روز تاریخی ایران و اروپا

دیروز حدود ٤٠ شرکت از ١٩ کشور اروپا در تهران حاضر بودند تا ظرفیت‌های همکاری با ایران را بررسی کنند. به گفته فیل هوگان، کمیسیونر کشاورزی و توسعه روستایی اتحادیه اروپا ، دیروز یک روز تاریخی بین اتحادیه اروپا و ایران در حوزه کشاورزی بود، چون نخستین کنسرسیوم کشاورزی این اتحادیه به ایران آمد و شرکت‌های اروپایی با شرکت‌های ایرانی مذاکراتی برای گسترش تجارت بین ایران و اروپا را کلید زدند.

این شرکت‌ها در بخش‌هایی مثل لبنیات، گوشت، سبزیجات، شکلات، دانه‌های گیاهی برای خوراک دام و سایر موارد غذایی فعال هستند و می‌توانند زمینه‌های همکاری مناسبی برای فعالیت مشترک با کشورمان داشته باشند. 

نشستی که منجر به امضای دو تفاهمنامه بین ایران و اتحادیه اروپا شد. تفاهمنامه برای تولید بذر بین شرکت‌های ایرانی و فرانسوی و تفاهمنامه بین اتحادیه اروپا و فدراسیون صنایع غذایی که به نوعی نخستین گام‌های عملی در حوزه کشاورزی و غذا به حساب می‌آید.

اما در جریان نشست‌ها و دیدارهای دیروز کمیسیونر کشاورزی و توسعه روستایی اتحادیه اروپا تأکید کرد که افتتاح دفتر اتحادیه اروپا در ایران یک مسأله سیاسی است و مسئولیت پیگیری آن با موگرینی بوده و این مسأله اکنون درحال پیگیری است. هوگان درعین ‌حال تأکید کرد که این اتحادیه به‌طور کامل پایبند به برجام است و در آن چهارچوب حرکت می‌کند و اجازه نمی‌دهد که برجام به هم بخورد، حتی اگر برخی موافق آن نباشند.

او سفر موگرینی به آمریکا برای گوشزدکردن مزایای برجام و ثمره مثبت آن را نمونه‌ای از پایبندی اتحادیه اروپا نسبت به برجام دانست. کمیسیونر کشاورزی اتحادیه اروپا تأکید کرد: من در مورد ترامپ صحبت نمی‌کنم، چون دایما نظر خود را تغییر می‌دهد. نمونه آن را نیز می‌توان در تغییر موضع وی در مقابل چین دید. امید می‌رود ترامپ، درخصوص ایران هم نظر خود را عوض کند.

رشد ۹۴‌درصدی تجارت ایران و اروپا در حوزه کشاورزی و غذا بعد از برجام موضوع دیگری بود که این مقام اروپایی در جریان سفرش مطرح کرد. هوگان تأکید کرد که با توجه به رشد ۹۴‌درصدی تجارت ایران و اروپا اجازه نقض برجام به هیچ‌یک از کشورها را نخواهیم داد.

اروپا از موضع خود درباره برجام کوتاه نمی‌آید

هوگان تأکید کرد که اتحادیه اروپا به تعامل خود با ایران درخصوص برجام ادامه خواهد داد و از موضع خود برای ادامه برجام کوتاه نخواهد آمد.

کمیسیونر کشاورزی اتحادیه اروپا تصریح کرد: ما چشم به راه اجرای این بیانیه هستیم که یکی از موضوعات آن درخصوص موانع بانکی و خطوط اعتباری است که بدون آنها قادر به همکاری نخواهیم بود. ما باید استانداردهای یکسان و یکنواختی را تعریف کنیم که جهت حفظ امنیت غذا اهمیت ویژه‌ای دارد. ما به دلیل این‌که ٢٠ عضو از هیأت‌های اروپایی را در این بخش به همراه داریم، می‌توانیم موانع تعرفه‌ای را هرچه سریع‌تر از میان برداریم که باعث شفافیت و ثبات قوانین خواهد بود.

در این نشست درباره صادرات پسته، شترمرغ، ماهی قزل‌آلا، لبنیات و فرآورده‌های دامی و همچنین صادرات اسب اصیل ایرانی به اروپا مذاکراتی رد و بدل شد.  هوگان در رابطه با بذر گیاهان و واردات آن به ایران هم اظهار کرد: تقاضای ایران مبنی بر واردات بذر گیاهان را دریافت کرده‌ایم اما از ایران تقاضا داریم روند کاری را به ما اطلاع بدهد که در حوزه پارلمانی تا چه اندازه کشور شما می‌تواند به توافقنامه UPOV بپیوندد.

