چندین سال است که لوازم خانگی با برندهای خارجی و داخلی خوب و با کیفیت در سطح بازار توزیع می‌شوند و از آنجایی که امتحان خود را در کیفیت و مرغوبیت پس داده‌اند طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند. در تمام بازارها سودجویانی هستند که با سوءاستفاده از اعتماد مردم و سادگی‌شان اجناس تقلبی و بی‌کیفیت به آنها عرضه می‌کنند. قطعا بازار لوازم خانگی نیز از این قاعده مستثنی نیست.
مدتی است ویدیوهایی در فضای مجازی منتشر دست به دست می‌شود که جعل آرم برندهای مرغوب و سردم‌دار بازار لوازم خانگی را بر روی کالاهای بی‌کیفیت نشان می‌دهد. کالاهایی که با زیرکی تا حد زیادی مشابه نمونه اصلی ساخته شده است. از نظر فعالان بازار از روزی که واردات لوازم خانگی ممنوع شد، بازار تغییر مسیر داده و کالاهایی که هیچ اصالتی ندارند جای برندهای معروف را در اکثر مغازه‌ها گرفتند؛ به گونه‌ای که مردم یخچال با برند معروف خریدند و بعد از چندین روز که از آن استفاده کردند، از زبان نماینده خدمات پس از فروش برند معروف متوجه می‌شوند که کالای خریداری شده در زیرپله‌های اطراف تهران تولید شده است و اصالتی ندارد.
امیر که یکی از قربانیان این سودجویی‌هاست به «همدلی» گفت: «خیلی وقت بود که به خاطر خرابی مکرر یخچال خانه‌ام به فکر خرید یخچال جدیدی بودم. از آنجایی که قیمت برندهای مرغوب بازار بالا بود پس از پرس و جوهای فراوان، تعاونی پیدا کردم که بتوانم یکی از برندهای پرچم‌دار بازار را به صورت قسطی خریداری کنم. پس از خرید و هنگان نصب در منزل از آنجا که از خود نمایندگی آمده بودند به من گفتند که جنسی که خریدم اصل نیست و نمونه‌ای تقلبی و مشابه اصل است». امیر در ادامه صحبت‌هایش در مورد آرم‌های حک شده بر روی یخچال گفت: «آرم‌ها همه جا به صورت حرفه‌ای چاپ شده و حتی بر روی موتور یخچال حک شده بود». امیر در ادامه صحبت‌هایش از ظاهر یخچالی که خریده بود، افزود: «جنسی که به من فروخته شده بود شباهت زیادی به نمونه اصل ولی نصف آن قیمت داشت. یعنی یخچالی را که کمتر از ۸ میلیون تومان ارزش داشت، ۱۶میلیون تومان خریده بودم».
پس از مصاحبه با امیر و با مراجعه به اینترنت و جست‌وجویی کوتاه، پیدا کردن مواردی مشابه مورد امیر کار سختی نبود و حتی ویدیوهای واضحی از نحوه جعل آرم بر روی قطعات و بدنه‌های لوازم خانگی وجود داشت. آنقدر این موارد زیاد است که وقتی کلمه «مارک تقلبی لوازم خانگی» در گوگل جست و جو شود جزو چندین نتایج نخست آن چگونگی تشخیص کالاهای اصل از کالاهای تقلبی است. بسیاری از متخصصان این حوزه توصیه کرده‌اند که لوازم خانگی یا حتما از نمایندگی‌های معتبر برند مورد نظر تهیه شود و یا مدل محصول به صورت دقیق در اینترنت جست‌وجو شده و شکل آن حتما با محصول مورد نظر قبل از خرید مقایسه شود تا از اصل بودن آن اطمینان حاصل شود. یکی از کابران توئیتر نیز که خود تجربه خرید لوازم خانگی تقلبی را داشته است در یکی از پست‌هایش با اشاره به کالاهای لوازم خانگی تقلبی توصیه‌هایی به خریداران این لوازم می‌کند.
او در پست خود نوشته است: «برای کالایی که خریداری کرده‌اید حتما فاکتور بگیرید. اگر به شما جنس تقلبی فروختند، هیچ توجهی به نوشته‌های فاکتور و اینکه مثلا روی آن نوشته شده «کالای فروخته‌شده به هیچ‌عنوان پس گرفته نمی‌شود» یا «کالاها فاقد ضمانت است» توجه نکنید. فورا با ۱۲۴ تماس گرفته و یا به سایتcppo.mimt.gov.ir مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت کنید». این کاربر در ادامه نوشته است: «توصیه من به شما این است که به جای اینکه چندین ماه را برای پس گرفتن پول خود بابت خرید کالای تقلبی معطل شوید چند ساعت بیشتر از وقت خود را برای خرید لوازم خانگی گذاشته و به ترفندهای فروشنده‌ها هم که می‌گویند چون تحریم هستیم اگر الان نخرید تمام می‌شود، توجه نکنید و خریدتان را با حوصله و دقت انجام دهید».
کاربر دیگری در توئیتر ویدیویی از کارگری ایرانی منتشر کرده که در حال جعل آرم یکی از برندهای وارداتی بر روی کالایی بی‌کیفیت ولی مشابه اجناس اصل برندهای وارداتی است و به گفته کاربر محل ضبط ویدیو محله امین حضور است. این کاربر در توئیتر خود نوشته است: «با زدن آرمی تقلبی کالاها را با قیمتی بیش از دو برابر ارزش واقعی آن به فروش می‌رسانند». یکی دیگر از کاربران نیز نوشته است: «بعضی لوازم ضربه خورده را نیز در یکی از محله‌های تهران جمع کرده و به صورت حرفه‌ای بدنه را صافکاری کرده و سپس آن را به قیمت کالای دست اول می‌فروشند».
