نفت ۱۰۰ دلاری دوباره می آید؟

قیمت طلای سیاه طی هفته های گذشته رو به افزایش بوده است و حالا تحلیلگران بانک های جی پی مورگان و گلدمن ساکس از سطوح جدید و بالاتر قیمتی برای نفت خام رونمایی نموده اند. برخی از تحلیلگران وال استریت حتی نفت ۱۰۰ دلار در هر بشکه را هم در چشم انداز این کامودیتی می بینند و از ظهور یک« ابرچرخه» جدید در بازار خبر می دهند. درصورت تحقق این تخمین، بهای طلای سیاه به سطوحی بازخواهدگشت که از ۲۰۱۴ به این سو در بازار دیده نشده اند. یکی از عوامل حیاتی که در سناریوی رشد پایدار قیمت نفت خودنمایی می کند، مسئله امکان تعمیق شکاف عرضه و تقاضا در بازار است. در طرف دیگر هم بسته های مالی دولت ها، به ویژه بسته ۹/ ۱تریلیون دلاری تحریک اقتصادی جو بایدن مهم ترین سیگنال برای ادامه رشد پرقدرت طلای سیاه است. این سناریو ولی و اگرهایی از جمله بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی، افزایش تولید اوپکی ها و تولیدکنندگان شیل آمریکا را با خود به همراه دارد.

بازار نفت روزهای پرتب و تابی را پشت سر می گذارد و در شرایطی که بنظر میرسید همه عوامل بازار و صنعت نشان از تضعیف آن دارد، حالا پیش بینی های جسورانه ای در مورد نفت ۱۰۰ دلاری در آینده مطرح شده است که حتی خوش بین ترین تحلیلگران هم چند هفته پیش با تمسخر به چنین پیش بینی واکنش نشان می دادند. با ظهور صنعت شیل و قدرت گیری آن طی سال های اخیر بسیاری بر این باور بودند که نفت دیگر به ۱۰۰ دلار در هر بشکه نزدیک هم نخواهد شد ولی به گزارش روزنامه فایننشال تایمز، حالا بانک های بزرگ وال استریت از ظهور یک« ابر چرخه» جدید در بازار نفت خبر می دهند. تحلیلگران بانک جی پی مورگان چیس( JPMorganChase) و بانک گلدمن ساکس( Goldman Sachs) در پیش بینی های جداگانه ای اعلام کردند قیمت طلای سیاه با کاهش شیوع بیماری همه گیر اوج می گیرد. خیلی از تحلیلگران بازار و معامله گران نفتی نیز بر همین باور هستند ولی پیش بینی نفت ۱۰۰ دلاری آن هم کمتر از یک سال بعد از منفی شدن قیمت نفت بسیار تهاجمی بنظر می رسد. این تحلیلگران به ایجاد یک شکاف عرضه در بازار امیدوارند که با افزایش تقاضا در نتیجه کاهش مشکلات ناشی از پاندمی و بسته های کمک مالی و سرعت کم افزایش عرضه از سوی تولیدکنندگان شکافی ایجاد شود که قیمت نفت را به راحتی تا ۸۰ دلار و حتی ارقام بالاتری مانند ۱۰۰ دلار نیز برساند. البته به باور آنان مشکلات اساسی هم در این میان وجود دارد که میتوانند از ظهور این ابرچرخه جدید جلوگیری کنند. مصائبی مانند افزایش تولید اوپک پلاس و تولیدکنندگان آمریکا، بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی و مشکلات ناشی از همه گیری کرونا (corona) و گونه های جدید این بیماری میتوانند ترمز رشد پایدار قیمت نفت را بکشند و از نزدیک شدن آن به سطوح بالاتر جلوگیری کنند.