ایران بازار مصرف مناسبی برای اتحادیه اروپاست

کمیسیونر کشاورزی و توسعه روستایی اتحادیه اروپا در نشست هیأت تجاری بلندپایه اتحادیه اروپا و فعالان اقتصادی این کشورها تأکید کرد که ایران با جمعیت ۸۰میلیونی بازار مصرف مناسبی برای اتحادیه اروپاست.  هوگان با اشاره به این‌که ایران به دنبال برداشتن گام‌های جدی برای بهبود صنایع غذایی خود است، تصریح کرد که ایجاد مسیرهایی برای همکاری‌های مشترک در زمینه تولیدات صنایع غذایی ایجاب می‌کند که شرکت‌های ایرانی هم بتوانند نیازهای مشتریان خود را بشناسند و محصولات باکیفیتی را پردازش و برابری کنند.

به گفته این مقام اروپایی برای ایجاد زنجیره‌های غذایی، فعالیت‌های خوبی هم فراهم آمده است؛ ضمن این‌که در اتحادیه اروپا سختگیرانه‌ترین استانداردها برای کنترل تولیدات صنایع غذایی وجود دارد.

هوگان با تأکید بر این موضوع که دوطرف باید شناخت قوی از یکدیگر داشته باشند، گفت: در زنجیره برابری موادغذایی تلاش می‌شود همکاری‌های مشترکی ایجاد کنیم، ضمن این‌که باید مطمئن شد که در مورد موادغذایی حیوانی، خوراک سالمی مطرح می‌شود و در زنجیره انتقال حمل‌ونقل برچسب‌گذار و رهگیری موادغذایی دقت کافی شده است.

ایران برای رفع موانع بانکی همچنان باید منتظر بماند

اما کمیسیونر کشاورزی اتحادیه اروپا در نشست خبری مشترکی که با وزیر جهاد کشاورزی داشت، در واکنش به انتقادها از ادامه مشکلات بانکی بین ایران و اروپا با وجود گذشت ۲‌سال از اجرای برجام گفت: تمام تلاش خود را برای رفع موانع بانکی انجام می‌دهیم اما باید توجه داشت که دو‌سال زمان کافی نیست.

هوگان دیروز در پاسخ به این سوال که چرا بعد از دو‌سال از اجرای برجام هنوز مشکلات بانکی ایران حل نشده است و در این ارتباط برخی معتقدند که آمریکا و اروپا در برجام نقش پلیس بد و خوب را بازی می‌کنند و آیا خود اتحادیه اروپا به این امر معتقد است، اظهار کرد: اتحادیه اروپا به اجرای برجام متعهد است و ما این امر را در زمان‌های مختلف اعلام کرده‌ایم، زیرا برجام بعد از ١٢‌سال مذاکره سخت به دست آمد و ما طرفین توافقنامه را به ادامه و انجام راه دعوت می‌کنیم.

کمیسیونر کشاورزی اتحادیه اروپا ادامه داد: در این راستا بود که موگرینی اخیرا به کنگره آمریکا سفر کرد و اعلام کرد که ما نیاز داریم برجام باقی بماند و اتحادیه اروپا در این زمینه موفق عمل کرده است. هوگان همچنین درباره دلایل عدم رفع موانع بانکی بعد از گذشت دو‌ سال گفت: ما اطمینان می‌دهیم که تمام تلاش خود را انجام دهیم تا موانع بانکی میان ایران و اتحادیه اروپا برداشته شود، اما باید توجه داشت که دو‌سال زمان کافی نیست.

او یادآور شد که حرکت‌های خوبی برای همکاری‌های بانکی میان ایران و کشورهای اروپایی توسط بانک‌های کوچک انجام شده، اما این مشکل در ارتباط با بانک‌های بزرگ وجود دارد و در این ارتباط لازم است بانک‌های ایران نیز خود را با استانداردهای روز جهانی مطابقت دهند.

هوگان با بیان این‌که باید مشکل خطوط اعتباری برای همکاری‌های ایران و اروپا حل شود، تأکید کرد که در این صورت بانک‌ها می‌توانند دوباره کانال‌های ارتباطی خود را حل کنند.

