کارمندانی که به خاطر معامله در بورس استعفا می‌دهند!

در ماه های گذشته تب و تاب سرمایه گذاری در بازار بورس سبب شده تا اقشار مختلفی در کشور من جمله کارمندان با هرتوان مالی وارد این عرصه شوند. با توجه به ساعت فعالیت در این بازار، بحث «کارمندان بورس باز» و مشکلات برای انجام وظایف آن ها سبب شده تا راه‌های مختلفی برای حل این مسئله پیشنهاد شود.

به گزارش ایرنا، ابتدای هفته قبل بود که حسین فهیمی رئیس شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، از صدور چهار میلیون کد بورسی جدید در امسال خبر داد.

قیاس ورود اشخاص به بورس در مدت حدود چهار ماه گذشته و سال پیش نشان می دهد استقبال از بورس در امسال رشد چشمگیری داشته است. تعداد کدهای صادر شده در سال ۱۳۹۷ معادل ۱۰۰ هزار و در سال ۱۳۹۸ نیز ۹۰۰ هزار بوده است.

در واقع استقبال از بازار سهام، تعداد فعالان این بازار را افزایش داده به طوریکه طبق اعلام امیر هامونی مدیرعامل فرابورس ایران، در حال حاضر به غیر سهامداران عدالت، ۱۵ میلیون نفر دارای کد بورسی فعال هستند.

همه این ۱۵ میلیون نفر را نمی توان تنها و تنها سرمایه گذار یا معامله گر بورس دانست. بعضی از این فعالان بورسی، در بخش خصوصی یا دولتی مشغول به کارند. بورس بازانی که بازدهی قابل توجه این بازار، باعث شده رفتارهای تازه ای از آن ها سر بزند و مسایل جدیدی را هم مقابل مدیرانشان قرار داده است.

یا بورس یا استعفا

در ماه های گذشته، دیده شده بعضی کارمندان درخواست تغییر ساعات کاری و شروع کار پس از ساعت ۱۲:۳۰ یعنی زمان بسته شدن بورس را مطرح کرده اند. آنهایی که با پاسخ منفی روبرو شدند، شغل خود را ترک کردند.

به نظر میرسد استقبال از بورس و فعالیت در این بازار، باعث تغییر رفتار نیروی کار و منابع انسانی شده است. با این که می دانیم حضور در بازار سهام لزوماً با ادامه فعالیت شغلی تداخل ندارد، ولی جمعی از فعالان بازار با این که جزء سهامداران خُرد هستند، ترجیح می‌دهند در ساعت فعالیت بورس، بازار را رصد کنند و این به معنای تحت تأثیر قرار گرفتن حدود نیمی از ساعت حضور آن ها در محل کار است. همین موضوع، واکنش بعضی کارفرمایان را بهمراه داشته و حتی باعث شده است موضوع توسط بعضی مراجع نیز پیگری شود.

پیگرد کارمندان بورس باز

به عنوان نمونه چندی پیش حجت الاسلام اسماعیل صادقی نیارکی رییس کل دادگستری استان زنجان اعلام‌کرد، کارمندانی که ساعت اداری در بورس فعالیت می کنند، متخلف بوده و تحت پیگرد قرار می گیرند.

فتح الله حقیقی استاندار زنجان نیز با بیان این که برخی از مدیران و کارمندان در ساعت اداری در بورس معامله می کنند، گفته بود، مدیر بورس باید این موارد را اطلاع دهد. با این حال، فعالیت در بورس تنها مساله بخش دولتی نیست و بخش خصوصی نیز نسبت به بهره وری نیروی کار و تخصیص ساعات کاری به وظایف شغلی حساسیت هایی دارد.

مهرداد پیدایی مدرس دانشگاه و کارشناس مدیریت منابع انسانی در مورد علت تغییر رفتار نیروی کار بعد از حضور در بورس به ایرنا گفت: یک علت اصلی این موضوع مسایل معیشتی است. کارمندان می بینند که بدون سرمایه کلان میتوانند وارد بازار سودآوری شوند که بازدهی بالاتری نسبت به شغل فعلی شان دارد. بنابراین این تغییر رفتار، بیشتر ناشی از عوامل برون سازمانی است. در واقع بازارهای رقیب، کارایی بیشتری حتی برای سرمایه های اندک بوجود آورده اند و جذابیت استخدام و ادامه فعالیت کارمندی را کاهش داده اند.