جی پی مورگان:نفت ۱۰۰ دلاری هم ممکن است 

صعودی ترین پیش بینی قیمت برای شاخص های نفت خام بین المللی، تخمینی بر اساس بازگشت به سطح ۱۰۰ دلار در هر بشکه است. بازگشت قیمت نفت خام به دامنه ۱۰۰ دلاری طی سال های اخیر و پیش از شیوع کرونا بیشتر به یک شوخی شبیه بود، به دلیل آنکه آخرین بار در سال ۲۰۱۴ بازار جهانی طلای سیاه چنین سطح قیمتی را به خود دیده است. برآوردهای افزایشی قیمت نفت ناشی از خوش بینی به محرک های مالی جدیدی است که منجر به افزایش مصرف در بخش تقاضا می شود و این امر همزمان با آن صورت می گیرد که در صنعت نفت سرمایه گذاری برای تولید نفت کاهش یافته است. چنین شکافی بین تقاضا و عرضه به افزایش پایدار قیمت در بازار دامن می زند و اصطلاحا یک ابر چرخه می سازد. این اتفاق میتواند شرایط صنعت جهانی نفت را که سال گذشته از شیوع کرونا ضربه محکمی خورد و در آن نگرانی ها هر روز درباره افزایش استفاده از خودروهای برقی نیز بیشتر می شد بهبود ببخشد.

به گزارش روزنامه فایننشال تایمز، کریستین مالک، مدیر بخش نفت و گاز بانک جی پی مورگان، در کنفرانسی تلفنی هفته گذشته به مشتریان خود خاطرنشان کرد:« ما پیش از فرارسیدن هنگامی که به نفت نیازی نداشته باشیم، با کمبود آن مواجه خواهیم شد.» او در ادامه بیان کرد که در چنین شرایطی می توانیم شاهد افزایش بیش از حد قیمت نفت تا سطوح هر بشکه ۱۰۰ دلار یا حتی بیشتر از آن هم باشیم.

نفت خام برنت، معیار بین المللی، بیش از دو سوم از پایان ماه اکتبر به ۶۳ دلار در هر بشکه رسیده است که ناشی از خوش بینی واکسن و کاهش تولید توسط صادر کنندگان برجسته است.

جفری کوری، تحلیلگر باتجربه بانک گلدمن ساکس که یکی از صداهای اصلی در آخرین ابرچرخه نفتی بین سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۴ بود هم به فایننشال تایمز بیان کرد که معتقد است ریسک جدی وجود دارد که نفت طی امسال در محدوده ۸۰ دلار یا حتی بیشتر از آن نیز پیشروی کند.

اما این بار برخلاف ابرچرخه قبلی، ظهور یک چین تشنه انرژی نیست که از افزایش مصرف خبر می دهد، بلکه بسته های محرک اقتصادی دولت های سراسر جهان است که چنین بازار گاوی را امکان پذیر می کند، طرح هایی مانند بسته محرک ۹/ ۱ تریلیون دلاری پیشنهاد شده در ایالات متحده توسط دولت بایدن که بخشی از آن نیز برای توسعه زیر ساخت های سبز است.

کوری با اشاره به بسته محرک بایدن و اهمیت آن در مصرف نفت بیان کرد:« این نوع محرک ها کمک به خانوارهایی با درآمد متوسط و پایین را هدف خود قرار می دهد که مصرف کامودیتی ها را به شکل قابل توجهی بالا می برد زیرا این خانوارها تمایل بیشتری به مصرف دارند و باید توجه داشت که این افراد پشت خودروهای تسلا نمی نشینند، بلکه خودروهای شاسی بلند بنزینی می رانند.»

او ابتکارعمل« جامعه بزرگ» لیندون جانسون، رئیس جمهور ایالات متحده در دهه ۱۹۶۰ میلادی که باعث تقویت و توسعه طبقه متوسط آمریکا شد و هم زمان با آن مصرف نفت افزایش یافت را خط موازی می داند که زمینه را برای جهش قیمت های نفتی در دهه ۱۹۷۰ فراهم کرد؛یعنی هنگامی که تولیدکنندگان نفت خاورمیانه با تحریم نفتی از تامین منابع مورد نیاز ایالات متحده سر باز زدند و قیمت ها در بازار فوران کرد.