اظهار تأسف از مبادله تجاری ۵۲۰‌میلیون دلاری با کل اروپا

وزیر جهاد کشاورزی هم در این نشست خبری در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که با توجه به تولید بسیار خوب گندم در دو‌سال اخیر چه برنامه‌ای برای صادرات گندم به اروپا دارید، گفت: ما گندم برای صادرات تولید نمی‌کنیم و همان میزان مازاد نیز در بازار منطقه قابل جذب است و صادرات گندم به اروپا را در دستور کار نداریم.

حجتی در مورد تولید مازاد گندم در کشور هم گفت: ما گندم را برای صادرات تولید نمی‌کنیم و اگر یک‌سال خدا لطف کرده و گندم به میزان خوبی تولید شده به مفهوم آن نیست که می‌خواهیم آن را صادر کنیم که البته میزان گندم مازاد در بازار منطقه به شکل آرد قابل جذب است، مضاف بر آن‌که اروپا خود به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان گندم است که ما آن را به‌عنوان بازار صادراتی گندم نمی‌بینیم و در دستور کار هم نداریم.

وزیر جهاد کشاورزی همچنین به اهمیت توسعه کارهای مشترک با اتحادیه اروپا اشاره و عنوان کرد: زمانی تخم چشم‌زده ماهی را برای تولید ماهی قزل‌آلای پرورشی از فرانسه می‌آوردیم، ولی امروز همین کشور در سواحل قشم یا مزارع پرورشی ما تخم چشم‌زده را تولید می‌کند، مضاف بر آن‌که سرمایه‌گذاران اروپایی زیادی به کشور آمده‌اند تا در زمینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند.

به گفته حجتی، یک شرکت اروپایی در منطقه بیرجند و نهبندان ما سرمایه‌گذاری کرده تا فرآورده‌های آرایشی و لبنی را از شیر شتر بسازد و همچنین تولید لبنیات و پرورش شتر را هم در دستور کار دارد. وزیر جهاد کشاورزی درعین‌حال از پایین بودن حجم مبادلات تجاری بین ایران و کل اروپا ابراز تاسف و خاطرنشان کرد که ‌سال گذشته مجموع مبادلات ایران و اروپا ٥٢٠‌میلیون دلار بوده که با شرایطی که داشتیم بسیار ناچیز است، چرا که ایران در سال‌های تحریم یکی از بازارهای تاریخی سنتی خود را به‌ویژه در زمینه خشکبار به اروپا و اروپای غربی از دست داده است. او همچنین ابراز امیدواری کرد که با این رفت‌وآمدها حجم مبادلات ایران و اروپا افزایش پیدا کند.

ایران شریک بسیار معتبری برای اتحادیه اروپاست

اما کمیسیونر کشاورزی و توسعه روستایی اتحادیه اروپا دیداری هم با معاون اول رئیس‌جمهوری داشت. در این دیدار اسحاق جهانگیری ایران را شریک بسیار معتبری برای اتحادیه اروپا دانست و تأکید کرد که این اتحادیه باید حساب ویژه‌ای برای همکاری با ایران باز کند.

معاون اول رئیس‌جمهوری عنوان کرد که تا پیش از اعمال تحریم‌ها، اتحادیه اروپا شریک نخست تجاری ایران بود و حتی برخی کشورهای عضو این اتحادیه به تنهایی رتبه اول و دوم را به خود اختصاص داده بودند اما با وضع تحریم‌ها، مبادلات تجاری و همکاری‌های اقتصادی ایران و اتحادیه اروپا بشدت کاهش پیدا کرد ولی با وجود این، اقتصاد ایران مسیر رشد خود را ادامه داد.

جهانگیری به زمینه‌های همکاری در بخش‌های مختلف و وجود ظرفیت‌های فراوان برای توسعه مناسبات در حوزه‌های انرژی، صنعت، کشاورزی و خدمات اشاره و خاطرنشان کرد که با وجود این ظرفیت‌ها، می‌توان ده‌ها‌میلیارد دلار پروژه مشترک برای همکاری‌های ایران و اتحادیه اروپا تعریف کرد و مهم این است که طرفین برای اجرای توافقات اراده جدی داشته باشند تا توافقات فقط درحد گفت‌وگو و امضا باقی نماند.

 معاون اول رئیس‌جمهوری، مهمترین مانع که در حوزه سیاسی پیش روی گسترش روابط ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپا وجود دارد را فضاسازی‌های آمریکا و به‌خصوص ترامپ در مقابل برجام دانست و گفت: ترامپ پیش از آغاز به کار به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا، فضاسازی علیه برجام را شروع کرد و اکنون علاوه بر فضاسازی‌ها، برخی تحریم‌های یک‌جانبه را نیز در آمریکا علیه ایران اعمال می‌کند.

