«چند روز قبل برای خرید برنج به مغازهای رفتم و فروشنده، برنجی را که همیشه میخریدم، نداشت و برنج دیگری به پیشنهاد مغازهدار خریدم. اما زمانی که هزینه را پرداخت کردم و کیسه برنج را برداشتم، احساس کردم کیسه که قرار بود ۱۰ کیلویی باشد، سرخالی است و وزن آن کمتر به نظر میرسد. از فروشنده خواستم کیسه برنج را وزن کند و در کمال تعجب، متوجه شدیم ۹کیلو و ۲۰۰گرم است؛ آن جا بود که فروشنده، خودش کیسه را برایم عوض کرد. حالا سوال من این است که چرا در حالی که روی کیسه برنج نوشته شده ۱۰کیلویی و به گمان همین وزن هم فروخته میشود، وزن واقعیاش کمتر است و تا وقتی مشتری شک نکند، فروشنده هم چیزی نمیگوید؟ این مصداق بارز و روشن کمفروشی است. مگر کسی بر کار این واحدهای صنفی نظارت نمیکند؟»
این گلایه یک شهروند از مواجهه رو در رو و واضح با پدیده کمفروشی، بهخصوص درباره کالایی است که نیاز روزمره مردم است. پس بهواسطه اهمیت موضوع، برای بررسی و پیگیریِ این گلایه که احتمالا گلایه تعداد زیادی از همشهریانمان هم هست، با بازرسان ویژه سازمان صمت استان خراسانرضوی همراه شدیم تا به شکل اتفاقی، به چندین فروشگاه عرضه خواربار در شهر سر بزنیم و با چک کردن وزن دقیق برخی اجناس مثل برنج، حبوبات، پنیر و... و تطبیق وزن کالا با وزنِ درج شده در فاکتور خرید و فاکتور فروش، ادعای این شهروند را راستیآزمایی کنیـم. در قدم اول، کالاهایی مانند ماکارونی، پنیر، خامه، کره، ربگوجهفرنگی، روغن، چای، کیک، قند، نبات و آب نبات را مورد بررسی قرار دادیم و وزن هر یک را کشیدیم. تقریبا وزن همه این کالاها برابر با وزنی بود که روی بسته بندی درج شده بود.
کسری برنــج هندی و پاکستانی؛ تخلفی که تبدیل به روال عادی شده در یکی دیگر از واحدهای صنفی به سراغ کیسههای ۱۰کیلویی برنجهای پاکستانی و هندی میرویــم و بااین که روی کیسه ها عدد ۱۰ کیلو درج شده، اما بازرسان پس از وزن کردن دقیــق کیسه ها، دریافتند عموما وزن آنها بین ۹ کیلو و ۵۰۰ تا ۷۰۰ گرم بود.
با توجه به این که در چند واحدصنفی همین ماجـرا تکرار شد، در قدم بعد سراغ «بازار مصلی» که جزو مراکز مهم پخش برنج هندی و پاکستانی است میرویم. در اولین غرفه، هرکیسه ۱۰ کیلویی برنج را وزن کردیم، باز هم ترازو عدد ۹ کیلو و۸۷۰ گرم را نشان میداد و تخلف واحد مذکور محرز شد. این مرکز پخش از این نوع برنج، در مجموع سه هزار و ۵۰۰ کیسه ۱۰ کیلوگرمی داشت و کم فروشیاش، گزارش و ثبت شد. پس از آن به واحد دیگری رفتیم که مقادیر زیادی از انواع برنج و حبوبات را انبار کرده بود و بهفروش میرساند.
در بررسیها مشخص شد وزن برنج های ایرانی، برابر با وزن روی کیسه شان بودند اما کیسههای ۱۰ کیلویی برنج های پاکستانی و هندی باز به همان ترتیب قبل، با وزن ۹ کیلو و ۷۰۰ گرم به فروش می رسیدند و متاسفانه ظاهرا کسری وزن این برنج ها به روالی عادی تبدیل شده چرا که چهار نوع مختلف از برنج های هندی و پاکستانی، همگی در مقادیر زیادی این کسری قابل توجه را داشتند.
در حاشیه بررسی ها، به نکته جالبی برخوردیم که شاید مفرّی برای دور زدن قانون بود: این که روی بستهبندی برنجها، نوشته شده بود: «وزن در هنگام بسته بندی» یا: «وزن۱۰کیلوگرم به اضافه یا منفی ۱درصد» که بنا به تایید بازرس سازمان صمت، تخلفی آشکار است.
دریافت پول از مشتری، بابت کالایی که وجود ندارد
در ادامه بررسی، بازرسان سازمان صنعت، معدن و تجارت فاکتورهای خرید و فروش این برنج ها را از فروشنده درخواست میکنند که در ابتدا افراد خاطی از ارائه فاکتور امتناع و اظهار میکنند خرید این برنجها به صورت تعداد کیسه است و هیچ فاکتوری از سوی تاجران واردکننده ارائه نمیشود اما با فشار و بررسیهای بیشتر، فاکتورهای خرید پیدا میشود و اسناد حاکی از آن است که صاحب واحد صنفی، وقتِ خرید برنج، براساس وزن دقیق محموله، هزینه کرده است.
منتها وقتی فاکتورهای فروش هم بررسی شد، مشخص شد فروش برنجها بر اساس وزن درج شده روی کیسه، یعنی ۱۰کیلوگرم فروخته شده است. یعنی فروشنده، پولی را که بابت یک کالا نداده است، از مشتری میگیرد! تخلف آشکاری که ثبت و برای بررسی های بیشتر به سازمان تعزیرات ارسال شد. در پایان و پس از بررسی حدود ۱۰ واحدصنفی مختلف، «کریم مقدسی» کارشناسمسئول و بازرس سازمان صمت استان، این طور جمعبندی میکند: «از مدت ها قبل کمفروشی در برنج های هندی و پاکستانی در شهر، محرز و اعلام و موارد مختلفی از تخلف پخش کنندگان، کشف و جریمه هایی وضع شده بود. الان هم که به بهانه پیامک و اعتراض مخاطب خوب صفحهحرفمردم، این گشت و بازرسی انجام شد و متوجه شدیم هنوز هم این مشکل حل نشده. با این توصیف، تنها و مهمترین راه جلوگیری از این مشکل، حساسیت و توجه و همکاری خود مردم درباره وزن کشی کیسههای برنج، قبل از خرید و پرداخت هزینه است. اگر آن ها از فروشنده بخواهند کیسهها را قبل از فروش و تحویل، وزن و براساس وزن، قیمت را محاسبه کنند، این مشکل به بهترین نحـو مرتفع خواهد شد.»
نوید زنده روحیان
- 17
- 6