موانع ظهور ابرچرخه در بازار طلای سیاه

آرجون مورتی همکار سابق کوری در بانک گلدمن ساکس که از تحلیلگران نفتی سرشناس دوران آخرین ابرچرخه است، در سال ۲۰۰۵ پیش بینی کرد نفت میتواند از ۱۰۰ دلار در هر بشکه نیز عبور کند. وی بعدها در آستانه بحران مالی و درست پیش از رسیدن نفت به ۱۴۷ دلار بر بشکه پیش بینی کرد که قیمت ها به هر بشکه ۱۵۰ تا ۲۰۰ دلار هم خواهید رسید. او که اکنون بعنوان مشاور و عضو هیأت مدیره یک شرکت انرژی فعال است، معتقد است که صحبت درباره ابرچرخه شاید هنوز کمی زود باشد، اما سناریوهایی را هم متصور است که در آنها قیمت نفت به شکل قابل توجهی تقویت شود. مورتی می گوید:« هنوز موانعی برای عبور نفت به سمت قیمت های بالاتر وجود دارد اما این قدرت تقاضا است که تعیین کننده خواهد بود.»

پیش از همه گیری بیماری کووید- ۱۹، تقاضای جهانی نفت به ۱۰۰ میلیون بشکه در روز رسیده بود، ولی سال قبل این میزان به صورت متوسط تا حدود ۹۰ میلیون بشکه در روز کاهش یافت و تحلیلگران پیش بینی می کنند تقاضا احتمالا تا بعد از افزایش چشمگیر موارد واکسیناسیون و ازسر گیری مجدد سفرهای هوایی طولانی در سال ۲۰۲۲ به سطوح پیشا پاندمی بازنخواهد گشت.

استدلال مورتی برای امکان رقم خوردن ابرچرخه در بازار نفت بر این پایه است که افزایش تقاضا همان طور که سقوط بازار در ۲۰۱۵- ۲۰۱۴ را رقم زد، این بار هم بین ۲/ ۱ تا ۴/ ۱ میلیون بشکه در روز رشد کند. او معتقد است که افزایش ۵۰۰ هزار بشکه ای تقاضا نفت در سال های آینده برای ایجاد شکاف عرضه کافی نیست. افزایش تولید میتواند در کنار بدبینی های کرونایی یکی دیگر از موانع رشد قیمت در بازار باشد. عرضه نفت خام در این بحران به شکل چشمگیری کاهش یافت و با کاهش قیمت ها، تولید ایالات متحده روزانه ۲ میلیون بشکه کاهش یافت. کاهش تولید عربستان، امارات و سایر اعضای اوپک پلاس هم حدود ۸ میلیون بشکه در روز عرضه را کاهش داد.

پاتریک گیبسون، مدیر عرضه جهانی نفت در شرکت مشاوره وود مکنزی می گوید:« در کوتاه مدت هیچ کمبود نفتی وجود ندارد و ما شاهد آن هستیم کشورهایی مانند امارات قصد دارند ظرفیت تولید خود را افزایش دهند. اما با این وجود، در صنعت نفت همواره دشوارترین کار رسیدن عرضه به سطحی مناسب است.»

پیر آندوراند که در دوران ابرچرخه دهه گذشته با شرط بندی های بلند مدت بر روی قیمت های بالاتر نفتی معروف شد هم این بار محتاط تر است. سال گذشته صندوق وی با ریسکی ۱۵۰ درصدی بر روی سقوط نفت به پایین تر از ۲۰ دلار در هر بشکه شرط بندی موفقی کرد. آندوراند به فایننشال تایمز بیان کرد:« مسیر قیمت نفت طی سال جاری کاملاً در اختیار اوپک است، بسته به اینکه چه مقدار از عرضه را به بازار برمی گردانند.»

او با اشاره به بازگشت نفت ایران، سرعت عرضه تولیدکنندگان و ریسک موثر بودن واکسن های کرونا در برابر جهش های ویروسی پیش بینی کرد احتمالا قیمت نفت در سال ۲۰۲۱ و سال های بعد صعودی خواهد بود، ولی عواملی هم هستند که میتوانند تغییرات اساسی ایجاد کنند. فی الواقع آنچه اکنون مشخص شده این است که ابرچرخه احتمالی کوتاه تر از گذشته خواهد بود و به عوامل متعدد و متضادی وابستگی دارد. از نظر کوری، رشد تقاضا میتواند از اوایل سال ۲۰۲۵ متوقف شود. اما تحلیلگران جی پی مورگان معتقدند این روند تا اواخر دهه صعودی خواهد بود و تقاضا به اوج خود خواهد رسید و سپس کاهش می یابد.