بسیاری از کاربران در توئیتر هستند که به نظر می‌رسد گرفتار چرخه پوچ لوازم خانگی تقلبی شده و در توئیت‌هایشان تجربه‌های خود را به اشتراک گذاشته تا دیگران گرفتار سودجویان نشوند.
در این میان «همدلی» سعی کرد تا با مسئولین صحبت کرده تا وضعیت امروز بازار لوازم خانگی روشن شود. به همین دلیل گفت و گویی با «مرتضی میری»، رئیس اتحادیه لوازم خانگی صورت گرفت.
میری در خصوص کالاهای تقلبی موجود در بازار به «همدلی» گفت: «افراد سودجویی که این اجناس را وارد بازار می‌کنند قابل شناسایی نیستند. این افراد کالاهای درجه دو یا سه چینی و حتی درجه دو یا سه ایرانی را در بسته‌بندی‌های شکیل و با آرم‌های تقلبی به عنوان اجناس برندهای معروف وارد بازار می‌کنند و به فروش می‌رسانند».
میری درباره اقداماتی که وزارت صمت و اتحادیه لوازم خانگی برای جلوگیری از این دست سودجویی‌ها انجام داده و در دستور کار برنامه‌های آتی خود دارند، گفت: «با توجه به اینکه وزارت صمت دادن کدهای شناسه به کلیه اجناس لوازم خانگی را در برنامه‌های خود دارد، در آینده‌ای نزدیک تمام این کالاهای تقلبی قابل شناسایی شده و از سطح بازار جمع‌آوری می‌شوند. البته اتحادیه هم بیکار ننشسته و شکایت‌های اعلام شده در خصوص کالاهای تقلبی را پیگیری کرده و در تعزیرات برای آن پرونده تشکیل داده شده که در بعضی موارد فروشنده محکوم به پرداخت جریمه و یا حتی به پلمپ مغازه هم منجر شده است. سعی اتحادیه بر این بوده است تا برای فروشندگانی که کالاهای تقلبی به بازار عرضه می‌کنند، اشد مجازات در نظر گرفته شود».
رئیس اتحادیه لوازم خانگی در ادامه صحبت‌هایش توصیه‌هایی هم برای خریداران داشته و در خصوص مواردی که باید هنگام خرید لوازم خانگی به آنها دقت بیشتری داشت، گفت: «مدتی زمان می‌برد تا شناسه کالاها در سطح بازار کشور جا افتاده و برای همه اعمال شود پس خریداران لوازم خانگی باید دقت داشته باشند که حتما از مغازه‌هایی که به آنها اطمینان کامل دارند خرید خود را انجام دهند و یا حداقل جواز مغازه را حتما رویت کنند تا جواز اتحادیه لوازم خانگی را داشته باشد که اگر هم در نهایت مشکلی در خریدشان پیش آمد بتوانند از طریق شکایت به حق خود برسند». اینطور که به نظر می‌رسد بازار لوازم خانگی در جاده بهبود و پیشرفت افتاده است. قطعا تعلق گرفتن شناسه به کالاهای لوازم خانگی انقلابی بزرگ در بازار این محصولات است.
بر اساس گفته‌های مرتضی میری، در سه ماهه اول سال ۹۹ قرار است کد رهگیری و سامانه گارانتی هم در کنار شناسه کالا راه بیفتد تا به واسطه این اهرم‌ها، دیگر بازار با لوازم خانگی قاچاق بدون گارانتی و لوازم خانگی تقلبی روبه‌رو نشود. اگرچه به گزارش سایت «ال کا ایران»، چندی پیش مهدی صادقی انارکی، سرپرست امور صنایع وزارت صمت گفته بود که تولیدکنندگان از طرح شناسه کالا به جهت مسائلی چون پرداخت مالیات و غیره، استقبال نکردند. همچنین به گفته این سایت، صادقی انارکی تأکید کرده بود که تولیدکنندگان باید بپذیرند در بازه زمانی مشخص به شناسه کالا بپیوندند و نباید مقاومت کنند. بسیاری از مردم هنوز از وجود چنین شناسه‌هایی بی‌خبرند و بعد از اینکه کلاه سرشان می‌رود تازه متوجه اشتباه خود می‌شوند.
شاید یکی از دلایلی که تولیدکنندگان لوازم خانگی میل چندانی به گرفتن شناسه ندارند همین بی اطلاعی مردم در این زمینه باشد. بر اساس نظرات ثبت شده از فروشندگان در فضای مجازی، با فعال شدن شناسه کالا، از آنجایی که شفافیت‌های مالی افزایش می‌یابد تولیدکنندگان شرایط سختی خواهند داشت چراکه با شناسه کالا سازمان امور مالیاتی و سایر مجموعه‌ها فشارهای خود را بر آنها افزایش می‌دهند. امید می‌رود که مردم رفته رفته با سامانه‌هایی نظیر شناسه‌های لوازم خانگی آشنا شده تا ریشه کالاهای قاچاق و تقلبی خشکانده شود.
نیلوفر شریف‌زاده
- 13
- 5
