در شرایطی که تنها حدود دو هفته دیگر تا سررسید موعد اجرایی شدن تحریم همه‌جانبه اتحادیه اروپا و عملیاتی شدن سقف قیمتی گروه۷ بر فروش و صادرات نفت‌خام تولید روسیه باقی مانده، روند نزولی قیمت موجب حیرت ناظران شده است. با این همه، بازار انرژی خود را برای ورود به فصل سرد، آماده می‌کند. واقعیت غیر قابل انکار اینکه بر خلاف باور عمومی، نمی‌توان از فصل زمستان در معنای عام، به‌منزله زمان افزایش تقاضا برای انواع سوخت‌های مایع یاد کرد؛ اما هم‌اکنون تقاضا برای حامل‌های انرژی خود را برای یک جهش جدید آماده می‌کند. با این همه، با نگاهی به تحولات سیاسی و ژئوپلیتیک منحصربه‌فردی که جهانیان در شرایط فعلی با آن دست به گریبان هستند، به‌علاوه تنگ شدن دایره مسیرهای انتقال سوخت به بازار، انتظار بر این است که زمستان امسال با قیمت‌های گران‌تر حامل‌های انرژی و در راس همه نفت، روبه‌رو خواهیم شد. بنابراین انتظار می‌رود در دو هفته پیش‌رو شاهد روند رفت و برگشتی و حتی افزایشی قیمت این کالای استراتژیک در بازار باشیم. اینکه بازارها از رکود احتمالی ترسیده‌اند و افت قیمت نفت یکی از خروجی‌های آن بوده جدی است؛ ولی به وضوح شاهد تناقض سیگنال‌های اثرگذار بر بازار هستیم.
بهای نفت خام در هفته گذشته وارد یک فاز نزولی شد، تا جایی که حتی نفت برنت کف ۹۰دلاری خود را از دست داد. این رخداد اگرچه بیانگر این است که هنوز بازارهای جهانی باید خود را با بهای انرژی گران وفق دهند ولی همچنین نشان داد آن‌قدر که بازارها نگران کاهش عرضه اوپک‌پلاس بودند، اثرگذاری بزرگی نداشت. البته این روند را نمی‌توان چندان هم قدرتمند ارزیابی کرد زیرا هنوز فضا برای مانور قیمتی بهای نفت مهیاست. در هر حال برنت مدتی بود بین ۹۰ تا ۱۰۰دلار نوسان می‌کرد ولی این‌بار کف ۹۰دلاری خود را هرچند به صورت مقطعی، از دست داد. این روند در شرایطی که به زمان اعمال سقف قیمتی برای نفت روسیه نزدیک شده‌ایم و از چین هم خبرهای ضد‌و‌نقیض بسیاری به گوش می‌رسد، مهم ارزیابی می‌شود.
شاید در این گزارش مهمترین پرسش این باشد که روند عمومی بهای نفت چگونه خواهد بود؟ جریانی که به احتمال قوی روزهای آخر روند نزولی خود را طی کرده و باز هم سقف ۱۰۰دلاری را هدف قرار خواهد داد؛ اگرچه ابهاماتی دارد. اینکه بازار نفت با توجه به رخدادهای موجود همچون احتمال کاهش بیشتر تولید و ریسک عرضه نفت از سمت روسیه، میل به رشد نرخ دیگری داشته باشد منطقی است و تهدیدات ژئوپلتیکی در جهان نیز چنین احتمالی را مطرح می‌کند. ولی شیوع مجدد کرونا در چین یا ورود بازارهای جهانی به یک فاز شدیدتر از افت نرخ و آغاز رکود اقتصادی عمیق، همه‌چیز را تغییر می‌دهد. ریسک داده‌های اقتصادی در غرب اثر کمتری بر بازار نفت بر جای می‌گذارد تا تهدید قرنطینه در چین، آن‌هم در شرایطی که اگر تنش در شرق آسیا نیز خودنمایی کند نگرانی‌ها را با چهره‌ای متفاوت نشان خواهد داد. هنوز در مورد تنش‌های استراتژیک بین چین و آمریکا صحبتی نشده است ولی از هم‌اکنون باید یک سناریوی احتمالی در این خصوص داشت ولی شیوع مجدد کرونا قطعا کاهش تقاضا را به همراه دارد.
اینکه جریان بازار نفت با پیچیدگی‌های جدید روبه‌رو شده شفاف است ولی در کنار آن باید انتظار تغییر فاز قیمت‌ها را مطرح کرد؛ آن‌هم در شرایطی که نرخ‌های فعلی هم قیمت‌های بالایی است که تولیدکنندگان از آن منتفع هستند. رویترز گزارش داد، بهای جهانی نفت هم‌زمان با کاهش ارزش دلار، روند صعودی در پیش گرفت. این در حالی است که در طول هفته گذشته، قیمت نفت روند کاهشی داشت که از دلایل آن می‌توان به نگرانی در مورد تضعیف تقاضا در چین در کنار سایه‌روشن افزایش نرخ بهره بانکی توسط فدرال رزرو ایالات متحده اشاره کرد. بهای معاملات آتی نفت برنت در روز جمعه با ۲درصد کاهش، به ۸۸دلار در هر بشکه رسید، که در واقع با ۵۳/ ۸۹دلار یا پایین‌ترین سطح خود در چهار هفته اخیر فاصله چندانی نداشت.
قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز ۷۸/ ۱درصد کاهش یافت و به ۸۴/ ۷۹دلار در هر بشکه رسید، اما نزدیک به کمترین میزان در شش هفته گذشته باقی ماند. وست تگزاس اینترمدیت در این هفته تا کنون بیش از ۴/ ۸درصد کاهش را تجربه کرده است؛ این در حالی است که برنت نزدیک به ۷درصد کاهش داشته است. همچنین شاخص دلار در روز جمعه افت کرد و قیمت نفت را برای خریدارانی که از سایر ارزها در مبادلات خود استفاده می‌کنند، ارزان‌تر کرد.
اقتصاد اژدهای زرد، درگیر با کووید-۱۹
نگرانی‌ها در مورد ازسرگیری قرنطینه در چین برای مهار افزایش موارد ابتلا به کووید-۱۹، به بالاترین سطح خود از آوریل رسیده است. کمیسیون جهانی بهداشت روز جمعه اعلام کرد چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان، تنها در روز ۱۷ نوامبر، بیش از ۲۵هزار مورد جدید ابتلا قطعی به کووید-۱۹ را گزارش کرده است که در مقایسه با حدود ۲۳هزار مورد جدید ثبت‌شده بر‌اساس آزمایشات قطعی روز قبل از آن، افزایش معناداری را نشان می‌دهد. به‌رغم سیاست‌های سخت‌گیرانه مقامات چین، مانند ملغی کردن نمایشگاه‌های فصلی داخلی و بین‌المللی، محدودیت جابه‌جایی شهروندان، قرنطینه‌های کوتاه و بلندمدت و سایر اقدامات از این دست، کماکان شاهد روند افزایشی موارد ابتلا به کووید-۱۹ در این کشور پهناور هستیم.
این در حالی است که در ماه پیشین، انتشار اخباری مبنی بر تعدیل محدودیت‌های سخت‌گیرانه برای مقابله با شیوع ویروس کرونا در این کشور، امیدواری نسبی سرمایه‌گذاران به ازسرگیری فعالیت‌های اقتصادی و رشد تقاضای انرژی را در پی داشت. در شرایط فعلی شاهد روند کند رشد اقتصادی در چین هستیم. ویوک دار، تحلیلگر کالا در بانک مشترک المنافع، در یادداشتی نوشت: «کم‌و‌کیف قوانین قرنطینه‌ای در شهر گوانگژو واقع در جنوب چین، جایی که موارد ابتلا به بیماری کرونا در ابعاد قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافته است، از اهمیت بالایی برخوردار است.» گوانگژو، شهری با محوریت صنعت و تولید در چین، محل زندگی ۱۹میلیون نفر است. بنابراین اعمال هرگونه سیاست مقابله‌ای با انتشار ویروس، می‌تواند سایر بخش‌های این کشور را نیز تحت‌تاثیر خود قرار داده و بر زندگی میلیون‌ها شهروند چینی تاثیر مستقیم داشته باشد. در همین ارتباط، استفان اینس، شریک مدیریت دارایی در موسسه اس‌پی‌آی در یادداشت خود نوشت: افزایش موارد ابتلا به ویروس کرونا در مناطق پرجمعیت چین، اقتصاد و تقاضای نفت را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
از ایالات متحده چه خبر؟
واقعیت این است که افزایش بیشتر نرخ بهره بانکی اقتصاد ایالات متحده را به سمت رکود عمیق‌تر و فراگیر سوق خواهد داد. در شرایط کنونی، افق مبهم اقتصادی در سایه تحولات میدانی ناشی از سیاست‌های داخلی و خارجی این کشور، بازار جهانی نفت را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داده است.بر‌اساس گزارش اسپوتنیک، ذخایر استراتژیک نفت ایالات متحده در هفته گذشته، معادل ۴میلیون بشکه کاهش یافت که پایین‌ترین سطح ذخایر از سال ۱۹۸۴ تاکنون است.اظهارات ضد‌و‌نقیض مقامات فدرال رزرو ایالات متحده در این هفته، در کنار خرده‌فروشی نفت در قیمت فراتر از حد انتظار، امیدها را برای تعدیل نرخ رشد بهره بانکی در آمریکا کم‌رنگ‌تر از همیشه کرده است.
تزلزل در بازار جهانی نفت
این در حالی است که نگرانی‌‌های جهانیان در خصوص چشم‌انداز وقوع رکود اقتصادی در هفته پیش‌رو عمیق‌تر شده است. مصوبه ممنوعیت اتحادیه اروپا برای خرید نفت خام روسیه که از ۵ دسامبر اجرایی می‌شود، به‌علاوه تصمیم سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش، موسوم به اوپک‌پلاس، در کاهش عرضه نفت از دلایل اصلی این موضوع به شمار می‌آیند. کاهش تولید و عرضه ۲میلیون‌بشکه‌ای روزانه که گروه اوپک و متحدانش در ماه گذشته با اجماع اعضا به تصویب رساندند و موضع‌گیری شدیداللحن واشنگتن را در پی داشت، می‌تواند میزان تولید نفت را تا هنگام برقراری ثبات نسبی و استقرار تعادل در بازار جهانی، تعدیل کند.
جالب است بدانید حق بیمه قراردادهای آتی وست تگزاس اینترمیدیت، در ماه نخست سال در مقایسه با مدت‌زمان شش‌ماهه، ۶۳/ ۲دلار در هر بشکه بود که پایین‌ترین سطح در سه ماه اخیر است. این امر به نوبه خود از نگرانی کمتر بازار در مورد عرضه در آینده حکایت دارد. لازم به ذکر است که سازمان کشورهای صادرکننده نفت با اشاره به قدرت‌گرفتن چالش‌های اقتصاد جهانی مانند نرخ بالای تورم و رشد نرخ بهره، پیش‌بینی رسمی خود را از منحنی رشد تقاضای جهانی نفت در سال پیش رو مجددا کاهش داد.
- 9
- 13