به گفته جهانگیری، ایران از ظرفیت‌های گسترده‌ای در بخش کشاورزی، دام، صنایع تبدیلی و شیلات برای همکاری با اتحادیه اروپا برخوردار است و دولت ایران از مذاکرات و توافقات صورت‌گرفته میان کمیسیونر کشاورزی و توسعه روستایی اتحادیه اروپا با وزیر جهاد کشاورزی حمایت می‌کند. 

جهانگیری با بیان این‌که همکاری‌های بانکی میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپا آن‌طور که مورد انتظار بوده، پیش نرفته تأکید کرد که ایران علاقه‌مند است همکاری‌های اقتصادی خود را با اتحادیه اروپا تعمیق کند و از سرمایه‌گذاری مشترک با اتحادیه اروپا نه فقط برای بازار ایران بلکه برای بازارهای منطقه استقبال می‌کند.

فیل هوگان، کمیسیونر کشاورزی و توسعه روستایی اتحادیه اروپا هم در این دیدار عنوان کرد: ما در تلاش هستیم تا به مردم اروپا و ایران بگوییم که برجام یک توافق برد - برد است و روابط ایران و اروپا هم که پس از برجام گسترش یافته، روابطی برد - برد است. 

فیل هوگان با اشاره به این‌که موگرینی نماینده عالی اتحادیه اروپا از من خواست که اطمینان دهم که اتحادیه اروپا در کنار برجام خواهد ماند، تصریح کرد: خانم موگرینی در اتحادیه اروپا صراحتا اعلام کرده است که این اتحادیه بر اجرای برجام متعهد خواهد ماند و کسانی که تمایل ندارند به برجام متعهد باشند را نیز متقاعد خواهد کرد که به این توافقنامه پایبند باشند. هوگان با طرح پیشنهاد اتحادیه اروپا برای تأسیس دفتر این اتحادیه در تهران، خاطرنشان کرد: اتحادیه اروپا مایل است دفتری در تهران داشته باشد تا بتواند مفاد توافقنامه‌ها میان ایران و اتحادیه اروپا را بهتر و با سرعت بیشتری پیگیری کند.

زیرساخت‌های صادرات به اروپا فراهم نیست

در شرایطی که اتحادیه اروپا برای تجارت محصولات کشاورزی با ایران وارد مذاکرات جدی شده است كه دیروز یکی از بزرگترین بازارهای صادراتی ایران واردات خود از ایران را محدود کرد. عراق همزمان با دریافت ودیعه از خودروهای مسافری عبوری ایران، واردات ۷ محصول عمدتا کشاورزی را از ایران ممنوع اعلام کرد. چندی قبل نیز افزایش سرسام آور تعرفه‌های وارداتی لبنیاتی به عراق خبرساز شده بود.

بر این اساس واردات انگور، خرما، انبه، نارگیل، پاجوش نخل، چربی، ذرت از ایران به کشور عراق ممنوع اعلام شده است. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که روسیه نیز پیش از این برای واردات محصولات کشاورزی از ایران اعلام آمادگی کرد.

فرصتی که به گفته بسیاری از فعالان بازار کشاورزی از کف ایران خارج شد. حالا صدرالدین نیاورانی، نایب‌رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان میوه درباره این رویداد به «شهروند» توضیح می‌دهد که ایران از گذشته صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی به اروپا داشته که انار، لیموشیرین و نارنج و همچنین خشکباری مثل پسته، کشمش، انجیر، برگه زردآلو و برگه هلو نمونه‌های بارز آن است.

به گفته نیاورانی هر چند که کشورمان سابقه دیرینه در صادرات میوه و محصولات کشاورزی دارد، اما برای توسعه این صادرات باید برخی زیرساخت‌ها را ایجاد و برخی را تکمیل کند. نایب‌رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان میوه تأکید می‌کند که بهبود وضع حمل‌ونقل هوایی و دریایی، تجهیز کانتینرهای حمل موادغذایی و میوه و مجهزشدن به استانداردهای روز اروپا را ازجمله زیرساخت‌هایی می‌داند که باید برای توسعه صادرات به اروپا مورد توجه قرار بگیرد. آن‌گونه که نیاورانی می‌گوید باید برای ایجاد و تکمیل زیرساخت‌ها، دولت زمینه‌های لازم را ایجاد و بخش خصوصی در آن سرمایه‌گذاری کند.