتاب در ایران ترجمه و چاپ شده است.
اُغوز آتای استاد ادبیات پاموک
اُغوز آتای متولد ۱۹۳۴ که در سال ۱۹۷۷ فوت کرد، یکی از بنیانگذاران ادبیات مدرن ترکیه است و به‌نوعی استاد پاموک محسوب می‌شود. رمان‌های او به‌ویژه «بازی‌های خطرناک» به شیوه جریان سیال ذهن نوشته شده و بی‌تردید یکی از پیچیده‌ترین و شگفت‌انگیزترین رمان‌هایی است که در دنیا نوشته شده‌اند. از این نویسنده سه کتاب به فارسی ترجمه شده است.
عایشه کولین متولد سال ۱۹۴۱ نویسنده داستان کوتاه، فیلمنامه‌نویس و رمان‌نویس زن ترک است. او در نوشتن کتاب‌هایش از آتیلا ایلهان، شاعر ترکیه‌ای، الهام گرفته است. از این نویسنده سه رمان به فارسی ترجمه و چاپ شده است. نویسنده دیگر ترک زبان با سه کتاب در ایران، احمد امید، زاده جولای ۱۹۶۰ است. او بیشتر به‌خاطر رمان‌های جنایی خود شناخته می‌شود. از جانان تان متولد ۱۹۵۱، دو رمان در ایران منتشر شده است. او در مسابقات مختلف ادبی مدرک و جوایز زیادی کسب کرده است.
احسان اوکتای آنار، فریده چیچک اوغلو، آیفر تونچ، یکتا کوپان، آتیلا ایلهان، مصطفی بالعل و خلیل اینالجق از نویسندگان ترکی هستند که از آنها یک کتاب به فارسی ترجمه و منتشر شده است.
- 19
- 3