پیدایی ادامه داد: دیدگاه نیروی کار نیز در این زمینه مهم است. شخص می گوید اگر بتوانم با تخصیص زمان کم تر، درآمدی بیشتر از حقوق کنونی خود داشته باشم، چرا باید در استخدام شخص دیگری باشم؟

گره خوردن معیشت بعضی افراد به نوسان های بورسی

این مدرس دانشگاه با یادآوری مشاهدات خود در ماه های گذشته اظهار‌کرد: موارد زيادي را در این مدت دیده ام که کارمندان و کارشناسان به دلیل گرایش به معامله در بورس، از شغل خود استعفا کرده اند زیرا بورس جذابیت مالی بیشتری برای آن ها داشته است. این موضوع امکان دارد در بُعد فردی مزایایی را بهمراه داشته باشد، ولی سازمان ها را با چالش مواجه کرده؛ در واقع بنظر میرسد معیشت اشخاص به جای این که به میزان تلاششان وابسته باشد، به بعضی نوسان های بورسی وابسته شده است.

تورم، انگیزه های شغلی را کاهش داده است

او ادامه داد: اکنون از آنجایی که بورس در مسیر صعودی قرار دارد، این تصمیم میتواند در سطح فردی درست باشد زیرا وقتی اشخاص تورم را بعنوان تهدید برای پس‌انداز خود می بینند و از طرف دیگر، حقوق ثابت دربافت می کنند، هیچ جایگزین بهتری غیر از بورس پیدا نمی کنند که پس اندازشان را حفظ کند و بازدهی قابل قبولی برایشان داشته باشد.

به گفته او، بدون شک این موضوع، روی بهره وری نیروی انسانی در سازمان ها مؤثر بوده و حتی انگیره ارتقای شغلی را نیز از نیروی انسانی آنها گرفته است زیرا افزایش حقوقی که در اثر ارتقاء دریافت می کنند نیز در مقایسه با معامله گری بورس برایشان جذابیت کافی را بهمراه ندارد. یعنی تمایل و انگیزه های درون سازمانی را کاهش داده است.

کنترل صد درصدی نیروی کار امکان پذیر نیست

پیدایی درباره راهکارهایی که بعضی سازمان ها برای جلوگیری از فعالیت بورسی کارکنان خود در ساعات کاری استفاده می کنند، اظهار‌کرد: بعضی سازمان ها از روش هایی مثل گنبد آهنین استفاده می کنند که به شکل ایحاد محدودیت دسترسی به وب سایت ها، اجبار و حتی تهدید کارکنان در استفاده از موارد غیرکاری مانند معاملات بورسی در ساعت کاری است.

«راه حل دیگر، آموزش و آگاهی بخشی به نیروی کار است. کارمندان باید بدانند بورس همواره روی مسیر صعودی قرار ندارد و احتمال ضرر را در نظر بگیرند. روش دیگر، آموزش هایی است که سازمان میتواند در قالب اقتصاد خانواده برای سایر اعضای غیر شاغل کارکنان خود برگزار کند تا فعالیت در بورس را برعهده بگیرند و خللی در فعالیت کاری عضو شاغل خانواده ایجاد نشود. در این حالت، علاوه بر اینکه ریسک خانوار کاهش می یابد، سازمان نیز نیروهای خود را از دست نمی دهد و بهره وری نیز تحت تأثیر منفی قرار نمی گیرد. با این حال، کنترل ۱۰۰ درصدی این موضوع، امکان پذیر نیست.»

حفظ نیروی کار با کمک صندوق های سرمایه گذاری و شرکت هاي سبدگردان

این کارشناس منابع انسانی با یادآوری ساختار سازمان ها و ادارات، از ظرفیت واحدی که در بیشتر موارد، با عنوان «واحد امور رفاهی» یا عناوین مشابه در ساختار سازمانی و اداری وجود دارد ، برای مدیریت تمایل به فعالت بورسی کارمندان اشاره کرد و گفت:راه حل کاربردی که هر دو طرف ، یعنی کار‌فرما و کارکنان را منتفع می کند، مراجعه به مشاوران سرمایه گذاری، سبدگردان ها و صندوق های سرمایه گذاری است. در اینجا نقش واحدهای امور رفاهی ادارات و سازمان ها پررنگ می شود.

پیدایی توضیح داد: در گذشته واحد رفاه هر سازمان، امور مربوط به تعاونی ها و مانند آن را از طرف کارکنان ب عهده می گرفت. در حال حاضر با گسترش استقبال از بورس و بازار سهام، میتوان وظیفه جدیدی را برای این واحدها تعریف کرد تا با شناسایی صندوق های سرمایه گذاری یا شرکت هاي سبدگردان، کارکنان را به استفاده از این خدمات ترغیب و تشویق کنند.

«اشخاص حاضر در این نهادهای مالی، تحلیل گران خبره بازار سرمایه هستند و چه بسا سودآوری بالاتری نسبت به فعالیت مستقیم شخص در بورس بهمراه داشته باشند و نیروی کار نیز فعالیت شغلی خود را با کیفیت گذشته در سازمان ادامه خواهد داد. در نتیجه هم شغل خود را حفظ کرده و هم فعالیت در بورس را بطور غیر مستقیم دنبال می کند.